Nhiệm vụ, quyền hạn của Cơ quan an ninh điều tra Bộ Công an

Hiện nay, trên thực tế có rất nhiều vấn đề xảy ra không rõ ràng khiến nhân dân khó có thể hiểu hết được, từ đó đã gây ra nhiều tranh chấp và sai sót, ảnh hưởng đến quyền và lợi ích của người dân. Rất nhiều trường hợp cần có cơ quan điều tra hỗ trợ xử lý để làm rõ các vấn đề khó phức tạp trong cuộc sống. Trước hết thì ta có thể hiểu cơ quan điều tra là cơ quan tiến hành tố tụng, có nhiệm vụ áp dụng mọi biện pháp do Bộ luật tố tụng hình sự quy định, tiến hành điều tra tất cả các tội phạm xảy ra theo thẩm quyền. Cơ quan an ninh điều tra Bộ Công an là một trong số những cơ quan điều tra quan trọng. Bài viết dưới đây Luật Dương Gia sẽ giúp người đọc tìm hiểu quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của Cơ quan an ninh điều tra Bộ Công an.

Luật sư tư vấn luật qua điện thoại trực tuyến miễn phí: 1900.6568

1. Quy định về hệ thống Cơ quan Điều tra:

Theo quy định tại điều 4 Luật tổ chức cơ quan điều tra hình sự 2015 thì hệ thống Cơ quan Điều tra được quy định như sau:

Pháp luật quy định hệ thống Cơ quan Điều tra bao gồm: Cơ quan Điều tra của Công an nhân dân; Cơ quan Điều tra trong Quân đội nhân dân; Cơ quan Điều tra của Viện kiểm sát nhân dân tối cao.

– Trong Công an nhân dân có cơ quan điều tra bao gồm: Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ công an, cảnh sát điều tra công an cấp tỉnh, cấp huyện; Cơ quan an ninh điều tra Bộ công an, cấp tỉnh, cấp huyện.

– Trong Quân đội nhân dân có các cơ quan điều tra bao gồm: Cơ quan điều tra hình sự Bộ quốc phòng, Cơ quan an ninh điều tra quân khu và cấp tương đương.

– Viện kiểm sát nhân dân tối cao có các cơ quan điều tra bao gồm: Cơ quan điều tra Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Cơ quan điều tra Viện kiểm sát quân sự trung ương. Ngoài ra còn có một số cơ quan khác.

Ngoài ra trong quá trình tiến hành điều tra tất cả các tội phạm thì cơ quan điều tra xác định tội phạm và người đã thực hiện hành vi phạm tội, lập hồ sơ đề nghị truy tố; tìm ra nguyên nhân và điều kiện phạm tội; yêu cầu cơ quan, tổ chức hữu quan áp dụng các biện pháp khắc phục và ngăn ngừa. Các cơ quan khác được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra trong khi làm nhiệm vụ của mình mà phát hiện sự việc có dấu hiệu phạm tội thì tiến hành một số hoạt động điều tra ban đầu nhằm kịp thời phát hiện tội phạm và người thực hiện hành vi phạm tội rồi chuyển hồ sơ cho cơ quan điều tra có thẩm quyền.

Khi các cơ quan điều tra tổ chức điều tra các cơ quan điều tra cần đảm bảo nguyên tắc theo quy định tại điều 2 của 4 Luật tổ chức cơ quan điều tra hình sự 2015 như sau:

Pháp luật quy định cụ thể các nguyên tắc bao gồm: Tuân thủ Hiến pháp và pháp luật; Bảo đảm sự chỉ đạo, chỉ huy tập trung thống nhất, hiệu lực, hiệu quả; phân công, phân cấp rành mạch, chuyên sâu, tránh chồng chéo và được kiểm soát chặt chẽ; Điều tra kịp thời, nhanh chóng, chính xác, khách quan, toàn diện, đầy đủ, không để lọt tội phạm và không làm oan người vô tội; Cơ quan Điều tra cấp dưới chịu sự hướng dẫn, chỉ đạo nghiệp vụ của Cơ quan Điều tra cấp trên; cá nhân chịu trách nhiệm trước cấp trên và trước pháp luật về hành vi, quyết định của mình và chỉ cơ quan, người có thẩm quyền quy định trong Luật này mới được tiến hành hoạt động điều tra hình sự.

Chức năng của cơ quan điều tra:

Theo quy định tại điều 8 Luật tổ chức cơ quan điều tra hình sự 2015 thì cơ quan điều tra có một số chức năng nhất định mà pháp luật thừa nhận, cụ thể chức năng của cơ quan điều tra đó là:

– Thứ nhất: Cơ qua điều tra có chức năng tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố.

Pháp luật quy định cơ quan điều tra là nơi mà nhân dân tin tưởng và tố giác tội phạm cũng như được phép kiến nghị khởi tố. Khi phát hiện hoặc nhận được thông tin tố giác thì cơ quan điều tra cần phải nhanh chóng tiến hành xử lý, xác minh sau đó phân loại và trực tiếp giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm kiến nghị khởi tố; kiểm tra, xác minh có hay không có dấu hiệu tội phạm để quyết định việc khởi tố hay không khởi tố vụ án và tiến hành những hoạt động cần thiết khác để giải quyết vụ việc.

– Thứ hai: Cơ quan điều tra có trách nhiệm tiếp nhận hồ sơ vụ án do cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động Điều tra chuyển giao.

Khi cơ quan điều tra được giao nhiệm tiếp nhận hồ sơ vụ án do cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động Điều tra chuyển giao thì cơ quan điều tra có trách nhiệm tiếp nhận hồ sơ vụ án theo thẩm quyền và thông báo kết quả giải quyết cho cơ quan đã chuyển giao hồ sơ vụ án.

