Hình thức đào tạo là gì? Các hệ đào tạo, hình thức đào tạo phổ biến tại Việt Nam? Có các hình thức đào tạo là: đào tạo chính quy, đào tạo vừa học vừa làm, đào tạo từ xa.
Để cá nhân phát triển bền vững và lâu dài thì nền tảng tri thức rất quan trọng. Con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực để phát triển xã hội, chính vì thế để phát triển yếu tố con người thì cần tập trung phát triển ngành đào tạo bằng việc không ngừng thay đổi, nâng cao chất lượng đào tạo. Hiện nay, theo quy định hiện hành, có rất nhiều hình thức đào tạo khác nhau phù hợp với thực tế và yêu cầu của từng cá nhân.
* Căn cứ pháp lý:
– Luật giáo dục Đại học 2018;
Mục lục bài viết
1. Hình thức đào tạo là gì?
Hiện nay chưa có một quy định nào định nghĩa hình thức đào tạo là gì, tuy nhiên có thể hiểu một cách đơn giản: hình thức đào tạo là cách thức tổ chức các chương trình học nhằm đào tạo và củng cố kiến thức cho người học, trang bị cho họ những kiến thức và trình độ chuyên môn nhất định liên quan tới chuyên ngành đang theo học.
Có rất nhiều hình thức đào tạo khác nhau trong môi trường giáo dục, tùy thuộc vào nhu cầu và khả năng tài chính của người học để lựa chọn hình thức đào tạo sao cho phù hợp. Đồng thời mỗi hình thức đào tạo khác nhau cũng đem lại những lợi ích khác nhau.
2. Các hình thức đào tạo:
Hiện hay giáo dục nước ta tồn tại cấp bậc đào tạo chủ yếu là hình thức chính quy, vừa làm vừa học, đào tạo từ xa. Việc chuyển đổi giữa các hình thức đào tạo được thực hiện theo nguyên tắc liên thông.
2.1. Hình thức chính quy:
Hệ chính quy đào tạo và xét tuyển thường dựa trên điểm thi đại học hoặc cao đẳng, nếu đủ điều kiện sẽ được tuyển vào học trường mà sinh viên đã đăng ký và sau khi ra trường sinh viên sẽ được cấp bằng chính quy.
– Đại học chính quy là hệ đào tạo sinh viên học tập trung trên lớp vào buổi sáng hoặc chiều, chương trình đạo tạo sinh viên sẽ được tham gia các hoạt động khác được nhà trường quy định.
– Đại học chính quy thường không quy định về chuyên ngành đào tạo ở các trường đại học mà thí sinh có thể lựa chọn học ở trường này hoặc trường khác.
Hầu hết hệ đào tạo chính quy tại Việt Nam hiện nay đều được đào tạo ở các trường đại học trong mọi lĩnh vực cùng với nhiều chuyên ngành khác nhau cho các bạn thí sinh lựa chọn, tăng thêm nhiều cơ hội theo học hệ đại học chính quy.
Xem thêm: Những yếu tố liên quan đến nâng cao chất lượng giáo dục
Theo thống kê từ trang thông tin tuyển sinh, một vài trường đại học chính quy có chất lượng đào tạo đạt chuẩn như: Đại học Thương Mại, Đại học Ngoại Thương, Đại học Kinh tế Quốc dân, Đại học Quốc gia TP.HCM, Đại học Quốc Gia Hà Nội, Đại học Y Hà Nội, Đại học Sư Phạm Hà Nội, Đại học Sân khấu Điện ảnh, Học viện Quân y.
Chương trình giáo dục đại học chính quy là của mỗi trường đại học có thể khác nhau, tuy nhiên thường được chia ra theo 2 khối kiến thức là đại cương và chuyên ngành.
Khối đại cương bao gồm các môn học được nhà trường đào tạo chung ở tất cả chuyên ngành đều có liên quan đến lý luận chính trị gồm các môn như: Những nguyên lý cơ bản của Chủ nghĩa Mác – Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh, kiến thức pháp luật như Pháp luật đại cương, Đường lối Cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam, kiến thức liên quan đến toán – tin gồm Lý thuyết xác suất thống kê toán, những môn Toán cao cấp 1 Toán cao cấp 2, Tin học đại cương,…
Các trường đại học có hệ đào tạo chính quy do Bộ Giáo dục và Đào tạo nên chương trình các môn học phải được xây dựng trên cơ sở chương trình khung chuẩn do Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành. Các chương trình môn học sẽ được gắn với một ngành hoặc với một vài ngành đào tạo nếu như kiến thức học đó có liên quan.
– Thời gian học do các trường đại học tổ chức đào tạo theo khóa học hoặc năm học mới. Đối với hệ học chính quy thì thời gian học sẽ từ 4-6 năm tùy từng trường với học sinh tốt nghiệp THPT;
– Một năm học ở trường đại học tổ chức đào tạo hệ chính quy thường có 2 học kỳ và đều có các bài thi cuối kỳ. Và ngoài 2 học kỳ chính đó thì mỗi trường có thể còn tổ chức thêm học kỳ khác để sinh viên chưa đạt kết quả mong muốn được học lại cải thiện điểm hoặc những học viên xuất sắc học sớm để kết thúc nhanh chương trình học;
– Nhà trường sẽ căn cứ vào khối lượng kiến thức quy định cho các chương trình học mà phân bổ số học phần sao cho phù hợp với từng năm học, từng học kỳ. Thường là vào đầu mỗi năm học thì nhà trường sẽ thông báo lịch trình học của các chương trình của mỗi học kỳ, các danh sách các học phần bắt buộc và tự chọn, lịch kiểm tra, thi học phần, hình thức và điều kiện để được đăng ký học cho từng học phần;
– Mỗi học kỳ sinh viên phải đăng ký học các học phần tự chọn trước khi bắt đầu vào kỳ học, trường hợp nếu sinh viên không đăng ký đủ thì sinh viên đó phải chấp nhận rằng lịch trình học sẽ do nhà trường quy định, phải tuân theo sự sắp xếp của nhà trường.
