Học hết cấp 1, học hết lớp 5 phải đi nghĩa vụ quân sự không?

1. Nghĩa vụ quân sự được hiểu như thế nào? 

Căn cứ theo quy định tại Điều 4 Luật Nghĩa vụ quân sự năm 2015 thì nghĩa vụ quân sự được hiểu là nghĩa vụ vẻ vang của công dân phục vụ trong Quân đội nhân dân. Hiện nay, theo quy định thì việc thực hiện nghĩa vụ quân sự bao gồm phục vụ trong ngạch dự bị của Quân đội nhân dân và phục vụ tại ngũ.

Đối với các công dân trong độ tuổi thực hiện nghĩa vụ quân sự, không phân biệt thành phần xã hội, dân tộc, trình độ học vấn, nghề nghiệp, tín ngưỡng, tôn giáo, nơi cư trú phải thực hiện nghĩa vụ quân sự theo quy định của Luật Nghĩa vụ quân sự năm 2015.

Việc thực hiện nghĩa vụ quân sự tại ngũ thì công dân phục vụ trong lực lượng Cảnh sát biển và thực hiện nghĩa vụ tham gia Công an nhân dân. 

Công dân được công nhận hoàn thành nghĩa vụ quân sự tại ngũ trong thời bình bao gồm các trường hợp sau đây:

– Đã hoàn thành nhiệm vụ tham gia Công an xã liên tục từ đủ 36 tháng trở lên;

– Cán bộ, viên chức, công chức, sinh viên tốt nghiệp đại học trở lên, đã được đào tạo và phong quân hàm sĩ quan dự bị;

– Dân quân tự vệ nòng cốt theo quy định đã hoàn thành nghĩa vụ tham gia dân quân tự vệ, trong đó có ít nhất 12 tháng làm nhiệm vụ dân quân tự vệ thường trực;

– Công dân phục vụ trên tàu kiểm ngư từ đủ 24 tháng trở lên;

– Các thanh niên đã tốt nghiệp trung cấp, cao đẳng, đại học tình nguyện phục vụ tại đoàn kinh tế – quốc phòng từ đủ 24 tháng trở lên theo Đề án do Thủ tướng Chính phủ quyết định;

2. Học hết cấp 1, học hết lớp 5 phải đi nghĩa vụ quân sự không?

Căn cứ theo quy định tại Điều 30 Luật Nghĩa vụ quân sự năm 2015 về độ tuổi gọi nhập ngũ như sau: 

– Công dân đủ 18 tuổi được gọi nhập ngũ; 

– Độ tuổi gọi nhập ngũ từ đủ 18 tuổi đến hết 25 tuổi; 

– Công dân được đào tạo trình độ cao đẳng, đại học đã được tạm hoãn gọi nhập ngũ thì độ tuổi gọi nhập ngũ đến hết 27 tuổi.

Căn cứ theo Khoản 1 Điều 31 Luật Nghĩa vụ quân sự năm 2015 và Điều 4 Thông tin 148/2018/TT-BQP quy định về tuyển chọn và gọi công dân nhập ngũ thì về Tiêu chuẩn công dân được gọi nhập ngũ khi có đầy đủ các tiêu chuẩn sau đây: 

Thứ nhất, Tiêu chuẩn về Tuổi đời:

– Công dân phải từ đủ 18 tuổi đến hết 25 tuổi.

– Đối với các công dân nam được đào tạo trình độ đại học, trình độ cao đẳng đã được tạm hoãn gọi nhập ngũ trong thời gian một khóa đào tạo của một trình độ đào tạo thì tuyển chọn và gọi nhập ngũ đến hết 27 tuổi.

