Lãi suất OMO là gì? Lãi suất trên thị trường mở OMO?

1. Nghiệp vụ thị trường mở (OMO) là gì?

Nghiệp vụ thị trường mở (OMO) là thuật ngữ chỉ hoạt động mua bán chứng khoán trên thị trường mở của Ngân hàng Nhà nước. Ngân hàng Nhà nước tiến hành các nghiệp vụ thị trường mở để điều tiết nguồn cung tiền dự trữ tại các ngân hàng Việt Nam. Ngân hàng Nhà nước mua chứng khoán Kho bạc để tăng cung tiền và bán chúng để giảm cung tiền.

Bằng cách sử dụng OMO, Ngân hàng Nhà nước có thể điều chỉnh lãi suất quỹ liên bang, từ đó ảnh hưởng đến các lãi suất ngắn hạn, lãi suất dài hạn và tỷ giá hối đoái khác. Điều này có thể thay đổi lượng tiền và tín dụng có sẵn trong nền kinh tế và ảnh hưởng đến các yếu tố kinh tế nhất định, chẳng hạn như tỷ lệ thất nghiệp, sản lượng và chi phí hàng hóa và dịch vụ.

CHÌA KHÓA RÚT RA

– Hoạt động thị trường mở là một trong những công cụ được thực hiện chính sách tiền tệ quốc gia. Các ngân hàng Nhà nước sẽ thực hiện thông qua việc mua hoặc bán giấy tờ có giá đối với tổ chức tín dụng.

– Thuật ngữ này đề cập đến việc ngân hàng trung ương mua hoặc bán chứng khoán trên thị trường mở để tác động đến cung tiền.

– Mua chứng khoán bổ sung thêm tiền vào hệ thống, giảm lãi suất, làm cho các khoản vay dễ dàng hơn và tăng hoạt động kinh tế.

– Việc bán chứng khoán loại bỏ tiền khỏi hệ thống, tăng lãi suất, khiến các khoản vay trở nên đắt đỏ hơn và làm giảm hoạt động kinh tế.

Theo Khoản 1 Điều 3 của Thông tư 42/2015/TT-NHNN thì nghiệp vụ ngân hàng mở (Open Market Operations) là việc các ngân hàng thực hiện việc mua hoặc bán giấy tờ có giá với các thành viên nhằm kiểm soát cung tiền.

Ở Việt Nam nghiệp vụ thị trường mở được các Ngân hàng Nhà nước chính thức thực hiện từ ngày 12/7/2020 đến nay đã phát triển về cả quy mô, tổ chức và chất lượng hoạt động, trở thành một trong những công cụ điều tiết tiền tệ chủ yếu của Ngân hàng Nhà nước, góp phần thực hiện có hiệu quả mục tiêu và chính sách tiền tệ.

2. Lãi suất OMO là gì? 

Trong hoạt động và chức năng của NHNN Việt Nam có 04 loại lãi suất chính đó là lãi suất trên thị trường mở (lãi suất OMO), lãi suất chiết khấu, lãi suất cơ bản và lãi suất tái cấp vốn. Trong đó lãi suất OMO có thể hiểu là lãi suất và kết hợp nhà nước đưa ra trong giao dịch đồng vốn cho các thành viên trên thị trường mở. Với tính chất là các giao dịch mua hoặc bán giấy tờ có giá trong ngắn hạn nên lãi suất OMO mang giá trị phần trăm cao nhất so với lãi suất cơ bản, lãi suất chiết khấu và lãi suất tái cấp vốn. Lãi suất OMO là lãi suất linh hoạt, thường là do các Ngân hàng Nhà nước chủ động điều hành quá trình thực hiện các công cụ về chính sách tiền tệ, hạn chế lạm phát hiệu quả.

Theo thông tin từ Ngân hàng Nhà nước Việt Nam trên website chính thức được công khai Lãi suất trên thị trường mở OMO ngày 16 tháng 12 năm 2022 là 6% một năm đối với hình thức mua có kỳ hạn là 14 ngày.

3. Bơm tiền qua OMO là gì?

Bơm tiền qua thị trường mở OMO là cách gọi dùng để chỉ việc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam bơm thêm nguồn tiền vào hệ thống các ngân hàng thương mại khác thông qua kênh nghiệp vụ thị trường mở OMO bằng các giao dịch mua vào những loại giấy tờ có giá từ các ngân hàng thành viên đó. Việc mua giấy tờ có giá này có thể là mua có kỳ hạn hoặc mua hẳn.

Trong đó:

– Hoạt động mua có kỳ hạn là việc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam mua các loại giấy tờ có giá và sẽ được nhận lại quyền sở hữu đối với những giấy tờ có giá từ các ngân hàng thành viên, đồng thời các ngân hàng thành viên sẽ cam kết sẽ mua lại số giấy tờ có giá ấy sau một khoảng thời gian nhất định sau đó.

– Hoạt động mua hẳn là việc mà Ngân hàng Nhà nước Việt Nam mua lại các loại giấy tờ có giá và nhận được quyền sở hữu đối với các loại giấy tờ có giá này từ các ngân hàng thành viên, và sẽ không kèm theo các cam kết về việc bán lại các loại giấy tờ có giá đó. Hoạt động bơm tiền ( cung ứng tiền) qua thị trường nghiệp vụ mở OMO được thực hiện tích cự khi hệ thống các thành viên gặp tình cảnh khó khăn trong tính thanh khoản.

