Khái quát y pháp tình dục đối với hành vi hiếp dâm và cưỡng dâm

1. Y pháp về hiếp dâm:

Xác định được các dấu vết, các tổn thương trên cơ thể nan nhân bị hiếp dâm và giản, dễ dàng, bởi mối quan hệ con người với con người, con người với hoàn cảnh của môi trường xã hội. Vì vậy trước đây người ta thấy tổn thương màng trinh, có tinh trùng ở âm đạo nạn nhân (phá trinh), song làm trong thực tế hoàn toàn không phải như vậy. Do đó người ta phải định nghĩa thế nào là hiếp dâm? Có nhiều khái niệm định nghĩa khác nhau, nhưng tựu trung các tác giả đều thống nhất định nghĩa: Hiếp dâm là sự giao hợp không có ưng thuận của người phụ nữ. Luật hình sự sửa đổi bổ sung 2017 của Việt Nam cũng xác định tội hiếp dâm: “Người nào dùng vũ lực, đe doạ dùng vũ lực hoặc lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân hoặc thủ đoạn khác giao cấu với nạn nhân trái với ý muốn của họ thì bị phạt tù từ hai năm đến bảy năm.

Định nghĩa này hết sức quan trọng, bởi lẽ đối với các thầy thuốc Y pháp không phải chỉ đi tìm tổn thương màng trinh và tinh trùng ở cơ quan sinh dục nạn nhân, mà còn phải đi tìm các dấu vết chống đỡ của nạn nhân, vì hành vi dâm ô của can phạm trái với ý muốn của họ. Bởi vậy xác định tội phạm hiếp dâm một cách khoa học, chuẩn xác đảm bảo xử lý nghiêm minh, đúng người, đúng tội, đúng pháp luật thì không thể thiếu khâu giám định Y pháp đối với nạn nhân, kể cả can phạm.

Nghiên cứu tổng hợp tình hình án hiếp dâm từ 1994 đến 1996 Trần Liễu và cộng sự thấy có 113 vụ với 251 bị cáo và 133 bị hại. Theo số liệu của Tổ chức giám định Y pháp trung ương thuộc Bộ y tế từ 1975 đến đầu thời kỳ đổi mới 1986 đã giám định 4508 trường hợp tổn hại sức khoẻ, nhưng không có nạn nhân bị hiếp dâm, trái lại 10 năm đổi mới (1986 1996) đã giám định 8302 trường hợp, trong đó có 4 nạn nhân giám định hiếp dâm. Báo cáo của tổ chức giám định Y pháp tại các địa phương năm 1996 ở Đắc Lắc có 44 ca chiếm 75% tổng các loại hình giám định, Long An có 40/304 ca chiếm 13.16% v.v…

Tội hiếp dâm gia tăng ở Việt Nam thời kỳ đổi mới không tách rời hiện trạng tội phạm này tại các nước trên thế giới. Theo UNDP cho biết: tình trạng nữ giới thuộc mọi lứa tuổi trở thành nạn nhân của ngược đãi, hãm hiếp, giết hại đang diễn ra ở nhiều nước Châu Âu, Châu Á,Châu Mỹ. Theo Arthur F.Schiff 1975 ở Mỹ có 50.090 ca bị hiếp dâm, bình quân cứ 9 phút có 1 phụ nữ bị hiếp. Lầu năm góc cho biết 1995 trong 90.000 nữ quân nhân tại ngũ có 4% bị hiếp, 11% bị cưỡng dâm và 29% bị quấy rối tình dục thô bạo. Kết quả điều tra của đại biểu 12 nước Châu Âu về tình hình phụ nữ Bô-xni-a bị cưỡng hiếp trong trại tệ nạn lên tới 20.000 nạn nhân. Bungari 1994 có 915 vụ cưỡng hiếp dâm.

Hiếp dâm là một hành vi xâm phạm đến phẩm giá của người phụ nữ, đặc biệt người ta coi hiếp dâm ở tuổi chưa vị thành niên là hành vi dã man là một tội ác, vì nạn nhân chưa có khái niệm về dục vọng, bộ máy sinh dục phát triển chưa hoàn chỉnh, thể lực yếu ớt, không có sức chống cự.

