Mức cấp dưỡng nuôi con? Cách tính tiền cấp dưỡng nuôi con? Quy định về việc cấp dưỡng cho con khi ly hôn? Giải quyết trường hợp không thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng, thay đổi mức cấp dưỡng?
Cấp dưỡng là trách nhiệm của người có nghĩa vụ cấp dưỡng với người được cấp dưỡng. Cấp dưỡng được hiểu là người có nghĩa vụ cấp dưỡng đóng góp một khoản tiền hoặc tài sản của chính người cấp dưỡng để đáp ứng nhu cầu thiết yếu hàng ngày hoặc hàng tháng của người được cấp dưỡng. Người có nghĩa vụ cấp dưỡng là cha hoặc mẹ mà một trong hai người không thực hiện chăm sóc trực tiếp người được cấp dưỡng hàng ngày.
Mục lục bài viết
- 1 1. Xác định mức cấp dưỡng nuôi con khi bố mẹ ly hôn:
- 2 2. Nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con sau ly hôn:
- 3 3. Gặp khó khăn sau ly hôn có được yêu cầu cấp dưỡng?
- 4 4. Thủ tục yêu cầu cấp dưỡng sau ly hôn:
- 5 5. Giải quyết trường hợp không cấp dưỡng nuôi con:
- 6 6. Quy định về thay đổi mức cấp dưỡng sau ly hôn:
1. Xác định mức cấp dưỡng nuôi con khi bố mẹ ly hôn:
Người được cấp dưỡng bao gồm: người dưới mười tám tuổi (dưới vị thành niên), người trên mười tám tuổi nhưng không có khả năng lao động( ví dụ như những người bị khuyết tật) hoặc khó khăn về nhận thức hoặc làm chủ hành vi của mình (ví dụ người tâm thần), các đối tượng trên đều không có khả năng về kinh tế để tự nuôi bản thân mình, cần người giám hộ hoặc người đại diện theo pháp luật dạy dỗ và chăm sóc. Như vậy, Cha mẹ đều là người đại diện theo pháp luật của con nên việc cấp dưỡng là đương nhiên theo quy định
Luật sư
Cấp dưỡng nuôi có sau khi ly hôn là nghĩa vụ đương nhiên của cha hoặc mẹ; pháp luật không phân biệt người trực tiếp nuôi con có khả năng kinh tế hay không, người có nguồn kinh tế cao hoặc thấp đều phải thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng .Căn cứ Điều 116 và Điều 117 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 có quy định cụ thể về mức cấp dưỡng và phương thức cấp dưỡng cho con, Luật Dương gia đưa ra một số nội dung sau về mức cấp dưỡng nuôi con?
Cách tính tiền cấp dưỡng nuôi con? Theo quy đinh luật hiện hành, chưa có bất kỳ một văn bản quy định pháp luật nào có quy định cụ thể về mức tiền cấp dưỡng nuôi con là bao nhiêu. Có người nhận cấp dưỡng nuôi con một triệu/tháng hoặc hai triệu hoặc nhiều mức cấp dưỡng khác nhau do mỗi hoàn cảnh, môi trường và điều kiện cũng như mức thu nhập của người không trực tiếp nuôi con. .
Để trả lời cho câu hỏi mức cấp dưỡng được quy định như thế nào? Các bạn có thể tham khảo ý kiến sau:
+ Hiện tại, mức cấp dưỡng nuôi con được xác định trên cơ sở tự nguyện, tức là sự thỏa thuận của người cấp dưỡng và người được cấp dưỡng và người giám hộ của người được cấp dưỡng (trong trường hợp cha mẹ không đủ điều kiện để chăm sóc nuôi con). Trên tinh thần tự nguyện, các bên thỏa thuận về mức cấp dưỡng dựa trên các cơ sở hợp lý về mức thu nhập và chi tiêu của con được các bên liệt kê theo hàng ngày hoặc hàng tháng.
