Vợ chồng A Phủ của Tô Hoài là một trong những thành công lớn trong nền văn học Việt Nam. Đây là một tác phẩm nghệ thuật đặc sắc với nhiều giá trị như nghệ thuật xây dựng hình tượng nhân vật, tạo tình huống truyện, miêu tả sinh hoạt, phong tục và tâm lí nhân vật của Tô Hoài. Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn phân tích đặc sắc nghệ thuật trong Vợ chồng A Phủ.
Mục lục bài viết
1. Tóm tắt nội dung tác phẩm Vợ Chồng A Phủ:
“Vợ chồng A Phủ” là câu chuyện về cuộc đời của hai nhân vật chính là Mị và A Phủ. Mị là một cô gái trẻ trung, xinh đẹp và có tài thổi sáo. Cô bị A Sử bắt về làm vợ, làm dâu nhà thống lí Pá Tra để trả nợ đã nợ mấy năm. Sau khi về làm dâu, Mị đã phải chịu đựng nhiều khổ cực và đau khổ, đêm nào cũng khóc. Tuy nhiên, do tình cảm và lòng thương cha yêu, Mị đã chấp nhận sống trong hoàn cảnh “lùi lũi như con rùa nuôi trong xó cửa”. Cô phải làm việc vất vả hơn cả con trâu, con ngựa như quay sợi, thái cỏ cho ngựa, dệt vải, chẻ củi, cõng nước và các công việc khác. Mị sống trong căn buồng kín mít với ô cửa sổ bằng bàn tay, nhìn ra lỗ vuông mờ ảo, trăng trắng nhưng không biết là sương hay nắng. Mỗi khi tiếng sáo cất lên, Mị lại nhớ lại tuổi trẻ và cảm thấy rất muốn đi chơi. Nhưng A Sử đã trói cô lại trong buồng tối.
A Phủ là một chàng trai nghèo, khỏe mạnh và mồ côi cha mẹ. Trong một đêm tình mùa xuân, A Phủ đã đánh A Sử và bị bắt, phạt và trở thành người gạt nợ cho nhà thống lí Pá Tra. Một lần đi chăn bò, A Phủ vô tình để hổ vồ mất một con bò nên bị trói đứng ở góc nhà. Khi Mị thấy cảnh này và dòng nước mắt của A Phủ, cô đã cắt dây trói cho anh. Hai người cùng chốn sang Phiềng Sa và trở thành vợ chồng. Sau khi gặp cán bộ A Châu giác ngộ về cách mạng, A Phủ và Mị đã trở thành du kích và giải phóng quê hương.
2. Dàn ý những nét đặc sắc nghệ thuật trong Vợ chồng A Phủ:
2.1. Mở bài:
– Giới thiệu về nhà văn Tô Hoài và tác phẩm “Vợ chồng A Phủ”.
– Khái quát về những nét đặc sắc nghệ thuật trong truyện ngắn.
2.2. Thân bài:
a. Nghệ thuật miêu tả nội tâm nhân vật:
– Giới thiệu về nhân vật Mị:
+ Mị từ một cô gái xinh đẹp, trẻ trung, yêu đời và có rất nhiều chàng trai trong làng theo đuổi.
+ Trở nên lầm lũi như “con rùa nuôi trong xó cửa” khi bị bắt làm dâu gạt nợ cho gia đình thống lí Bá Tra.
+ Trong đêm tình mùa xuân, Mị chợt thức tỉnh, nhận ra mình còn trẻ và muốn được đi chơi.
+ Trong đêm cởi trói cứu A Phủ: sự chuyển biến trong tâm lý của nhân vật, từ trạng thái “thản nhiên” đến nhìn thấy giọt nước mắt của A Phủ, Mị đồng cảm với hoàn cảnh của A Phủ, nhận thức được tình cảnh đáng thương “chỉ đêm nay, đêm mai thôi người kia sẽ phải chết”. Đây là động lực khiến Mị dám dũng cảm cắt dây cởi trói cứu A Phủ và giải cứu cho chính mình.
