Phân biệt giữa thừa kế theo pháp luật và thừa kế theo di chúc

1. Phân biệt thừa kế theo pháp luật và thừa kế theo di chúc:

2. Điểm giống nhau giữa phân chia thừa kế và phân chia theo di chúc:

– Thừa kế theo di chúc và thừa kế theo pháp luật đều là sự chuyển dịch tài sản của người đã chết cho những người còn sống.

– Thời điểm mở thừa kế là thời điểm mà người có tài sản chết. Địa điểm mở thừa kế là nơi cư trú cuối cùng của người để lại di sản; trường hợp không xác định được nơi cư trú cuối cùng thì địa điểm mở thừa kế là nơi mà có toàn bộ hoặc phần lớn di sản (căn cứ Điều 611 Bộ luật Dân sự 2015).

– Người thừa kế phải là cá nhân người còn sống vào thời điểm mở thừa kế hoặc sinh ra và còn sống sau thời điểm mở thừa kế nhưng khi người để lại di sản chết thì cá nhân đó đã thành thai trước (Điều 613 Bộ luật Dân sự 2015). Tất cả người thừa kế đều có quyền từ chối thừa kế.

– Trong trường hợp đều không có người nhận thừa kế theo di chúc và theo pháp luật hoặc có nhưng không được quyền hưởng di sản (đó là các trường hợp người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe hoặc về hành vi ngược đãi nghiêm trọng, hành hạ người để lại di sản, xâm phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người đó; Người vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng người để lại di sản; Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng người thừa kế khác nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ phần di sản mà người thừa kế đó có quyền hưởng; Người có hành vi lừa dối, cưỡng ép hoặc ngăn cản người để lại di sản trong việc lập di chúc; giả mạo di chúc, sửa chữa di chúc, hủy di chúc, che giấu di chúc nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ di sản trái với ý chí của người để lại di sản) hoặc từ chối nhận di sản thì tài sản còn lại sau khi đã thực hiện nghĩa vụ về tài sản mà không có người nhận thừa kế thuộc về Nhà nước.

– Thời hiệu khởi kiện để người thừa kế yêu cầu chia di sản là 30 năm đối với bất động sản, 10 năm đối với động sản, kể từ thời điểm mở thừa kế; xác nhận quyền thừa kế của mình hoặc bác bỏ quyền thừa kế của người khác là mười năm; kể từ thời điểm mở thừa kế. Còn đối với yêu cầu người thừa kế thực hiện nghĩa vụ về tài sản của người chết để lại thì thời hiệu khởi kiện là ba năm, kể từ thời điểm mở thừa kế (Điều 623 Bộ luật Dân sự 2015).

3. Hiều thế nào về quyền thừa kế?

Theo Điều 609 Bộ luật dân sự năm 2015 thì cá nhân có tài sản có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình; để lại tài sản của mình cho người thừa kế theo pháp luật; hưởng di sản theo di chúc hoặc theo pháp luật. Đối với trường hợp người thừa kế không phải là cá nhân thì chỉ có quyền hưởng thừa kế theo di chúc.

Quyền để lại tài sản của mình cho người khác của mỗi cá nhân đều bình đẳng nhau và mỗi cá nhân có quyền hưởng di sản theo di chúc hoặc theo pháp luật.

4. Những người không phụ thuộc vào nội dung của di chúc:

Căn cứ theo Điều 644 Bộ luật dân sự năm 2015 thì những trường hợp sau dù người để lại di sản thừa kế không để lại di chúc chia di sản cho họ, hoặc để lại cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất thừa kế theo pháp luật  thì họ vẫn được hưởng thừa kế mà không phụ thuộc vào nội dung di chúc với mức hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, cụ thể:

– Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng;

– Con thành niên mà không có khả năng lao động.

Tuy nhiên với những người từ chối nhận di sản hoặc là những người không có quyền hưởng di sản thì không áp dụng trường hợp này. Nhưng với những người không có quyền hưởng di sản theo quy định nhưng nếu người để lại di sản đã biết hành vi của những người đó, nhưng vẫn cho họ hưởng di sản theo di chúc thì họ vẫn được hưởng.

Các văn bản pháp luật có liên quan đến bài viết:

Bộ luật dân sự năm 2015.