+ Trong trường hợp, các bên không đạt tự nguyện thỏa thuận (xung đột, tranh chấp) về mức cấp dưỡng thì có thể yêu cầu tòa án xem xét và giải quyết về mức cấp dưỡng sao cho hợp lý và hợp tình. Tòa án xét xử phải dựa theo nhu cầu thiết yếu hàng ngày hoặc hàng tháng của người được cấp dưỡng và mức thu nhập của người có nghĩa vụ cấp dưỡng.
– Đầu tiên dựa vào nguồn thu nhập của người cấp dưỡng. Người cấp dưỡng được coi là có nguồn thu nhập khi họ có khả năng thực tế về mặt kinh tế như: người có thu nhập thường xuyên (tiền lương, cho thuê, tự kinh doanh), người thu nhập từ tài sản (động sản hoặc bất động sản hiện tại hoặc hình thành trong tương lai). Ví dụ như: Bạn đang làm việc tại công ty với mức lương năm triệu đồng một tháng, vậy, mức thu nhập thường xuyên của bạn là năm triệu đồng/ một tháng. Bạn có sổ đỏ (giấy chứng nhận quyền sử dụng đất) mang tên bạn, vậy nguồn tài chính của bạn là đất đai, nhà cửa.
– Nhu cầu thiết yếu của người được cấp dưỡng thường được cá nhân, cơ quan nhà nước xem xét và xác định căn cứ vào mức sinh hoạt trung bình tại địa phương nơi người được cấp dưỡng cư trú (được hiểu thường trú hoặc tạm trú hoặc nơi học tập). Mức sinh hoạt bao gồm các chi phí thông thường cần thiết của người được cấp dưỡng như: chi phí cho việc ăn uống hàng ngày, chi phí về chỗ ở hoặc nơi ở đang ở thuê hay đã có nhà riêng, chi phí về quần áo, chi phí cho việc học hành( bao gồm các khoản học ở trường, học thêm và phục vụ kỹ năng khác),chi phí về khám chữa bệnh và các chi phí khác để bảo đảm cuộc sống của người được cấp dưỡng.
– Hoàn cảnh sống của người được cấp dưỡng cũng là yếu tố quyết định về mức cấp dưỡng: bạn đang tại nông thôn hay đô thi, ở Việt Nam hay nước ngoài.
Khi có lý do chính đáng để thay đổi mức cấp dưỡng để nuôi con thì các bên thỏa thuận lại mức cấp dưỡng. Lý do hợp lý để thay đổi ví dụ tăng khoản tiền sinh hoạt như:ăn, ở, mặc, học, khám chữa bệnh và các chi phí thông thường cần thiết khác. Việc thay đổi mức cấp dưỡng do các bên thỏa thuận lại, trường hợp không đạt thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết.
Trong trường hợp, người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn (người có quyền đề nghị cấp dưỡng) không yêu cầu hoặc không mong muốn nhận khoản tiền cấp dưỡng từ người không trực tiếp nuôi con cấp dưỡng hoặc người nghĩa vụ cấp dưỡng vì lý do: tự mình đủ điều kiện kinh tế nuôi con hoặc vì bất kì lý do khác.
Cơ quan nhà nước có thẩm quyền có trách nhiệm xem xét và đưa giải thích cho người trực tiếp nuôi con được hiểu rõ về việc ý nghĩa nhà nước quy định về yêu cầu cấp dưỡng nuôi con là quyền lợi và lợi ích của con để nhằm mục đích bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của con và hỗ trợ một phần tài sản cho người cấp dưỡng. Nếu Tòa án xét thấy việc đề nghị không yêu cầu cấp dưỡng của người cấp dưỡng có lý do; hoàn toàn tự nguyện; người trực tiếp nuôi con có đầy đủ về mặt kinh tế, chỗ ở, thời gian chăm sóc….thì Toà án phải tôn trọng sự ý chí của các bên.
