Thi hành án hình sự là gì? Thi hành án hình sự tiếng anh là gì? Đặc điểm thi hành án hình sự? Nguyên tắc thi hành án hình sự? Ý nghĩa của thi hành án hình sự?
Quá trình bảo vệ quyền, lợi ích của đương sự trong hoạt động tố tụng hình sự được thực hiện trong nhiều giai đoạn khác nhau. Trong tố tung hình sự sau khi
Luật sư
Cơ sở pháp lý:
– Luật Thi hành án hình sự năm 2019.
1. Thi hành án hình sự là gì?
Thi hành án được hiểu dưới góc độ ngôn ngữ như sau, thi hành là việc thực hiện điều đã chính thức quyết định. Thi hành án được hiểu theo thuật ngữ luật học thực hiện bản án, quyết định của tòa án, là việc đưa các bản án, quyết định của tòa án đã có hiệu lực pháp luật ra thi hành trên thực tế. Tuy nhiên, dưới góc độ này thì góc độ tiếp cận thi hành án còn hẹp, vì không chỉ có bản án, quyết định của Tòa án cần được thi hành mà còn có các quyết định của Trọng tài và Hội đồng xử lý vụ việc cạnh tranh cũng cần được thi hành.
Quan điểm tiếp cận thi hành án với góc độ bao quát nhất thì Thi hành án là thủ tục tổ tụng tư pháp do cơ quan, tổ chức và những người có thẩm quyền tiến hành để thi hành bản án, quyết định của Tòa án hoặc quyết định của cơ quan Nhà nước, tổ chức khác do pháp luật quy định nhằm bảo đảm lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp cả các cơ quan, tổ chức và cá nhân.
Thi hành án hình sự là hoạt động thi hành dựa trên các bản án, các quyết định hình sự của Tòa án về hình phạt tử hình, hình phạt tù, hình phạt tù cho hưởng án treo, hình phạt cải tạo không giam giữ, hình phạt quản chế hoặc cấm cư trú, các hình phạt tước một số quyền công dân, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định, trục xuất, phạt tiền, tịch thu tài sản.
2. Thi hành án hình sự tiếng anh là gì?
Thi hành án hình sự tiếng Anh là: “execution of criminal judgments”.
3. Đặc điểm thi hành án hình sự?
Thứ nhất, cơ sở hoạt động của Thi hành án hình sự chủ yếu là các bản án, quyết định dân sự của Tòa án. Các bản án, quyết định dân sự có hiệu lực thi hành bao gồm bản án, quyết định hình phạt tử hình, hình phạt tù, hình phạt tù cho hưởng án treo, hình phạt cải tạo không giam giữ, hình phạt quản chế hoặc cấm cư trú, các hình phạt tước một số quyền công dân, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định, trục xuất, phạt tiền, tịch thu tài sản.
Thứ hai, thi hành án hình sự là giai đoạn kế tiếp sau giai đoạn xét xử, có mối quan hệ mật thiết, đan xen với các giai đoạn tố tụng trước đó. Tuy nhiên, thi hành án hình sựu lại có tính độc lập tương đối thể hiện ở chỗ hoạt động này được bắt đầu bằng quyết định thi hành án của người có thẩm quyền. Những quyết định thi hành án này mang tính bắt buộc chấp hành đối với tất cả chủ thể có trách nhiệm và nghĩa vụ liên quan đến việc thi hành án .
Thứ ba, thi hành án hình sự và các giai đoạn tố tụng hình sự trước đó có mối quan hệ nhân quả với nhau. Nếu bản án, quyết định của Tòa án tuyên rõ ràng, cụ thể thì việc thi hành án hình sự của cơ quan thi hành án sẽ dễ dàng và nhanh chóng hơn.
Thứ tư, bản chất của thi hành án hình sự là dạng hoạt động chấp hành nhưng là chấp hành phán quyết của cơ quan xét xử với các cách thức và biện pháp khác nhau nhằm buộc người có nghĩa vụ được xác định trong bản án, quyết định của Tòa án phải thực hiện đúng các nghĩa vụ của mình. Mục đích của thi hành án hình sự là bảo đảm cho các quyết định của Tòa án được ghi trong bản án, quyết định được thực thi trong thực tế.
4. Nguyên tắc thi hành án hình sự?
Theo quy định của Luật thi hành án năm 2019 đã quy định thi hành án có tám nguyên tắc trong thi hành hình phạt, thì hành biện pháp tư pháp. Xuất phát từ phạm vi điều chỉnh rộng hơn thì việc thi hành án bao gồm việc thi hành các hình phạt và biện pháp tư pháp vậy nên bên canh việc quy định các nguyên tắc chung trong quá trình thi hành án hình sự thì Luật Thi hành án hình sự còn quy định các nguyên tắc đặc thù trong việc thi hành hình phạt và biện pháp tư pháp. Nguyên tắc thi hành án được quy định tại Điều 4 Luật Thi hành án 2019 cụ thể như sau:
1.Tuân thủ Hiến pháp, pháp luật, bảo đảm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân.
Việc tuân thủ Hiến pháp, pháp luật, đảm bảo lợi ích của nhà nước, cơ quan, tổ chức, cá nhân là nguyên tắc được thể hiện trong tất cả các giai đoạn hoạt động lập pháp và áp dụng luật. Đây là nguyên tắc được quy đinh rất rõ trong Hiến pháp Việt Nam năm 2013 quy định tại Điều 8.
Nhà nước được tổ chức và hoạt động theo Hiến pháp và pháp luật, quản lý xã hội bằng Hiến pháp và pháp luật, thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ.
