Lương hưu là gì? Điều kiện hưởng lương hưu theo quy định của pháp luật? Người đang đi tù, bị kết án có được hưởng lương hưu không? Trình tự, thủ tục hưởng lương hưu theo quy định?
Lương hưu là một chế độ của người lao động được hưởng khi hết tuổi lao động. Đây là chế độ đảm bảo an sinh xã hội, đảm bảo phần nào chế độ sống cho người lao động khi họ đã hết độ tuổi lao động và không còn khả năng lao động để tạo ra thu nhập. Vậy người đang đi tù, bị kết án có được hưởng lương hưu không? Bài viết dưới đây, luật Dương Gia sẽ phân tích cụ thể cho Quý khách hàng:
Cơ sở pháp lý:
Dịch vụ Luật sư
Mục lục bài viết
1. Lương hưu là gì?
Mặc dù pháp luật không có quy định cụ thể về khái niệm lương hưu là gì. Tuy nhiên có thể hiểu theo cách thông thường, lương hưu hay còn gọi là chế độ hưu trí là một loại chế độ của người dân được nhà nước đảm bảo thực hiện. Lương hưu là khoản phí được chi trả cho những người lao động đã đến độ tuổi về hưu hay còn gọi là những người hết tuổi lao động theo quy định của pháp luật. Chế độ hưu trí này sẽ giúp bảo đảm cho người lao động khi về già sẽ có khoản chi phí cần thiết để chi trả cho nhu cầu sống cơ bản, chăm sóc sức khỏe của bản thân. Muốn được hưởng lương hưu thì mọi người phải tham gia đóng bảo hiểm xã hội trước đó.
2. Điều kiện hưởng lương hưu theo quy định của pháp luật:
Căn cứ theo quy định tại điều 54, 55 luật bảo hiểm xã hội 2014, xác định một người muốn được hưởng lương hưu cần đáp ứng được các điều kiện sau đây:
Thứ nhất, đối với những người lao động như: Người làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động xác định thời hạn, hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từ đủ 03 tháng đến dưới 12 tháng; Người làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 01 tháng đến dưới 03 tháng; Cán bộ, công chức, viên chức; Công nhân quốc phòng, công nhân công an, người làm công tác khác trong tổ chức cơ yếu; Người đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng quy định của pháp luật; Người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã có hưởng tiền lương; Người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn khi nghỉ việc được hưởng lương hưu nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây:
Nam đủ 60 tuổi, nữ đủ 55 tuổi; đóng đủ 20 năm bảo hiểm xã hội
Trường hợp không đáp ứng đủ độ tuổi nêu trên nhưng có đủ 15 năm làm nghề hoặc công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thuộc danh mục do Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, Bộ Y tế ban hành hoặc có đủ 15 năm làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên thì chỉ cần đáp ứng đủ Nam từ đủ 55 tuổi đến đủ 60 tuổi, nữ từ đủ 50 tuổi đến đủ 55 tuổi sẽ đáp ứng đủ điều kiện hưởng lương hưu.
Hoặc có đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội trở lên mà trong đó có đủ 15 năm làm công việc khai thác than trong hầm lò thì Người lao động từ đủ 50 tuổi đến đủ 55 tuổi cũng đáp ứng đủ điều kiện hưởng hưu.
Trường hợp đóng đủ 20 năm bảo hiểm xã hội nhưng bị nhiễm HIV/AIDS do tai nạn rủi ro nghề nghiệp thì không cần đáp ứng đủ điều kiện về độ tuổi.
Thứ hai, Người lao động thuộc trường hợp như: Sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp quân đội nhân dân; sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên môn kỹ thuật công an nhân dân; người làm công tác cơ yếu hưởng lương như đối với quân nhân; Hạ sĩ quan, chiến sĩ quân đội nhân dân; hạ sĩ quan, chiến sĩ công an nhân dân phục vụ có thời hạn; học viên quân đội, công an, cơ yếu đang theo học được hưởng sinh hoạt phí; nghỉ việc được hưởng lương hưu khi thuộc một trong các trường hợp sau đây:
Nam đủ 55 tuổi, nữ đủ 50 tuổi, có đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội trở lên
Trường hợp làm nghề hoặc công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thuộc danh mục do Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, Bộ Y tế ban hành hoặc có đủ 15 năm làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên thì nam từ đủ 50 tuổi đến đủ 55 tuổi, nữ từ đủ 45 tuổi đến đủ 50 tuổi và có đủ 15 năm
Trường hợp có đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội trở lên nhưng bị nhiễm HIV/AIDS do tai nạn rủi ro nghề nghiệp thì không cần đáp ứng về điều kiện tuổi.
Thứ ba, Người lao động là lao động nữ hoạt động chuyên trách hoặc không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn tham gia bảo hiểm xã hội có từ đủ 15 năm đến dưới 20 năm đóng bảo hiểm xã hội và đủ 55 tuổi thì được hưởng lương hưu.
3. Người đang đi tù, bị kết án có được hưởng lương hưu không?
Người đang bị đi tù, kết án sẽ bị hạn chế một số quyền công dân, tuy nhiên việc hưởng lương hưu đối với người đang bị đi tù hoặc kết án thì không bị hạn chế. Nói cách khác, người đang đi tù, bị kết án vẫn được hưởng lương hưu theo quy định của pháp luật.