– Thứ ba: Cơ quan điều tra còn có chức năng tiến hành Điều tra các tội phạm, áp dụng mọi biện pháp do luật định để phát hiện, xác định tội phạm và người thực hiện hành vi phạm tội; lập hồ sơ, đề nghị truy tố.

Cơ quan điều tra chuyên trách sẽ có chức năng điều tra tất cả các vụ án hình sự, các cơ quan khác chỉ tiến hành một số hoạt động điều tra sơ bộ và tiến hành một số biện pháp điều tra theo yêu cầu của Cơ quan điều tra chuyên trách.

Cơ quan điều tra trong quá trình điều tra còn có quyền áp dụng các biện pháp ngăn chặn, các biện pháp thu thập chứng cứ và các biện pháp khác theo quy định của pháp luật tố tụng hình sự để điều tra, xử lý tội phạm; được áp dụng các biện pháp nghiệp vụ, sử dụng vũ khí, công cụ hỗ trợ theo quy định của pháp luật.

Cơ quan điều tra theo quy định của pháp luật sẽ phải lập hồ sơ vụ án hình sự và tuỳ theo kết quả điều tra để ra những quyết định tố tụng cần thiết. Khi kết thúc điều tra cơ quan điều tra phải làm bản kết luận điều tra, tuỳ kết quả điều tra để đề nghị truy tố hoặc đình chỉ điều tra. Trong những trường hợp có căn cứ do luật định, cơ quan điều tra ra các quyết định khác như quyết định tạm đình chỉ điều tra, quyết định phục hồi điều tra.

– Thứ tư: Ngoài ra thì cơ quan điều tra có chức năng tìm ra nguyên nhân, điều kiện phạm tội và yêu cầu các cơ quan, tổ chức hữu quan áp dụng các biện pháp khắc phục và ngăn ngừa.

2. Nhiệm vụ, quyền hạn của Cơ quan an ninh điều tra Bộ Công an:

Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an được hiểu là một trong hai cơ quan điều tra trong ngành an ninh của lực lượng công an nhân dân ở Việt Nam. Cơ quan còn lại là Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương. Pháp luật quy định cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an điều tra vụ án hình sự về các tội phạm đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp, liên quan đến nhiều tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương.

Theo Luật Tổ chức Cơ quan điều tra hình sự năm 2015, Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an có những nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể sau:

– Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an có nhiệm vụ, quyền hạn tổ chức công tác trực ban hình sự, tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố; phân loại và trực tiếp giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố thuộc thẩm quyền giải quyết của mình hoặc chuyển ngay đến cơ quan có thẩm quyền để giải quyết.

– Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an sẽ tiến hành điều tra vụ án hình sự về các tội phạm đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp, liên quan đến nhiều tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương hoặc có yếu tố nước ngoài thuộc thẩm quyền điều tra của Cơ quan An ninh Điều tra Công an cấp tỉnh nếu xét thấy cần trực tiếp Điều tra; vụ án đặc biệt nghiêm trọng thuộc thẩm quyền điều tra của Cơ quan An ninh điều tra của Công an nhân dân do Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hủy để điều tra lại.

– Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an sẽ hướng dẫn, chỉ đạo nghiệp vụ Điều tra và kiểm tra việc chấp hành pháp luật, nghiệp vụ trong hoạt động Điều tra, xử lý tội phạm của Cơ quan An ninh Điều tra Công an cấp tỉnh; hướng dẫn các cơ quan của lực lượng An ninh nhân dân thuộc Công an nhân dân được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động Điều tra thực hiện hoạt động Điều tra.

– Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an sẽ đưa ra kiến nghị với cơ quan, tổ chức hữu quan áp dụng biện pháp khắc phục nguyên nhân, điều kiện làm phát sinh tội phạm.

– Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an có nhiệm vụ, quyền hạn thực hiện tổ chức sơ kết, tổng kết công tác tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố và công tác điều tra, xử lý tội phạm trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của Cơ quan An ninh Điều tra của Công an nhân dân.

– Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an sẽ giải quyết khiếu nại, tố cáo theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự.

Ta nhận thấy, Luật Tổ chức Cơ quan điều tra hình sự đã quy định rất rõ về chức năng, nhiệm vụ của Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an tại điều 16, qua đó tạo điều kiện thuận lợi trong việc xác định chức trách, nhiệm vụ, vai trò của Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an.

Ngoài ra, về thẩm quyền điều tra vụ án, Luật Tổ chức Cơ quan điều tra hình sự quy định Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an sẽ có thẩm quyền tiến hành điều tra vụ án hình sự về các tội phạm đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp, liên quan đến nhiều tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương hoặc có yếu tố nước ngoài thuộc thẩm quyền điều tra của Cơ quan An ninh điều tra Công an cấp tỉnh quy định tại khoản 2 Điều 17 của Luật Tổ chức Cơ quan điều tra hình sự năm 2015 nếu xét thấy cần trực tiếp điều tra; vụ án đặc biệt nghiêm trọng thuộc thẩm quyền điều tra của Cơ quan An ninh điều tra của Công an nhân dân do Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hủy để điều tra lại.

Bên cạnh đó, Luật Tổ chức Cơ quan điều tra hình sự cũng bổ sung, mở rộng thẩm quyền điều tra, đáp ứng yêu cầu thực tiễn đặt ra bằng việc quy định vụ án đặc biệt nghiêm trọng thuộc thẩm quyền điều tra của Cơ quan An ninh điều tra của Công an nhân dân do Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hủy để điều tra lại được quy định cụ thể tại khoản 2, điều 16 Tổ chức Cơ quan điều tra hình sự năm 2015.