Thứ hai, Tiêu chuẩn chính trị:

– Về tiêu chuẩn chính trị đối với các cơ quan, đơn vị và vị trí trọng yếu cơ mật trong Quân đội; lực lượng Vệ binh và Kiểm soát quân sự chuyên nghiệp, lực lượng Tiêu binh, Nghi lễ thực hiện tuyển chọn theo quy định của Bộ Quốc phòng;

– Về tiêu chuẩn chính trị sẽ được thực hiện theo Thông tư liên tịch số 50/2016/TTLT-BQP-BCA ngày 15 tháng 4 năm 2016 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng – Bộ trưởng Bộ Công an quy định tiêu chuẩn chính trị tuyển chọn công dân vào phục vụ trong Quân đội nhân dân Việt Nam.

Thứ ba, Tiêu chuẩn sức khỏe:

– Việc tuyển chọn những công dân có sức khỏe loại 1, 2, 3 theo quy định tại Thông tư liên tịch số 16/2016/TTLT-BYT-BQP ngày 30 tháng 6 năm 2016 của Bộ trưởng Bộ Y tế – Bộ trưởng Bộ Quốc phòng quy định việc khám sức khỏe thực hiện nghĩa vụ quân sự. Cụ thể: 

Căn cứ vào số điểm chấm cho 8 chỉ tiêu ghi trong phiếu sức khỏe nghĩa vụ quân sự để phân loại, cụ thể như sau:

– Loại 1: 8 chỉ tiêu đều đạt điểm 1;

– Loại 2: Có ít nhất 1 chỉ tiêu bị điểm 2;

– Loại 3: Có ít nhất 1 chỉ tiêu bị điểm 3;

– Loại 4: Có ít nhất 1 chỉ tiêu bị điểm 4;

– Loại 5: Có ít nhất 1 chỉ tiêu bị điểm 5;

– Loại 6: Có ít nhất 1 chỉ tiêu bị điểm 6.

– Tiêu chuẩn sức khỏe đối với các đơn vị, cơ quan, vị trí trọng yếu cơ mật trong Quân đội; lực lượng Tiêu binh, Nghi lễ; lực lượng Vệ binh và Kiểm soát quân sự chuyên nghiệp thực hiện tuyển chọn theo quy định của Bộ Quốc phòng., thực hiện tuyển chọn bảo đảm tiêu chuẩn riêng theo quy định của Bộ Quốc phòng.

– Quý bạn đọc cần lưu ý rằng, sẽ không gọi nhập ngũ vào Quân đội những công dân có sức khỏe loại 3 nghiện ma túy, nhiễm HlV, AIDS, tật khúc xạ về mắt (cận thị 1,5 diop trở lên, viễn thị các mức độ); nghiện ma túy, nhiễm HlV, AIDS.

Thứ tư, Tiêu chuẩn văn hóa:

– Tiêu chuẩn văn hóa về việc tuyển chọn và gọi nhập ngũ những công dân có trình độ văn hóa lớp 8 trở lên và sẽ lấy từ cao xuống thấp. 

Đối với những địa phương có khó khăn không đảm bảo đủ chỉ tiêu giao quân thì báo cáo cấp có thẩm quyền quyết định,  xem xét và sẽ được tuyển chọn số công dân có trình độ văn hóa lớp 7.

– Các xã thuộc vùng điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn theo quy định của pháp luật, vùng sâu, vùng xa; Sẽ được tuyển không quá 25% công dân có trình độ văn hóa cấp tiểu học, còn lại là trung học cơ sở trở lên đối với các đồng bào dân tộc thiểu số dưới 10.000 người.

3. Câu hỏi thường gặp liên quan đến tuyển chọn nghĩa vụ quân sự:

3.1. Nguyên tắc, yêu cầu, chỉ tiêu và thời gian tuyển quân như thế nào?

Căn cứ theo quy định tại Điều 2 Thông tư 148/2018/TT-BQP về nguyên tắc, yêu cầu tuyển quân như sau:  

– Thực hiện đúng chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và thực hiện đúng quy trình, quy định trong công tác tuyển quân.