Các cơ quan nhà nước, cán bộ, công chức, viên chức phải tôn trọng Nhân dân, tận tụy phục vụ Nhân dân, liên hệ chặt chẽ với Nhân dân, lắng nghe ý kiến và chịu sự giám sát của Nhân dân; kiên quyết đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí và mọi biểu hiện quan liêu, hách dịch, cửa quyền.
2.Bản án, quyết định của Tòa án có hiệu lực pháp luật phải được cơ quan, tổ chức, cá nhân tôn trọng; cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan phải nghiêm chỉnh chấp hành.
Trong quá trình xét xử vụ án thì tùy thuộc vào tính chất của từng vụ án mà Tòa án ra bản án, quyết định tố tụng. Bản án, quyết định của Tòa án khi đã có hiệu lực của pháp luật thì phải được nghiêm chỉnh chấp hành. Việc chấp hành nghiêm chỉnh trong nguyên tắc này mang ý nghĩa rất quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh phòng chống tội phạm. Nguyên tắc này được quy định tại Điều 28
Bản án, quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật phải được cơ quan, tổ chức, cá nhân tôn trọng. Cơ quan, tổ chức, cá nhân hữu quan phải nghiêm chỉnh chấp hành.
Trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn, nghĩa vụ của mình, cơ quan, tổ chức, cá nhân có trách nhiệm phối hợp, tạo điều kiện và thực hiện yêu cầu của cơ quan, tổ chức, cá nhân có nhiệm vụ thi hành bản án, quyết định của Tòa án.
3.Bảo đảm nhân đạo xã hội chủ nghĩa; tôn trọng danh dự, nhân phẩm, quyền, lợi ích hợp pháp của người chấp hành án, người chấp hành biện pháp tư pháp, quyền, lợi ích hợp pháp của pháp nhân thương mại chấp hành án.
Nguyên tắc nhân đạo là nguyên tắc cơ bản của pháp luật nước ta về tính khoan hồng. Trong pháp luật thi hành án nguyên tắc khoan hồng được thể hiện ở các khía cạnh như:
Mục đích hoạt động thi hành án hình sự là việc thực thi công lý, bảo đảm sự công bằng cho mọi người trong xã hội trước quy định của pháp luật và bảo vệ có hiệu quả các loại lợi ích trong xã hội. Chính vì vậy nguyên tắc nhân đạo đòi hỏi trước hết, hoạt động thi hành án hình sự phải bảo đảm bảo vệ có hiệu quả, hài hòa các lợi ích khác nhau, tôn trọng nhân phẩm và danh dự của cá nhân.
4.Kết hợp trừng trị và giáo dục cải tạo trong việc thi hành án; áp dụng biện pháp giáo dục cải tạo phải trên cơ sở tính chất, mức độ phạm tội, độ tuổi, sức khỏe, giới tính, trình độ học vấn và các đặc điểm nhân thân khác của người chấp hành án.
5.Thi hành án đối với người dưới 18 tuổi chủ yếu nhằm giáo dục, giúp đỡ họ sửa chữa sai lầm, phát triển lành mạnh và trở thành người có ích cho xã hội.
6.Khuyến khích người chấp hành án ăn năn hối cải, tích cực học tập, lao động cải tạo, tự nguyện bồi thường thiệt hại.
7.Bảo đảm quyền khiếu nại, tố cáo hành vi, quyết định trái pháp luật của cơ quan, người có thẩm quyền trong thi hành án hình sự.
Quyền khiếu nại, tố cáo hành vi, quyết định trái pháp luật của cơ quan, người có thẩm quyền trong thi hành án hình sự được quy định tại Điều 32 như sau:
Cá nhân, cơ quan, tổ chức có quyền khiếu nại, cá nhân có quyền tố cáo hành vi vi phạm pháp luật trong hoạt động tố tụng hình sự của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng hoặc của bất cứ cá nhân nào thuộc các cơ quan đó.
Cơ quan, người có thẩm quyền phải tiếp nhận, xem xét và giải quyết khiếu nại, tố cáo kịp thời, đúng pháp luật; gửi văn bản kết quả giải quyết cho người khiếu nại, tố cáo, cơ quan, tổ chức khiếu nại và có biện pháp khắc phục. Trình tự, thủ tục, thẩm quyền giải quyết khiếu nại, tố cáo do Bộ luật này quy định.
Nghiêm cấm việc trả thù người khiếu nại, tố cáo hoặc lợi dụng quyền khiếu nại, tố cáo để vu khống người khác.
8.Bảo đảm sự tham gia của cơ quan, tổ chức, cá nhân và gia đình trong hoạt động thi hành án hình sự, tái hòa nhập cộng đồng theo quy định của pháp luật.
5. Ý nghĩa của thi hành án hình sự?
Thi hành án hình sự có vai trò và ý nghĩa rất quan trọng. Việc thi hành bản án, quyết định của bản án thể hiện sức mạnh của Nhà nước trong việc quản lý xã hội bằng pháp luật
Việc thi hành bản án, quyết định án hình sự của Tòa án góp phần khôi phục thiệt hại do tội phạm gây ra trong các quan hệ xã hội được pháp luật hình sự bảo vệ.
Việc thi hành bản án, quyết định hình sự của Tòa án góp phần quan trọng trong việc tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, năng cao ý thức chấp hành pháp luật cho người dân, nâng cao vai trò, trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, tạo niềm tin của của người sân vào tính nghiêm minh của pháp luật, củng cố quyền lực nhà nước.