→ Tô Hoài đã miêu tả thành công trong miêu tả tâm trạng và diễn biến tâm lý của nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân và đêm cởi trói giải thoát cho A Phủ: từ vô cảm đến xót thương bản thân mình, xót thương cho người khác và cuối cùng là sự phản kháng, khao khát sống và tự do.
b. Nghệ thuật miêu tả phong tục, sinh hoạt, thiên nhiên vùng Tây Bắc:
– Nhà văn đã miêu tả những nét đẹp trong bức tranh Tây Bắc với sự hùng vĩ, thơ mộng “cỏ gianh vàng ửng, gió và rét rất dữ dội” hay “những chiếc váy hoa đã đem ra phơi trên mỏm đá xoè như con bướm sặc sỡ”.
– Tô Hoài cũng phác hoạ rõ nét, chân thực và độc đáo các tục lệ như “bắt vợ”, trình ma, xử kiện của người dân tộc Mông đất Hồng Ngài.
c. Nghệ thuật trần thuật:
– Phong cách kể chuyện uyển chuyển, linh hoạt, truyền thống nhưng rất sáng tạo.
– Lối kể chuyện tự nhiên.
– Vận dụng kiến thức điện ảnh để kể câu chuyện theo mạch cảm xúc ở cả quá khứ, hiện tại và tương lai của nhân vật.
2.3. Kết bài:
– Khái quát nội dung tác phẩm
– Khẳng định những nét đặc sắc trong phòng cách
3. Mẫu bài phân tích đặc sắc nghệ thuật trong Vợ chồng A Phủ siêu hay:
Tô Hoài được xem là một trong những tác giả vĩ đại của nền văn học Việt Nam hiện đại, nhờ cách quan sát và miêu tả độc đáo về cuộc sống của người dân miền núi. Trong đó, tác phẩm “Vợ chồng A Phủ” là một minh chứng rõ ràng cho sự thành công của ông, không chỉ về nội dung mà còn về mặt nghệ thuật. Sự tinh tế và độc đáo nghệ thuật đã giúp tác phẩm “Vợ chồng A Phủ” trở thành một tác phẩm tiêu biểu cho nền văn học thời đại của ông.
Nghệ thuật là hình thức thể hiện tác phẩm, giúp chúng ta cảm nhận được nội dung và ý nghĩa bên trong. Trong “Vợ chồng A Phủ”, đặc sắc nghệ thuật được thể hiện thông qua việc xây dựng tình huống truyện đầy tình cảm và sâu sắc. Câu chuyện bắt đầu với hình ảnh của Mị, giới thiệu về quá khứ và những gì cô đã trải qua. Khi Mị trở nên tuyệt vọng, A Phủ xuất hiện như một người cùng khổ. Hai số phận tưởng như đường thẳng song song đã giao nhau vì những cay đắng đã trải qua và sức sống tiềm ẩn trong tâm hồn của họ. Cả hai cùng chạy trốn khỏi cuộc sống khốn khổ, hướng đến ánh sáng nơi cuối con đường. Qua việc xây dựng tình huống truyện mới lạ, tác giả đã phơi bày những sự tàn bạo và bất công của giai cấp thống trị miền núi. Ngoài ra, tác phẩm còn thể hiện khát vọng sống, sống đúng nghĩa và là một con người.
Trong tác phẩm, nghệ thuật được thể hiện thông qua cách khắc họa tính cách nhân vật, đặc biệt là miêu tả tâm lý. Mị và A Phủ đều là những người lao động miền núi, nhưng có những đặc điểm khác nhau trong tính cách. Mị được miêu tả là một người lặng lẽ, nhẫn nhục và chịu đựng, nhưng trong cô ẩn chứa sức sống mạnh mẽ và khao khát tự do và hạnh phúc. Tác giả nhấn mạnh vào những khoảnh khắc suy tưởng của Mị để thể hiện khát khao tự do của cô giữa hiện thực đau đớn. Trái lại, A Phủ được miêu tả là một người gan góc, chất phác, yêu chính nghĩa và phản đối sự bất công. Tác giả nhấn mạnh vào hành động của A Phủ để thể hiện tính cách gan dạ và phấn đấu giải phóng chính mình.