Ví dụ: giai đoạn các hệ thống ngân hàng gặp khó khăn trong hoạt động thanh khoản, thị trường tiền tệ có nhiều biến động mạnh mẽ, các thanh khoản của ngân hàng thương mại trong tình trạng bất ổn, người tham gia góp vốn vào đang có xu hướng đi rút tiền ra. Vào lúc này, thông qua nghiệp vụ OMO, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã đưa vào dòng tiền rất lớn như mua vào các loại giấy tờ có gía, và điều này đã kịp thời hỗ trợ các ngân hàng thành viên vượt qua khủng hoảng.

4. Ảnh hưởng của ngân hàng nhà nước trong hoạt động nghiệp vụ thị trường mở OMO:

Nghiệp vụ thị trường mở (OMO) đã ổn định hơn khi Ngân hàng Nhà nước giảm can thiệp vào thị trường.

Theo bộ phận nghiên cứu của Công ty Chứng khoán Sài Gòn (SSI), thị trường OMO đã có những biến động mạnh trong tháng qua khi Ngân hàng Nhà nước liên tiếp bơm vào một lượng lớn tiền đồng với tổng trị giá 46 nghìn tỷ đồng thông qua phát hành tín phiếu. Tháng 8, Ngân hàng Nhà nước thay đổi chính sách, bắt đầu hút tiền ra khỏi thị trường thông qua thị trường mở. Ngân hàng nhà nước đã rút hơn 1 nghìn tỷ đồng qua kênh tín phiếu trong tuần đầu tiên của tháng 8. Tuy nhiên lưu ý, Ngân hàng Nhà nước vẫn áp dụng phương thức đấu thầu lãi suất trên thị trường mở, với mức sàn 3,5%/năm đến ngày 16 tháng 12 đã lên đến 6% một năm đối với hình thức mua có kỳ hạn là 14 ngày, với mục tiêu giữ lãi suất cho vay liên ngân hàng ở mức cao.

Trước động thái của Ngân hàng Nhà nước, lãi suất cho vay liên ngân hàng đã đạt mức cao mới chỉ trong vài tuần. Từ ngày 15/12/2022, lãi suất liên ngân hàng cho vay tiền đồng ở mức 5,19 %/năm đối với kỳ hạn qua đêm và 6,08 %/năm đối với kỳ hạn 1 tuần và 9,00%/năm đối với kỳ hạn 9 Tháng.

Động thái giữ lãi suất cho vay tiền đồng trên thị trường liên ngân hàng ở mức cao của Ngân hàng Nhà nước là nhằm tạo khoảng cách dương về lãi suất cho vay. giữa vay tiền đồng và USD sẽ giúp giảm nhu cầu găm giữ đồng bạc xanh của các ngân hàng và gián tiếp hạ nhiệt tỷ giá. Việc Ngân hàng Nhà nước tích cực hút tiền qua kênh phát hành tín phiếu, đồng thời hạn chế hạn mức tăng trưởng tín dụng đối với các ngân hàng chó thấy Ngân hàng Nhà nước đã không còn duy trì chính sách nới lỏng tiền tệ trên thị trường liên ngân hàng và đây có thể xem là dấu hiệu thắt chặt tiền tệ.

5. Tầm quan trọng của nghiệp vụ thị trường mở (OMO):

Hoạt động thị trường mở là một trong ba công cụ chính mà Ngân hàng nhà nước Việt Nam sử dụng để đạt được các mục tiêu chính sách của mình. Mục tiêu của hoạt động thị trường mở là thay đổi số dư dự trữ của các ngân hàng thương mại và tạo ra những thay đổi phản ứng đối với lãi suất hiện hành.

Ngân hàng nhà nước có thể tăng cung tiền bằng cách mua các loại giấy tờ có giá của các ngân hàng thành viên. Sử dụng số tiền mới được tạo ra, Ngân hàng nhà nước có thể tham gia thị trường, bơm số vốn này vào các ngân hàng thành viên và gây áp lực giảm lãi suất thị trường vì những người cho vay hiện có nhiều tiền hơn để phân phối dưới dạng tín dụng. Ngân hàng nhà nước cũng có thể giảm cung bằng cách làm ngược lại. Bằng cách bán các loại giấy tờ có giá mà họ đang nắm giữ trên bảng cân đối kế toán, Ngân hàng nhà nước có thể rút vốn từ dự trữ ngân hàng và giảm số tiền mà các ngân hàng có sẵn để cho vay.

Hoạt động thị trường mở rất quan trọng vì nó cố gắng định hướng cho nền kinh tế. Khi Ngân hàng nhà nước mua các loại giấy tờ có giá và tăng cung tiền, Ngân hàng nhà nước đang cố gắng kích thích tăng trưởng kinh tế. Điều này thường có tác động lan tỏa do áp lực lạm phát gia tăng, tăng trưởng kinh tế cao hơn, việc làm cao hơn và nói chung là thịnh vượng kinh tế hơn cho người dân và các công ty.

Hoạt động thị trường mở cũng báo hiệu khi Ngân hàng nhà nước tin rằng áp lực lạm phát đã tăng quá cao và nền kinh tế cần phải thu hẹp lại. Bằng cách bán các loại giấy tờ có giá, Ngân hàng nhà nước cố gắng tăng lãi suất, làm chậm tăng trưởng kinh tế và ngăn chặn lạm phát. Thật không may, các giai đoạn kinh tế suy thoái như thế này cũng thường gây ra tình trạng thất nghiệp gia tăng. Nó cũng làm cho việc có được tín dụng trở nên đắt đỏ hơn đối với các công ty và người dân.