Khái niệm giải quyết tranh chấp lao động bằng Tòa án

Khái niệm giải quyết tranh chấp lao động bằng Tòa án hiểu thế nào? Quan điểm pháp lý về giải quyết tranh chấp lao động bằng Tòa án? 

Trong nền kinh tế thị trường với sự tham gia của nhiều thành phần kinh tế đã hình thành nhiều quan hệ lao động, các quan hệ lao động này ngày càng trở nên đa dạng và phức tạp, đan xen lẫn nhau. Nội dung của quan hệ pháp luật lao động là tổng thể các quyền và nghĩa vụ của các chủ thể tham gia quan hệ pháp luật lao động. Trong quan hệ pháp luật lao động, không có chủ thể nào chỉ có quyền hoặc chỉ có nghĩa vụ, quyền của chủ thể này bao giờ cũng tương ứng với nghĩa vụ của chủ thể phía bên kia và ngược lại tạo thành mối liên hệ pháp lý thống nhất trong một quan hệ pháp luật lao động. Ngoài ra, các bên còn phải thực hiện và tôn trọng các quyền, nghĩa vụ mà pháp luật đã quy định để đảm bảo trật tự, lợi ích xã hội, bảo đảm môi trường lao động và môi trường sống. Tranh chấp lao động là tranh chấp về quyền, nghĩa vụ và lợi ích phát sinh giữa các bên trong quan hệ lao động.

Trên đây là một định nghĩa so với định nghĩa về tranh chấp lao động ở Bộ luật lao động 2006 quy định thì định nghĩa này ngắn gọn và đơn giản hóa về câu từ đi rất nhiều. Bởi nó vẫn chỉ ra được nội dung tranh chấp và chủ thể tranh chấp. Tranh chấp lao động chỉ phát sinh từ phía người lao động và người sử dụng lao động. Vì vậy trong định nghĩa không cần nói cụ thể ta vẫn có thể hiểu được các bên trong quan hệ lao động gồm những ai. Những tranh chấp có nguồn gốc phát sinh từ những mâu thuẫn phải giải quyết trong phạm vi quan hệ lao động mới được coi là tranh chấp lao động. Còn những bất đồng của hai bên không xuất phát từ quá trình sử dụng, thuê mướn lao động thì không được gọi là tranh chấp lao động. Và không phải mọi bất đồng giữa các bên chủ thể quan hệ lao động đều coi là tranh chấp lao động mà chỉ có những bất đồng chưa được giải quyết thôi.

Tranh chấp lao động cá nhân là tranh chấp giữa cá nhân người lao động với chủ sử dụng lao động của mình về mối quan hệ lao động. Theo đó, cá nhân người lao động muốn đòi quyền lợi hợp pháp về phía mình và tất yếu việc mẫu thuẫn giữa họ và chủ sử dụng lao động nảy sinh. Tranh chấp cá nhân thường là những tranh chấp về các vấn đề trong hợp đồng lao động như tranh chấp về tiền lương, thời gian làm việc, thời giờ nghỉ ngơi hay chế độ hưởng thai sản đối với công nhân nữ… Trong quá trình giải quyết tranh chấp, công đoàn thường chỉ tham gia với tư cách là người bảo vệ quyền và lợi ích của người lao động chứ không tham gia với tư cách là người đại diện cho một bên tranh chấp. Tranh chấp cá nhân thường mang tính đơn lẻ, riêng rẽ, không có tính tổ chức chặt chẽ. Tranh chấp lao động cá nhân hầu như không ảnh hưởng đến những quan hệ lao động khác và giải quyết các tranh chấp này chủ yếu nhằm khôi phục các quyền, lợi ích hợp pháp của các bên trong quan hệ lao động.

Khi tranh chấp lao động cá nhân xảy ra thì việc đầu tiên mà các bên trong quan hệ lao động hướng tới đó là việc giải quyết tranh chấp này làm sao để tất cả đều đảm bảo được quyền và lợi ích của mình. Có rất nhiều phương thức giải quyết tranh chấp lao động cá nhân như : thương lượng, hòa giải hay tòa án

Thương lượng là phương thức được các bên trong tranh chấp lựa chọn trước tiên vì đây là phương thức giải quyết đơn giản mà vẫn làm hài hòa nhất mối quan hệ giữa các bên. Bằng cách cùng ngồi lại và thỏa thuận trực tiếp với nhau về những vẫn đề phát sinh, các bên có thể cũng nhau đưa ra kết luận cuối cùng cho mọi bất đồng phát sinh. Trong trường hợp, các bên không thống nhất được bằng phương thức giải quyết này thì có thể nhờ người trung gian hòa giải và theo luật thì chủ thể có thẩm quyền hòa giải các bên là hòa giải viên lao động do cơ quan cấp huyện cử ra. Nếu như đối với phương thức giải quyết thương lượng chỉ có hai bên tranh chấp thì phương thức này lai thêm sự có mặt của người thứ ba làm trung gian hòa giải. Hòa giải viên lao động sẽ là chủ thể đứng ra lắng nghe ý kiến của hai bên tranh chấp và từ đó đưa ra hướng giải quyết có lợi nhất cho các bên. Ưu điểm của hai phương thức trên tiết kiệm chi phí, thời gian mà vẫn làm hài hòa mối quan hệ giữa hai bên trong quan hệ tranh chấp. Nhưng nhược điểm của nó là tính hiệu quả chưa cao, vì hiệu quả của nó phụ thuộc vào sự thiện chí thực hiện của các bên.

>>> Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài: 1900.6568

Còn đối với phương thức giải quyết bằng Tòa án là phương thức giải quyết cuối cùng được các bên trong quan hệ tranh chấp lựa chọn nếu đã áp dụng các phương thức giải quyết trên nhưng không thành. Việc giải quyết tranh chấp lao động cá nhân bằng Tòa án tốn kém chi phí, thời gian, công sức của các bên bởi theo một vụ kiện tại tòa thông thường phải mất từ 6 tháng đến một năm nhưng đổi lại quyết định, bản án của tòa có hiệu lực cao nhất.

Tất cả các phương thức trên đều có ưu và nhược điểm của  nó nhưng giải quyết tranh chấp lao động cá nhân tại Tòa án là một phương thức hữu hiệu nhất mà mang lại tính hiệu quả cao. Bởi chủ thể đứng ra giải quyết những bất đồng này là Tòa án. Tòa án nhân danh Nhà nước sẽ ra quyết định, bản án có hiệu lực pháp luật mang tĩnh cưỡng chế buộc các bên phải tuân theo.

Như vậy: Giải quyết tranh chấp lao động  tại tòa án là hoạt động giải quyết tranh chấp lao động do Tòa án là cơ quan tài phán mang tính quyền lực nhà nước tiến hành với những trình tự, thủ tục nhất định và phán quyết được thi hành bằng biện pháp cưỡng chế nhà nước.