Rừng amazon có vai trò vô cùng to lớn, được coi lá phổi khổng lồ của thế giới với diện tích lớn và lượng cây xanh khổng lồ, giúp lọc bụi bẩn cũng như cung cấp oxy cho sự sống trên trái đất. Cùng bài viết này tìm hiểu về đặc điểm của rừng nhiệt đới Amazon nhé:
Mục lục bài viết
1. Đặc điểm của rừng Amazon?
Vị trí:
– Rừng mưa Amazon (tiếng Bồ Đào Nha Brasil: Floresta Amazônica hay Amazônia; tiếng Tây Ban Nha: Selva Amazónica hay Amazonía) hay rừng nhiệt đới Amazon, gọi tắt là Rừng Amazon, là một khu rừng lá rộng đất ẩm ở lưu vực Amazon của Nam Mỹ. Khu vực này, được gọi là Amazonia hoặc Lưu vực Amazon.
– Diện tích bề mặt bao phủ của rừng Amazon lên tới 7 triệu km² (1,7 tỷ mẫu Anh), trong đó rừng mưa chiếm 5,5 triệu km² (1,4 tỷ mẫu Anh). Khu vực này nằm trong lãnh thổ của 9 quốc gia thuộc khu vực Nam Mỹ: chủ yếu là Brasil (với 60% rừng mưa), Peru (13 %), và phần còn lại thuộc Colombia, Venezuela, Ecuador, Bolivia, Guyana, Surinam cùng Guyana. Các bang hoặc tỉnh của 4 quốc gia được đặt tên Amazonas theo tên khu rừng này. Rừng mưa Amazon chiếm hơn 50% rừng mưa còn lại của Trái Đất và bao gồm một dải rừng mưa nhiệt đới lớn nhất và phong phú nhất về loài cây, động vật trên thế giới.
– Rừng mưa Amazon là một khu bảo tồn thiên nhiên trên thế giới. Đó là khu dự trữ sinh quyển cho loài người. Chính vì vậy sự bảo tồn các loài động vật quý hiếm và các loại tài nguyên, nhất là nguồn tài nguyên sinh vật tại khu vực này nhằm bảo vệ sự tồn tại và phát triển của thế giới loài người.
Đặc điểm khí hậu:
– Khí hậu tại khu vực Amazon rất ẩm và nóng.
– Rừng nhiệt đới là mùa mưa quanh năm. Trong rừng nhiệt đới Amazon, trời mưa hàng ngày, thường bất chợt và tích tụ nhiệt độ ở trên mặt đất. không có các mùa định kỳ như mùa hè, mùa đông, mùa thu và mùa xuân. Tất cả đất đai và thảm thực vật trong vùng nhiệt đới đều không trải qua những mùa này.
– Những khu rừng nhiệt đới chúng trải qua nhiệt độ cao 26 – 30° C trong suốt cả năm. Điều này là do đường tưởng tượng của đường xích đạo ảnh hưởng đến độ dài của ngày với 12 giờ nắng trong suốt cả năm. Do đó, có nguồn cung cấp ánh sáng mặt trời liên tục, là thành phần quan trọng của quá trình quang hợp và chiếu sáng rừng nhiệt đới quanh năm.
Nhìn chung, chính hiện tượng này làm cho nhiệt độ ở vùng nhiệt đới đi từ mức tối thiểu là 22 độ lên mức tối đa là 34 độ. Tuy nhiên, do độ ẩm không đổi nên rừng hầu hết là rừng ẩm. Do tán rừng rộng lớn của hơn 390 tỷ cây, không khí ngột ngạt và ẩm ướt, khiến việc mạo hiểm vào rừng hơi khó khăn.
Hệ sinh thái:
– Hệ sinh thái rừng nhiệt đới Amazon được nuôi dưỡng bởi dòng sông Amazon rộng lớn, trải dài hàng nghìn km và là nền tảng chính của hệ sinh thái. Nhiệt độ trung bình trên lưu vực là 26 độ, độ ẩm và lượng mưa vừa đủ, ảnh hưởng trực tiếp đến hệ sinh thái.
– Khí hậu nóng ẩm này đã ảnh hưởng đến sự tồn tại của các loài thực vật và động vật, khiến các khu rừng có số lượng loài thực vật và động vật lớn nhất, trong đó có nhiều loài có nguy cơ tuyệt chủng. Hơn nữa, đây không chỉ là nơi sinh sống của các loài động vật hoang dã mà còn là nơi sinh sống của những thổ dân sống trong rừng. Đây là một trong những nơi trú ẩn cuối cùng trên Trái đất dành cho báo đốm, đại bàng và cá heo hồng, đồng thời là nhà của hàng nghìn loài chim và bướm. Các loài sống trên cây bao gồm con lười hai ngón phương nam, Saguinus imperator, khỉ đuôi sóc lùn và khỉ Goeldi. Sự đa dạng của khu vực là đáng kinh ngạc với 40.000 loài thực vật; 3.000 loài cá nước ngọt; Hơn 370 loại bò sát; Loài đặc trưng: Báo đốm, Macaw, Cá heo sông Amazon, Khỉ nhện đen, Ếch phi tiêu độc
– Hệ sinh thái rừng rậm rộng lớn đến mức giúp kiểm soát hàm lượng carbon trong bầu khí quyển của toàn hành tinh. Điều này là do lưu vực sông Amazon, nơi nó có thể hấp thụ tới hơn 10 lần lượng khí thải carbon hàng năm từ việc tiêu thụ nhiên liệu trên khắp hành tinh. Hơn nữa, rừng ổn định các loại đất khác nhau, từ đó tăng năng suất cây trồng tối ưu ở các khu vực lân cận. Rừng nhiệt đới giúp duy trì vòng tuần hoàn nước thông qua quá trình thoát hơi nước và mang lại lợi ích cho những người nông dân sống xa rừng. Bằng cách tăng độ ẩm cao trong khí quyển, tỷ lệ hạn hán sẽ giảm.