Tổng kết công tác của Toà án nhân dân tỉnh Gia Lai năm 1996 nhận định…. điều mà các cấp chính quyền lo ngại là tội hiếp dâm tăng, mà bị hại là trẻ em chiếm 50%. Nghiên cứu 113 vụ án hiếp dâm Trần Liễu và cộng sự thấy số bị hại dưới 13 tuổi chiếm 46.62%. Nguyên Thủ tướng Võ Văn Kiệt tại kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa IX cũng phải nhấn mạnh “… báo cáo của Chính phủ đã phản ánh khá đầy đủ thực trạng nhức nhối của các tệ nạn xã hội. trong đó tôi muốn lưu ý đến tệ nạn đặc biệt nguy hiểm đe dọa cả một thế hệ của đất nước đòi hỏi chúng ta phải khẩn cấp có biện pháp quyết liệt ngăn chặn, đó là nạn nghiện hút, nạn hiếp dâm trẻ em ngày càng tăng. Phải coi tính chất nghiêm trọng của tội này ít nhất ngang với tội gây thương tích nghiêm trọng cho trẻ em, thậm trí như tội giết trẻ em…

Hình phạt tội hiếp dâm có nhiều mức độ khác nhau, nó phụ thuộc vào tính chất của hành động dâm ô đối với người trưởng thành hay chưa trưởng thành, giao hợp trong màng trinh hay ngoài màng trinh(mức phạt nhẹ hơn nếu giao hợp ngoài màng trinh). Một số nước trên thế giới không dùng danh từ hiếp dâm đối với những phụ nữ có giá thú, bởi bằng chứng tổn thương màng trinh do hiếp dâm không thể xác định được. Tuy vậy trường hợp có nhiều nhân chứng xác nhận, chứng cứ hiển nhiên thì toà án mới xét xử (phụ thuộc vào chế độ xã hội).

Thể hiện tính ưu việt, bảo vệ thuần phong mỹ tục tốt đẹp của dân tộc ta. Bộ luật hình sự của nước Cộng Hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam sửa đổi bổ sung năm 1989, 1991, 1992, 1997, 1999, 2015 tiếp tục xác định tội phạm tình dục. Chương XII của Bộ luật hình sự 2017 đã đề cập đến 6 loại tội phạm tình dục ở nước ta:

Điều 141: Tội hiếp dâm

Điều 142 Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi

Điều 144 Tội cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi

Điều 145 Tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi QHTD khác với người từ đủ 13 đến dưới 16 tuổi

Điều 146 Tội dâm ô đối với người dưới 16 tuổi

Điều 147 Tội sử dụng người dưới 16 tuổi vào mục đích khiêu dâm

“1. Người nào dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân hoặc bằng thủ đoạn khác giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác trái với ý muốn của nạn nhân, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:

a) Có tổ chức;

b) Đối với người mà người phạm tội có trách nhiệm chăm sóc, giáo dục, chữa bệnh;

c) Nhiều người hiếp một người;

d) Phạm tội 02 lần trở lên;

đ) Đối với 02 người trở lên;

e) Có tính chất loạn luân;

g) Làm nạn nhân có thai;

h) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%;

i) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân từ 11% đến 45%;

k) Tái phạm nguy hiểm.

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân:

a) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;

b) Biết mình bị nhiễm HIV mà vẫn phạm tội;

c) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân 46% trở lên;

d) Làm nạn nhân chết hoặc tự sát.

4. Phạm tội đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm.

5. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp quy định tại khoản 2 hoặc khoản 3 Điều này, thì bị xử phạt theo mức hình phạt quy định tại các khoản đó. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.”

2. Y pháp về cưỡng dâm: 

Tội cưỡng dâm với cơ quan điều tra, xét xử việc thu thập chứng cứ, xác định tội danh là hiện thực. Tuy nhiên đối với Y pháp tìm các dấu tích chứng minh có cưỡng dâm là điều không thực hiện được. Do đó Y văn cũng hiếm khi đề cập đến.

Điều 143. Tội cưỡng dâm

1. Người nào dùng mọi thủ đoạn khiến người lệ thuộc mình hoặc người đang ở trong tình trạng quẫn bách phải miễn cưỡng giao cấu hoặc miễn cưỡng thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 10 năm:

a) Nhiều người cưỡng dâm một người;

b) Cưỡng dâm 02 lần trở lên;

c) Cưỡng dâm 02 người trở lên;

d) Có tính chất loạn luân;

đ) Làm nạn nhân có thai;

e) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%;

g) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân từ 11% đến 45%;

h) Tái phạm nguy hiểm.