Căn cứ Điều 117 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 có quy định về phương thức cấp dưỡng như sau: Nguyên tắc cấp dưỡng trên tinh thần thỏa thuận giữa cha và mẹ, mà các bên thực hiện cấp dưỡng định kỳ hàng tháng hoặc hàng quý (bốn tháng một lần), nửa năm (nửa tháng một lần), hàng năm hoặc một lần (cấp dưỡng đến khi con đủ mười tám tuổi).
Các bên có thể thỏa thuận mức cấp dưỡng hoặc phương thức hoặc tạm ngừng cấp dưỡng, nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa Sau khi, bản án/quyết định được Tòa án tuyên và có hiệu lực thì các bên nghĩa vụ phải thực hiện/ thi hành án. Trường hợp một trong các bên không thực hiện quy định của Bản án/ Quyết định về nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con sau khi ly hôn tự nguyện hoặc thi hành không đầy đủ thì người được hưởng khoản tiền cấp dưỡng có quyền làm đơn yêu cầu cơ quan.
Người yêu cầu gửi tới cơ quan nhà nước có thẩm quyền một bộ hồ sơ đề nghị bao gồm: Đơn đề nghị, bản án/ quyết định có hiệu lực pháp luật, giấy tờ về tài sản. Người yêu cầu tới cơ quan thi hành án dân sự cấp huyện nơi người có nghĩa vụ đang cư trú (được hiểu là thường trú và tạm trú) buộc người có nghĩa vụ cấp dưỡng theo bản án và quyết định đã được tuyên phải thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng đó theo quy định của Luật Thi hành án dân sự sửa đổi, bổ sung năm 2014.
2. Nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con sau ly hôn:
Tóm tắt câu hỏi:
Em mới sinh con được 4 tháng nhưng do vợ chồng bất hòa nên cả hai muốn ly hôn. Do chồng em có điều kiện hơn nên em muốn chồng em nuôi con. Hai vợ chồng cũng đã thỏa thuận trong đơn ly hôn là để chồng nuôi con. Nhưng nếu đến khi ra Tòa chồng em thay đổi không muốn nuôi con thì ai sẽ là người nuôi con? Nếu em nuôi thì chồng em có phải cấp dưỡng không?
Luật sư tư vấn:
Theo Luật Hôn nhân và gia đình 2014, vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con.
Trong trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con (khoản 2 Điều 81).
Trường hợp con dưới 36 tháng tuổi, về nguyên tắc sẽ được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, tuy nhiên nếu người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con như người cha thì sẽ do người cha nuôi.
Đối với trường hợp của bạn, do bạn không có điều kiện để nuôi con nên con sẽ được giao cho người chồng nuôi. Tuy nhiên, nếu chồng bạn từ chối nuôi con và bạn đồng ý nuôi con thì bạn có quyền yêu cầu người chồng thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng cho con (Điều 82, 83 Luật HN&GĐ 2014).
Sau khi ly hôn, người không trực tiếp nuôi con có quyền, nghĩa vụ thăm nom con mà không ai được cản trở.
3. Gặp khó khăn sau ly hôn có được yêu cầu cấp dưỡng?
Tóm tắt câu hỏi:
Chào luật sư, tôi muốn hỏi là trong trường hợp sau khi ly hôn mà gặp khó khăn thì có quyền yêu cầu bên còn lại cấp dưỡng không?
Chân thành cảm ơn luật sư.