2.2. Hình thức vừa làm vừa học:
Đại học hình thức vừa làm vừa học thì các trường sẽ đào tạo dựa trên nhu cầu đăng ký học và nguyện vọng của sinh viên. Hiện tại đã có quy định bằng đại học tại chức có giá trị như bằng chính quy nên các sinh viên vừa học vừa làm hoặc bằng liên thông cũng không phải quá lo lắng về cơ hội việc làm của mình.
Đào tạo theo hình thức vừa làm vừa học là hình thức đào tạo không tập trung liên tục, theo đó người học tập trung học tập tại địa điểm đào tạo theo từng học kỳ, đợt học; hết học kỳ, đợt học người học tiếp tục làm công việc của mình tại nơi làm việc.
Theo Luật giáo dục Đại học, bằng đại học chính quy và tại chức có giá trị như nhau từ ngày 1/7/2019 đã được thông qua. Điều này nhằm tạo điểu kiện cho những sinh viên đang theo học các hệ đào tạo ngoài chính quy khác nhau khi tốt nghiệp đại học sẽ có cơ hội ngang bằng nhau trong công việc và việc công nhận văn bằng.
2.3. Hình thức đào tạo từ xa:
Hiện nay, có nhiều thuật ngữ được sử dụng để mô tả khái niệm giáo dục – đào tạo từ xa, chẳng hạn như Giáo dục mở, Giáo dục từ xa, Dạy từ xa, Học từ xa, Đào tạo từ xa hoặc giáo dục ở xa…. Cho dù với khái niệm nào thì bản chất quá trình dạy và học phải bao hàm yếu tố có sự tách biệt, ngăn cách về mặt không gian hoặc/và thời gian.
Theo nhiều học giả trên thế giới thì “Giáo dục từ xa là một quá trình giáo dục – đào tạo mà trong đó phần lớn hoặc toàn bộ quá trình giáo dục – đào tạo có sự tách biệt giữa người dạy và người học về mặt không gian hoặc/và thời gian”.
Nhìn chung, để giáo dục – đào tạo từ xa thực sự có hiệu quả đòi hỏi người học phải ở một mức độ tự nhận thức nhất định.
Không có một định nghĩa chính xác về Giáo dục từ xa (GDTX). Tuy nhiên một cách tổng quát, GDTX là hoạt động dạy học diễn ra một cách gián tiếp theo phương pháp dạy học từ xa. GDTX được hiểu bao hàm các yếu tố dưới đây:
Giảng viên và học viên ở một khoảng cách xa (tức là có sự ngăn cách về mặt không gian: khoảng cách này là tương đối, có thể là cùng trường học nhưng khác phòng học hoặc khác nhau về vị trí địa lý, có thể vài kilomet hoặc hàng ngàn kilomet).
Nội dung dạy học trong quá trình dạy học được truyền thụ, phân phối tới cho học viên chủ yếu thông qua các hình thức thể hiện gián tiếp như văn bản in, âm thanh, hình ảnh hoặc số liệu máy tính.
Sự liên hệ, tương tác giữa giảng viên và học viên (nếu có) trong quá trình dạy học có thể được thực hiện tức thời hoặc trễ sau một khoảng thời gian nào đó (có sự ngăn cách về mặt thời gian).
Tuỳ theo phương thức phân phối các nội dung dạy học và sự liên hệ, tương tác giữa giảng viên và học viên mà có các hình thức tổ chức, thực hiện GDTX khác nhau. Về cơ bản người ta phân loại GDTX dựa trên cơ sở mối quan hệ giữa giảng viên và học viên trong quá trình dạy học, đó là GDTX tương tác và GDTX không tương tác.
3. Các hệ đào tạo trong Luật giáo dục Đại học:
Hệ đào tạo giáo dục chính quy: Đây là hình thức đào tạo phổ biến nhất mà các trường đại học hiện nay đang thực hiện, các trường có các khoá học tập trung toàn bộ thời gian để đào tạo một trình độ của giáo dục đại học là hệ chính quy.
Hệ đào tạo
Hệ đào tạo liên thông trong giáo dục đại học: là hình thức tổ chức đào tạo trong đó người học sẽ được sử dụng kết quả học tập của mình để học liên thông tiếp lên các trường đại học cùng ngành đào tạo hoặc học sang ngành đào tạo hoặc trình độ khác nhau.
Ngành đào tạo của mỗi trường khác nhau, nó là một tập hợp các kiến thức và kỹ năng học tập chuyên môn của sinh viên trong một lĩnh vực hoạt động khoa học, nghề nghiệp nhất định.
Ngành đào tạo sẽ bao gồm nhiều chuyên ngành đào tạo. Yêu cầu tối thiểu sau khi kết thúc một chương trình đào tạo, người học phải đạt được chuẩn kiến thức kỹ năng của các chương trình đào tạo.
Trình độ và hình thức đào tạo của giáo dục đại học chính quy bao gồm các trình độ đào tạo hệ cao đẳng, trình độ đại học, trình độ thạc sĩ và trình độ tiến sĩ. Các trình độ đào tạo của giáo dục đại học hiện nay được bộ giáo dục thực hiện bằng 2 hình thức đó là giáo dục chính quy và giáo dục thường xuyên ngoài hệ chính quy.
Bài viết được thực hiện bởi Luật sư Nguyễn Văn Dương