Cụ thể, căn cứ theo quy định tại điều 64 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 quy định về việc tạm dừng, hưởng tiếp lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng như sau:
“Điều 64. Tạm dừng, hưởng tiếp lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng
1.Người đang hưởng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng bị tạm dừng, hưởng tiếp lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng khi thuộc một trong các trường hợp sau đây:
a) Xuất cảnh trái phép;
b) Bị Tòa án tuyên bố là mất tích;
c) Có căn cứ xác định việc hưởng bảo hiểm xã hội không đúng quy định của pháp luật.
2.Lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng được tiếp tục thực hiện khi người xuất cảnh trở về định cư hợp pháp theo quy định của pháp luật về cư trú. Trường hợp có quyết định có hiệu lực pháp luật của Tòa án hủy bỏ quyết định tuyên bố mất tích thì ngoài việc tiếp tục được hưởng lương hưu, trợ cấp còn được truy lĩnh tiền lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng kể từ thời điểm dừng hưởng.
3.Cơ quan bảo hiểm xã hội khi quyết định tạm dừng hưởng theo quy định tại điểm c khoản 1 Điều này phải thông báo bằng văn bản và nêu rõ lý do. Trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày tạm dừng hưởng, cơ quan bảo hiểm xã hội phải ra quyết định giải quyết hưởng; trường hợp quyết định chấm dứt hưởng bảo hiểm xã hội thì phải nêu rõ lý do.”
Theo đó, có thể hiểu việc dừng hoặc tạm dừng hưởng lương hưu chỉ khi người đó thuộc một trong các trường hợp như người đủ điều kiện hưởng lương hưu xuất cảnh trái phép, bị tòa án tuyên bố mất tích hoặc khi có căn cứ xác định việc hưởng bảo hiểm xã hội không đúng quy định của pháp luật. Trường hợp bị đi tù, bị kết án thì không thuộc vào một trong số các trường hợp bị tạm dừng hưởng lương hưu. Họ bị phạt tù không phải do vi phạm quy định của Luật Bảo hiểm xã hội mà có thể là vi phạm về những tội danh khác theo quy định khác của pháp luật. Đây là hai vấn đề hoàn toàn khác nhau. Bởi lẽ lỗi dẫn đến việc bị phạt tù của họ không phải là sai phạm trong quá trình đóng bảo hiểm mà do bản thân họ gây ra ở một lĩnh vực khác. Do vậy, người đang bị kết án, đi tù vẫn được hưởng lương hưu như quy định của pháp .
4. Trình tự, thủ tục hưởng lương hưu theo quy định:
Về hồ sơ cần chuẩn bị : Người đủ điều kiện hưởng lương hưu chuẩn bị các giấy tờ, tài liệu sau đây:
Sổ bảo hiểm xã hội
Đơn đề nghị hưởng lương hưu
Giấy ủy quyền làm thủ tục giải quyết chế độ hưu trí và nhận lương hưu đối với người đang chấp hành hình phạt tù có công chứng bởi cơ quan có thẩm quyền
Chứng minh nhân dân/ Căn cước công dân
Sổ hộ khẩu
Người nộp hồ sơ có thể nộp hồ sơ theo một trong các hình thức sau:
Gửi hồ sơ điện tử đến Cổng Thông tin điện tử BHXH Việt Nam
Chuyển hồ sơ qua đường bưu điện;
Nộp hồ sơ trực tiếp tại cơ quan BHXH
Về trình tự, thực hiện
Cơ quan có thẩm quyền: Cơ quan bảo hiểm xã hội cấp huyện nơi người đủ điều kiện hưởng hưu đang cư trú
Sau khi nhận được hồ sơ cán bộ nhận hồ sơ phải kiểm tra, xem xét hồ sơ. Trường hợp nếu hồ sơ không hợp lệ hoặc thiếu giấy tờ tài liệu thì cán bộ tiếp nhận hồ sơ phải thông báo cho người nộp hồ sơ bằng văn bản để người nộp hồ sơ biết và bổ sung. Trường hợp nếu hồ sơ đã hợp lệ thì cán bộ tiếp nhận hồ giải quyết theo quy định chi trả lương hưu cho người được hưởng.
Người nộp hồ sơ có thể nhận kết quả bằng một trong các hình thức sau:
Đến trực tiếp tại cơ quan BHXH hoặc thông qua dịch vụ bưu chính công ích hoặc nhận qua thẻ ATM đã đăng ký từ lúc nộp hồ sơ;
Thời gian giải quyết: Tối đa 05 ngày làm việc kể từ ngày cơ quan BHXH nhận đủ hồ sơ theo quy định.
Như vậy, theo quy định của pháp luật người đang bị kết án, phạt tù vẫn được hưởng lương hưu nếu đáp ứng đủ các điều kiện hưởng lương hưu như luật bảo hiểm xã hội 2014 quy định. Người đang bị kết án, phạt tù có thể lương hưu bằng cách viết ủy quyền cho người thân đi nộp hồ sơ tại cơ quan bảo hiểm xã hội, tuy nhiên, giấy ủy quyền phải được tiến hành công chứng theo quy định của pháp luật và người nhận ủy quyền phải là những người có đầy đủ năng lực hành vi dân sự, được phép thực hiện các giao dịch dân sự theo quy định của pháp luật.