Luật sư tư vấn:
Cần phải xác định trong trường hợp của bạn, bạn muốn bên còn lại cấp dưỡng cho mình hay cấp dưỡng cho con chung của hai người. Với mỗi trường hợp pháp luật sẽ có những quy định khác nhau, cụ thể như sau:
+ Với trường hợp bạn yêu cầu cấp dưỡng cho mình thì Điều 115 Luật hôn nhân và gia đình 2014 có quy định như sau: “Khi ly hôn nếu bên khó khăn, túng thiếu có yêu cầu cấp dưỡng mà có lý do chính đáng thì bên kia có nghĩa vụ cấp dưỡng theo khả năng của mình.”. Như vậy, việc cấp dưỡng giữa vợ chồng không hiển nhiên được đặt ra mà cần tuân theo một số điều kiện nhất định:
Thứ nhất: Bên được cấp dưỡng khó khăn, túng thiếu, có yêu cầu cấp dưỡng và có lí do chính đáng. Đây là cơ sở quyết định nghĩa vụ cấp dưỡng giữa vợ và chồng khi li hôn. Có thể hiểu khó khăn, túng thiếu ở đây là không có đủ khả năng lao động để duy trì cuộc sống của mình. Lý do chính đáng dẫn đến tình trạng đấy phải là những lý do như: ốm đau, tai nạn, già yếu,… Nếu có khó khăn, túng thiếu thật sự nhưng không có lí do chính đáng như nghiện hút, cờ bạc, lười biếng… thì sẽ không được cấp dưỡng. Khi người được cấp dưỡng thoả mãn điều kiện trên họ có thể trực tiếp yêu cầu người phải cấp dưỡng hoặc gửi đơn lên Toà án nhờ Toà án bảo vệ quyền lợi cho họ.
Thứ hai: Bên cấp dưỡng có khả năng cấp dưỡng. Bởi nếu người cấp dưỡng không có khả năng cấp dưỡng, không thể nuôi được bản thân họ thì họ cũng không thể làm điều gì cho người mà họ có nghĩa vụ cấp dưỡng.
+ Với trường hợp bạn yêu cầu cấp dưỡng cho con chung của hai người thì theo quy định tại Điều 110 Luật hôn nhân và gia đình 2014: “Cha, mẹ có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con chưa thành niên, con đã thành niên không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình trong trường hợp không sống chung với con hoặc sống chung với con nhưng vi phạm nghĩa vụ nuôi dưỡng con.”.
Thứ nhất: Đối tượng được cha mẹ cấp dưỡng bao gồm con đẻ và con nuôi chung của hai vợ chồng. Con được cấp dưỡng là con chưa thành niên hoặc nếu đã thành niên thuộc diện không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình. Theo nguyên tắc chung, cha mẹ có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con đến khi con đã thành niên (đủ mười tám tuổi). Trong trường hợp con đã thành niên mà không có khả năng lao động và không có tài sản nuôi mình thì cha mẹ vẫn phải thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con đến khi con khỏi bệnh, phục hồi sức khoẻ và có thể lao động tự túc được.
Thứ hai: Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con phải thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con. Quy định này đặt ra là một nghĩa vụ mà cha, mẹ phải thực hiện cho con của mình nên nếu con của hai người thuộc trường hợp phai cấp dưỡng như trên bên còn lại bắt buộc phải thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng.
4. Thủ tục yêu cầu cấp dưỡng sau ly hôn:
Tóm tắt câu hỏi:
Lúc làm đơn xin ly hôn tôi không yêu cầu chồng cấp dưỡng. Nhưng trong thời gian nuôi con tôi gặp khó khăn về tài chính và chồng tôi vẫn không trợ cấp 1 khoản nào. Xin hỏi nếu bây giờ tôi làm đơn gửi tòa án xin yêu cầu cấp dưỡng thì tôi phải viết mẫu đơn như thế nào ạ
Luật sư tư vấn:
Nghĩa vụ cấp dưỡng được thực hiện giữa cha, mẹ và con; giữa anh, chị, em với nhau; giữa ông bà nội, ông bà ngoại và cháu; giữa cô, dì, chú, cậu, bác ruột và cháu ruột; giữa vợ và chồng . Nghĩa vụ cấp dưỡng không thể thay thế bằng nghĩa vụ khác và không thể chuyển giao cho người khác.