– Thực hiện bảo đảm chất lượng, tuyển đủ số lượng, lấy tiêu chuẩn từ cao xuống thấp; thực hiện dân chủ, an toàn, tiết kiệm, công bằng, công khai.

– Nhằm góp phần tạo nguồn xây dựng cơ sở chính trị ở địa phương vững mạnh, củng cố quốc phòng an ninh, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa cần phải chú trọng tuyển chọn và gọi nhập ngũ những công dân đã tốt nghiệp đại học, đã tốt nghiệp cao đẳng, lực lượng dự bị động viên, người dân tộc thiểu số để nâng cao chất lượng xây dựng lực lượng thường trực;

– Cần phải đề cao trách nhiệm của mọi tổ chức, mọi cá nhân nhằm nâng cao chất lượng công tác tuyển quân.

Căn cứ theo quy định tại Điều 3 Thông tư 148/2018/TT-BQP về chỉ tiêu và thời gian tuyển quân như sau:

– Căn cứ quyết định của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Thủ tướng Chính phủ quyết định giao chỉ tiêu tuyển nhận công dân nhập ngũ đối với các đơn vị trực thuộc Bộ Quốc phòng ở từng tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương sau đây gọi chung là cấp tỉnh.

– Hằng năm sẽ thực hiện theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ về việc gọi công dân nhập ngũ.

3.2. Tình huống thực tế của khách hàng:

Tóm tắt câu hỏi:

Tôi sinh năm 1999 chỉ học hết cấp một rồi đi làm gỗ cùng bố tôi. Nay tôi có một xưởng gỗ, đang làm ăn tại địa phương thì tôi lại có lệnh gọi đi khám nghĩa vụ quân sự, từ trước đến nay chưa gọi lần nào cả. Luật sư cho tôi hỏi là nếu như trình độ văn hóa của tôi chỉ mới hết cấp 1, có nghĩa là chỉ là hết lớp 5 thì tôi có bắt buộc phải đi nghĩa vụ quân sự không?

Luật sư tư vấn:

Thứ nhất, Căn cứ theo quy định của Luật nghĩa vụ quân sự 2015 công dân đủ 18 tuổi được gọi nhập ngũ; độ tuổi gọi nhập ngũ từ đủ 18 tuổi đến hết 25 tuổi; đối với các công dân được đào tạo trình độ cao đẳng, đại học đã được tạm hoãn gọi nhập ngũ thì độ tuổi gọi nhập ngũ đến hết 27 tuổi. Bạn sinh năm 1999, bạn vẫn nằm trong độ tuổi đi nghĩa vụ quân sự.

Tuy nhiên, trình độ văn hóa cũng là một tiêu chuẩn tuyển quân theo quy định của Thông tư số 140/2015/TT-BQP có hiệu lực từ ngày 30/01/2016.

Thứ hai, nếu bạn mới tốt nghiệp hết cấp một, thì căn cứ theo quy định của Thông tư số 140/2015/TT-BQP  việc tuyển chọn và gọi nhập ngũ những công dân có trình độ văn hóa lớp 8 trở lên, lấy từ cao đến thấp. Đối với các địa phương khó khăn mà không đảm bảo đủ chỉ tiêu giao quân thì báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định được tuyển chọn công dân có trình độ văn hóa lớp 7.

Như vậy, theo quy định nêu trên thì bạn không đủ tiêu chuẩn về văn hóa khi tuyển chọn quân. Tuy nhiên bạn phải làm rõ nội dung này với cơ quan có thẩm quyền (huyện đội, xã đội) để được giải quyết dựa vào căn cứ nêu trên.

Các văn bản pháp luật được sử dụng trong bài viết: 

– Luật Nghĩa vụ quân sự năm 2015;

– Thông tư 148/2018/TT-BQP quy định về tuyển chọn và gọi công dân nhập ngũ do Bộ trưởng Bộ Quốc phòng ban hành.