Điều này cho thấy tác giả đã sử dụng các góc nhìn khác nhau để miêu tả các nhân vật, từ đó hình thành những tính cách khác nhau. Từ những suy nghĩ của Mị, chúng ta nhận ra một tâm hồn đẹp đang dần chết đi và sức sống mãnh liệt đang trỗi dậy. Trong khi đó, từ hành động của A Phủ, chúng ta thấy được tính cách gan dạ và phấn đấu giải phóng bản thân của anh.
Ngoài ra, trong tác phẩm, có một chi tiết đặc biệt cho thấy khát khao sống của A Phủ. Đó là lúc Mị cắt dây trói cho anh sau nhiều đêm bị hành hạ và trói buộc. Tình yêu cuộc sống đã khiến anh vùng dậy và chạy đi, đó là bước chạy của sự đấu tranh và phấn đấu giải phóng chính mình.
Tác phẩm đã thành công trong việc tái hiện lối sống động và vẻ đẹp của bức tranh thiên nhiên và phong tục, tập quán của người dân miền núi Tây Bắc. Toàn cảnh núi rừng Tây Bắc được mô tả tươi đẹp và hiền hòa, trong đó con người hòa nhập hoàn toàn với thiên nhiên trong những hội xuân tưng bừng. Thiên nhiên xuất hiện và tràn ngập cuộc sống, từng bước chân, từng tiếng hát, tất cả đều được miêu tả sắc nét.
Nét đẹp phong tục văn hóa của người dân tộc vùng cao cũng được tập trung khắc họa đậm nét. Con người mong muốn được sống, được yêu, được ca hát giữa núi rừng và ánh trăng. Vào dịp Tết, trai gái đánh pao, đánh quay và đi chơi đêm đêm. Những ngôi nhà có con gái thì bố mẹ không thể ngủ được vì tiếng chó sủa. Suốt đêm, con trai đến nhà người mình yêu, đứng thổi sáo xung quanh vách. Những chiếc váy hoa được treo trên mỏm đá như con bướm sặc sỡ. Đám trẻ đợi Tết, chơi quay, cười ầm trên sân chơi trước nhà. Bên ngoài đầu núi lấp ló đã có tiếng ai thổi sáo rủ bạn đi chơi.
Cách kể chuyện giàu chất thơ và chất tạo hình của tác giả làm nổi bật khung cảnh núi rừng hiện ra đầy thơ mộng và dịu dàng. Việc miêu tả nét đẹp phong tục văn hóa của người dân tộc vùng cao cũng rất rõ nét và sâu sắc.
Tác phẩm “Vợ chồng A Phủ” là một tác phẩm nghệ thuật đặc sắc với nhiều giá trị như nghệ thuật xây dựng hình tượng nhân vật, tạo tình huống truyện, miêu tả sinh hoạt, phong tục và tâm lí nhân vật của Tô Hoài. Từ những giá trị nghệ thuật đó, ta có thể hiểu rõ hơn giá trị nhân đạo sâu sắc mà tác giả muốn truyền tải trong tác phẩm, đó là lên án tội ác của bọn thống trị và khẳng định sức sống ngoan cường, khát vọng tự do tiềm tàng ở người dân lao động vùng cao Tây Bắc. Tác phẩm cũng thể hiện rõ sự đấu tranh của con người với những khó khăn của cuộc sống, như sự đói nghèo, bệnh tật, và sự khắc nghiệt của thiên nhiên. Tuy nhiên, những nhân vật chính trong tác phẩm luôn giữ được sự kiên trì, bền bỉ và sự hy vọng vào một tương lai tốt đẹp hơn. Tác phẩm cũng đặt ra câu hỏi về tình yêu và tình cảm giữa hai người trong một môi trường khắc nghiệt, với sự hy sinh và tình yêu mãnh liệt của chồng với vợ của mình.
Tóm lại, “Vợ chồng A Phủ” không chỉ là một tác phẩm văn học tuyệt vời về nghệ thuật, mà còn là một tác phẩm mang tính nhân văn cao, là lời kêu gọi đấu tranh cho sự công bằng và tự do cho người dân vùng cao Tây Bắc.