Theo quy định của Luật hôn nhân và gia đình 2014
“Điều 110. Nghĩa vụ cấp dưỡng của cha, mẹ đối với con
Cha, mẹ có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con chưa thành niên, con đã thành niên không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình trong trường hợp không sống chung với con hoặc sống chung với con nhưng vi phạm nghĩa vụ nuôi dưỡng con.”
Để làm đơn yêu cầu cấp dưỡng cho con sau ly hôn, bạn lên trực tiếp Tòa án nhân dân đã giải quyết ly hôn, viết đơn khởi kiện để yêu cầu cấp dưỡng, đồng thời kèm theo bằng chứng chứng cứ để yêu cầu giải quyết.
5. Giải quyết trường hợp không cấp dưỡng nuôi con:
Tóm tắt câu hỏi:
Thưa Luật sư, tôi có vài điều băn khoăn, thắc mắc muốn hỏi, tôi rất mong luật sự tư vấn cho tôi để có thể làm đơn như thế nào phù hợp ạ. Tôi và chồng cũ ly hôn từ năm 2013, về phần cấp dưỡng nuôi con chung anh ta đã ghi trong đơn là hàng tháng sẽ trợ cấp nuôi con là 1.000.000 (một triệu đồng) cho đến khi con đủ 18 tuổi. Sau khi ly hôn đến nay anh ta vẫn cấp dưỡng đầy đủ và thường xuyên đến thăm và đưa con đi chơi. Năm 2014 do trì trệ cấp dưỡng nuôi con không thường xuyên, tôi đã đến thi hành án Thành phố làm đơn yêu cầu gửi vào huyện nơi anh ta đang công tác và đã được cấp dưỡng đầy đủ.
Năm 2016 anh ta cưới vợ, sinh con, cuối năm tháng 12/2016 không thấy anh ta gửi tiền cấp dưỡng nữa. Và khi con gái cháu gọi cho bố thì người vợ anh ta thưa máy, thậm chí còn tắt máy và nhắn tin chửi tôi răng cô ta đã cầm thẻ ATM, muốn xin tiền thì xin cô ta. Tôi muốn hỏi luật sư, liệu tôi có thể gửi đơn kiện anh ta đã không cấp dưỡng tiền nuôi con chung không và mẫu đơn đó như thế nào ạ (lại phải đến Thi hành án Thành phố ạ).
Hay cứ đợi thêm vài tháng nữa. Việc tiền cấp dưỡng nuôi con có thể trừ qua tài khoản của anh ta sang tài khoản ATM của tôi dược không? có cần phải biết và điền số tiền lương hàng tháng anh ta trong đơn không? và cách làm đơn như thế nào?. Rất mong luật sự trả lời sớm và cho tôi những lời tư vấn, tôi xin chân thành cảm ơn.?
Luật sư tư vấn:
Sau khi có quyết định của Tòa án về việc thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng thì người chồng phải thực hiện việc cấp dưỡng của mình cho con theo số tiền mà Tòa án đã quy định dựa trên nhu cầu sinh hoạt của các con và thu nhập thực tế của người này. Trong trường hợp chồng bạn cố tình không thực hiện nghĩa vụ của mình thì bạn có thể yêu cầu Tòa án buộc chồng bạn thực hiện theo quy định tại Điều 55 Luật hôn nhân gia đình.
Về thẩm quyền giải quyết theo Điều 28
“Điều 28. Những tranh chấp về hôn nhân và gia đình thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án
5. Tranh chấp về cấp dưỡng.
… “
Bạn chuẩn bị đơn yêu cầu về việc cấp dưỡng gửi lên Tòa án nhân dân cấp huyện nơi chồng bạn cư trú để yêu cầu giải quyết. Trong đơn bạn cần trình bày các thông tin như: Họ, tên, địa chỉ của người yêu cầu; tên Tòa án nơi yêu cầu; họ, tên, địa chỉ của người bị yêu cầu; nội dung yêu cầu; ghi rõ ngày, tháng, năm, ký tên hoặc điểm chỉ,…Kèm theo đó phải có bản án, quyết định được yêu cầu và các tài liệu khác có liên quan (nếu có).