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 18 năm:

a) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;

b) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân 46% trở lên;

c) Biết mình bị nhiễm HIV mà vẫn phạm tội;

d) Làm nạn nhân chết hoặc tự sát.

4. Cưỡng dâm người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm.

Phạm tội thuộc một trong các trường hợp quy định tại khoản 2 hoặc khoản 3 Điều này, thì bị xử phạt theo mức hình phạt quy định tại các khoản đó. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

Điều 144. Tội cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi

1. Người nào dùng mọi thủ đoạn khiến người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi đang ở trong tình trạng lệ thuộc mình hoặc trong tình trạng quẫn bách phải miễn cưỡng giao cấu hoặc miễn cưỡng thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:

a) Có tính chất loạn luân;

b) Làm nạn nhân có thai;

c) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%;

d) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân từ 11% đến 45%;

đ) Phạm tội 02 lần trở lên;

e) Đối với 02 người trở lên;

g) Tái phạm nguy hiểm.

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân:

a) Nhiều người cưỡng dâm một người;

b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;

c) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân 46% trở lên;

d) Biết mình bị nhiễm HIV mà vẫn phạm tội;

đ) Làm nạn nhân chết hoặc tự sát.

4. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

Tội cưỡng dâm, hiếp dâm tại một số nước khái niệm cưỡng hiếp dâm còn được mở rộng như ở nước Anh, những trường hợp ly hôn Toà án chưa phán quyết mà người chồng cố tình giao hợp, người vợ kiện thì chồng chịu tội cưỡng dâm. Ở Tô Tích Lan trong quan hệ vợ chồng nếu người vợ không đồng ý, người chồng cố tình cũng được coi phạm tội cưỡng dâm. Tại Mỹ năm 1994 một phụ nữ 32 tuổi cắt đứt dương vật chồng sau khi giao hợp, được tòa án tha bổng vì bà ta bị bệnh tâm thần bột phát sau nhiều năm bị hành hạ tình dục. Người chồng được bác sĩ nối lại dương vật, nhưng bị truy tố về tội cưỡng, hiếp dâm.

Ngoài vấn đề hiếp dâm, cưỡng dâm còn loạn luân mang tính chất hình sự đó là sự giao hợp giữa những người cùng huyết thống như bố con, anh chị em ruột, mẹ con,v.v… tác hại trực tiếp đến sinh tồn của nòi giống, trà đạp lên thuần phong mỹ tục, luân thường đạo lý tối thiểu của xã hội loài người, không một dân tộc nào tha thứ.

Bộ luật hình sự của Việt Nam cũng đã quy định tội loạn luân như sau: Người nào giao cấu với người cùng dòng máu về trực hệ với anh chị em cùng cha mẹ, anh chị em cùng cha khác mẹ, hoặc cùng mẹ khác cha thì bị phạt tù từ 6 tháng đến 5 năm.

Trong đời sống xã hội còn xảy ra những hành vi dâm ô mang tính chất dân sự mà giám định viên Y Pháp cũng cần phải biết để phân biệt đó là thông dâm (hủ hoá), giao hợp vụ lợi.

Thông dâm là hành động giao hợp lén lút có sự ưng thuận của cả hai phía nam – nữ thường xuyên hay nhất thời đơn thuần vì dục vọng. Còn giao hợp vụ lợi cũng có sự ưng thuận của cả hai phía thường xuyên hay nhất thời vì mục đích kinh tế với nhiều hoàn cảnh khác nhau.

Các hoàn cảnh bị hiếp dâm: Việc tìm hiểu các hoàn cảnh, điều kiện bị hiếp dâm rất cần thiết cho việc xác minh sự thật, giám định viên có thể giúp cho cơ quan điều tra xét xử về trạng thái tâm lý, trạng thái tâm thần của nạn nhân. Việc này rất cần thiết cho việc đánh giá đến tình huống xảy ra.

Người bị hiếp dâm có thể xảy ra trong hoàn cảnh đang làm việc bình thường, đang ngủ, rối loạn tâm thần. Rượu, gây mê chưa tỉnh, bị thôi miên hoặc mắc bệnh rối loạn tâm thần. Thủ phạm hiếp dâm là người bình thường cũng có thể là người mắc bệnh tâm thần tình dục.