– Tất cả các điều kiện môi trường và sinh thái này làm giảm lưu lượng nước, ngăn ngừa lũ lụt. Đó là nhờ sự ổn định của đất và sự neo giữ của hàng tỷ gốc cây trong rừng.
Đặc điểm tài nguyên:
– Khai thác mỏ là ngành đặc biệt quan trọng với nền kinh tế của Brazil.
– Khoáng sản tại khu vực rừng Amazon gồm: Bauxite, kim cương, sắt, mangan, đồng, thiếc, vàng và chì.
2. Vai trò của rừng Amazon:
– Rừng amazon có vai trò vô cùng to lớn, được coi lá phổi khổng lồ của thế giới với diện tích lớn và lượng cây xanh khổng lồ, giúp lọc bụi bẩn cũng như cung cấp oxy cho sự sống trên trái đất.
– Rừng nhiệt đới Amazon đóng vai trò quan trọng trong việc làm ổn định nhiệt độ toàn cầu, đặc biệt là điều hòa lượng mưa ở Nam Mỹ.
– Rừng Amazon cũng được coi là di sản thiên nhiên của nhân loại với một vùng dự trữ sinh học quý giá.
– Với nhiều tiềm năng để phát triển nông nghiệp và giao thông vận tải.
– Việc khai thác rừng Amazon đem lại nhiều lợi ích chung cũng làm cho môi trường rừng Amazon bị hủy hoại nhiều, ảnh hưởng tới khí hậu khu vực và toàn cầu.
3. Vấn đề nạn phá rừng:
Phá rừng là một trong những vấn đề nghiêm trọng nhất mà rừng nhiệt đới Amazon phải đối mặt. Theo Tổ chức Nông nghiệp Lương thực (FAO), khoảng 50% diện tích rừng che phủ trên thế giới đã bị phá hủy. Những lý do chính khiến Amazon bị ảnh hưởng theo cách này là do con người định cư và tìm kiếm đất để khai thác nông nghiệp.
Đất xung quanh bất kỳ đầu nguồn nào luôn thích hợp cho nông nghiệp vì nó có đủ hàm lượng dinh dưỡng và độ phì nhiêu của đất. Tương tự như vậy, sự hiện diện của lớp phủ rừng làm chất lượng đất tốt hơn về mùn và giữ nước, không để lại khả năng xói mòn đất.
Nền rừng màu mỡ và có tác dụng ngăn chặn. Độ phì nhiêu của đất ở Amazon rất dễ bị cạn kiệt trong thời gian ngắn, khiến việc canh tác trên đồng ruộng rất khó khăn. Điều này là do đất cát mỏng và do đó không thích hợp cho nông nghiệp.
Do đó, nông dân tiếp tục tìm kiếm những khu vực mới trong rừng để giữ cho những vụ mùa rất tốt, dẫn đến tình trạng phá rừng và suy thoái rừng ngày càng nghiêm trọng. Vì lý do này, rừng nhiệt đới Amazon phải đối mặt với nạn phá rừng nhiều gấp đôi so với các khu rừng nhiệt đới khác.
Ngày nay, nạn phá rừng Amazon vẫn đang diễn ra với quy mô lớn đáng báo động. Bộ Môi trường Peru cho biết, rừng nhiệt đới Amazon ở nước này đã mất gần 2 triệu ha đất rừng từ năm 2001 đến 2016, tương đương 123.000 ha đất rừng bị san phẳng mỗi năm.Vì vậy, cần phải có các biện pháp bảo vệ rừng Amazon nếu không diện tích rừng bị tàn phá có thể lên tới 300.000-400.000 ha mỗi năm.
Theo Dự án Giám sát Rừng Andes (MARAP), việc khai thác vàng trái phép trên các con sông ở bang Madre de Dios, giáp ranh Bolivia và Brazil, đã khiến 1.700 ha rừng địa phương bị phá hủy.
Phá rừng là một trong những vấn đề nghiêm trọng nhất mà rừng nhiệt đới Amazon phải đối mặt. Theo Tổ chức Nông nghiệp Lương thực (FAO), khoảng 50% diện tích rừng che phủ trên thế giới đã bị phá hủy. Những lý do chính khiến Amazon bị ảnh hưởng theo cách này là do con người định cư và tìm kiếm đất để khai thác nông nghiệp.
Đất xung quanh bất kỳ đầu nguồn nào luôn thích hợp cho nông nghiệp vì nó có đủ hàm lượng dinh dưỡng và độ phì nhiêu của đất. Tương tự như vậy, sự hiện diện của lớp phủ rừng làm chất lượng đất tốt hơn về mùn và giữ nước, không để lại khả năng xói mòn đất.
Nền rừng màu mỡ và có tác dụng ngăn chặn. Độ phì nhiêu của đất ở Amazon rất dễ bị cạn kiệt trong thời gian ngắn, khiến việc canh tác trên đồng ruộng rất khó khăn. Điều này là do đất cát mỏng và do đó không thích hợp cho nông nghiệp.
Do đó, nông dân tiếp tục tìm kiếm những khu vực mới trong rừng để giữ cho những vụ mùa rất tốt, dẫn đến tình trạng phá rừng và suy thoái rừng ngày càng nghiêm trọng. Vì lý do này, rừng nhiệt đới Amazon phải đối mặt với nạn phá rừng nhiều gấp đôi so với các khu rừng nhiệt đới khác.