Còn vấn đề về phương thức cấp dưỡng mà bạn quan tâm thì sẽ do hai bên tự thỏa thuận việc cấp dưỡng theo phương thức nào hoặc trường hợp bạn muốn chồng bạn cấp dưỡng cho con bạn qua hình thức chuyển tiền qua tài khoản thì bạn có thể đề nghị với Tòa án để Tòa án xem xét.
6. Quy định về thay đổi mức cấp dưỡng sau ly hôn:
Cấp dưỡng là việc một người có nghĩa vụ đóng góp tiền hoặc tài sản khác để đáp ứng nhu cầu thiết yếu của người không sống chung với mình mà có quan hệ hôn nhân, huyết thống hoặc nuôi dưỡng trong trường hợp người đó là người chưa thành niên, người đã thành niên mà không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình hoặc người gặp khó khăn, túng thiếu theo quy định của Luật Hôn nhân và gia đình.
Sau khi ly hôn, người không trực tiếp nuôi con phải có nghĩa vụ cấp dưỡng. Đây là nghĩa vụ của bậc làm cha mẹ, dù họ không thể tiếp tục cuộc sống vợ chồng thì họ vẫn phải thực hiện trách nhiệm “nuôi dưỡng” dưới dạng “cấp dưỡng” nhằm đảm bảo cho con cái họ được bù đắp sự hụt hẫng về mặt tinh thần và đảm bảo cuộc sống tối thiểu của con họ. Người không trực tiếp nuôi con có các quyền và nghĩa vụ theo quy định tại Điều 82 Luật Hôn nhân và gia đình 2014, trong đó có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con. Vậy mức cấp dưỡng nuôi con như thế nào là hợp lý? Theo quy định tại Điều 116 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 thì:
“1. Mức cấp dưỡng do người có nghĩa vụ cấp dưỡng và người được cấp dưỡng hoặc người giám hộ của người đó thỏa thuận căn cứ vào thu nhập, khả năng thực tế của người có nghĩa vụ cấp dưỡng và nhu cầu thiết yếu của người được cấp dưỡng; nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết.
2. Khi có lý do chính đáng, mức cấp dưỡng có thể thay đổi. Việc thay đổi mức cấp dưỡng do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết.”
Theo đó, mức cấp dưỡng do hai vợ chồng thỏa thuận căn cứ vào thu nhập, khả năng thực tế của người cấp dưỡng (ngành nghề công việc, điều kiện vật chất,…) và nhu cầu thiết yếu của con (những chi phí tối thiểu cho việc nuôi dưỡng và học hành của con để đảm bảo cho con được phát triển đầy đủ về vật chất và điều kiện ăn, mặc, ở, học hành, khám, chữa bệnh và những chi phí sinh hoạt thông thường, không thể thiếu cho cuộc sống của mỗi người,…). Trong trường hợp các bên không thoả thuận được thì tuỳ vào từng trường hợp cụ thể mà Toà án quyết định mức cấp dưỡng nuôi con phù hợp.
Nếu có lý do chính đáng thì hai bên có thể thỏa thuận để tăng hoặc giảm mức cấp dưỡng. Lí do chính đáng đó có thể là người cấp dưỡng hoặc người được cấp dưỡng lâm vào tình trạng khó khăn hơn do bị bệnh tật, tai nạn, không còn việc làm nên không có lương hoặc có thu nhập hợp pháp khác, hay con cái ngày càng lớn, nhu cầu chi tiêu cho việc học hành ngày càng nhiều, giá cả thị trường có sự biến động,… Trong trường hợp không thỏa thuận được, các bên có thể gửi đơn đến Tòa án yêu cầu giải quyết.
