Giấc ngủ ảnh hưởng đến khả năng miễn dịch như thế nào? là tài liệu vô cùng bổ ích giúp quý độc giả tiết kiệm thời gian và công sức làm việc. Sau đây là nội dung chi tiết mời các bạn cùng tham khảo.
Mục lục bài viết
1. Hệ thống miễn dịch hoạt động như thế nào?
Các hệ thống miễn dịch trong cơ thể hình thành một mạng lưới phức tạp, giúp đối phó với bệnh tật thông qua nhiều cơ chế bảo vệ khác nhau.
Hệ miễn dịch phân thành hai loại chính:
-
Miễn dịch bẩm sinh: Loại này tồn tại ngay từ khi sinh ra và bảo vệ cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh theo một cách cụ thể. Nó bao gồm da, niêm mạc, chất tiết, bạch cầu, đại thực bào, và các bổ thể khác.
-
Miễn dịch đặc hiệu: Còn được gọi là miễn dịch thu được, bao gồm khả năng phòng tránh các tác nhân gây bệnh cụ thể. Mỗi loại tác nhân đều có cách đáp ứng khác nhau.
Khi các tác nhân lạ xâm nhập, ngay lập tức, chúng bị ngăn chặn bởi các yếu tố miễn dịch không đặc hiệu. Nếu chúng vượt qua được, chúng sẽ đối mặt với hàng rào tế bào tiếp theo. Chúng sẽ gặp phải thực bào và bám vào nó thông qua các receptor trên bề mặt tế bào. Sau đó, màng tế bào sẽ uốn lõm vào bao lấy vi sinh vật và đóng kín tạo thành các hốc thực bào. Cuối cùng, các hạt lysosome sẽ tiến đến và tiêu diệt tác nhân lạ xâm nhập.
Khi các hàng rào miễn dịch không đặc hiệu không thể tiêu diệt vi sinh vật, cơ thể sẽ trình diện kháng nguyên lạ và kích hoạt hệ thống miễn dịch đặc hiệu, bao gồm tế bào lympho B và T. Các miễn dịch này xuất hiện để tiêu diệt vi sinh vật. Trong trường hợp hệ miễn dịch hoạt động tốt hoặc tác nhân gây bệnh không quá mạnh, cơ thể có thể tiêu diệt chúng. Thời gian ghi nhớ tùy thuộc vào loại tác nhân gây bệnh, có thể kéo dài hoặc ngắn, và một số loại duy trì miễn dịch cả đời.
Tuy nhiên, nếu cơ thể có đáp ứng miễn dịch không cân bằng, sẽ gây ra tình trạng bệnh nặng nề. Để duy trì một đáp ứng miễn dịch cân bằng, không chỉ cần chú trọng vào chế độ ăn uống và sinh hoạt, mà còn cần quan tâm đến việc giữ cho giấc ngủ đầy đủ.
2. Tình trạng mất ngủ gây suy giảm miễn dịch như thế nào?
Trong nhiều nghiên cứu kéo dài, nhận thấy có một mối liên hệ rõ ràng giữa giấc ngủ và hệ thống miễn dịch.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng giấc ngủ và hệ thống miễn dịch có một mối quan hệ tương đối phức tạp và tác động lẫn nhau. Nếu cơ thể bị nhiễm khuẩn và hệ miễn dịch phải hoạt động để đối phó, điều này có thể ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ. Ngược lại, việc có đủ giấc ngủ sẽ giúp củng cố hệ thống miễn dịch.
Hơn nữa, nghiên cứu đã chỉ ra rằng thiếu ngủ có thể làm suy yếu hệ thống miễn dịch. Ngay cả với các nguyên nhân thông thường, việc thiếu ngủ có thể ảnh hưởng đến tốc độ phục hồi sức khỏe khi cơ thể đang bị ốm.
Có thể giải thích việc mất ngủ suy giảm miễn dịch thông qua các yếu tố sau:
-
Trong giai đoạn giấc ngủ, hệ thống miễn dịch giải phóng các protein được gọi là cytokine. Thiếu ngủ có thể dẫn đến giảm sản xuất các cytokine bảo vệ này.
-
Các kháng thể và tế bào chống nhiễm trùng sẽ giảm đi nếu không có đủ giấc ngủ. Thông qua các đo lường và đánh giá, đã được ghi nhận tế bào lympho trong cơ thể giảm sút khi thiếu ngủ.
-
Khi bị ốm hoặc bị thương, phản ứng viêm có thể giúp cơ thể phục hồi, củng cố khả năng miễn dịch bẩm sinh và thích nghi khi cơ thể hoạt động để sửa chữa vết thương và chống nhiễm trùng. Phản ứng viêm hoạt động hiệu quả hơn khi bạn đang ngủ, giúp cung cấp năng lượng cho hệ thống miễn dịch.
-
Hormone Melatonin, một loại hormone thúc đẩy giấc ngủ, được sản xuất vào ban đêm và có khả năng chống lại căng thẳng do viêm.
-
Sự tác động lên phản ứng sốt: Khi cơ thể bị nhiễm khuẩn, thường xảy ra tăng nhiệt độ cơ thể, gọi là sốt. Đây là một phản ứng miễn dịch tích cực. Việc đủ giấc ngủ cũng sẽ cung cấp một phản ứng sốt tốt hơn, giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng một cách hiệu quả nhất.
-
Mất ngủ cũng làm giảm sự đáp ứng của cơ thể đối với vắc-xin. Tiêm vắc-xin là một loại tạo đáp ứng miễn dịch chủ động. Tuy nhiên, nghiên cứu đã chỉ ra rằng khi thiếu ngủ, cơ thể sẽ tạo ra ít kháng thể hơn đối với một số loại vắc-xin. Do đó, người thiếu ngủ đủ có thể không có đủ thời gian để phát triển trí nhớ miễn dịch, làm cho tiêm vắc-xin không đạt hiệu quả như mong đợi.
3. Làm gì để giảm tình trạng mất ngủ và tăng cường hệ miễn dịch?
Mất ngủ và hệ miễn dịch có một mối liên hệ quan trọng với nhau. Thường thì, thời lượng ngủ tối ưu cho hầu hết người lớn là từ 7 đến 8 tiếng mỗi đêm. Thanh thiếu niên cần từ 9 đến 10 giờ, trong khi trẻ em đi học nên ngủ 10 giờ hoặc nhiều hơn.
Để cải thiện chất lượng giấc ngủ, bạn có thể bắt đầu bằng việc tập trung vào thói quen và điều chỉnh môi trường xung quanh. Ví dụ, duy trì một lịch trình ngủ cố định hàng ngày và tránh sử dụng điện thoại di động trên giường; thực hiện thường xuyên việc tập thể dục và thư giãn trước khi đi ngủ; tạo ra một môi trường ngủ thoáng đãng, tránh ánh sáng mạnh và tiếng ồn…
Bên cạnh đó, chế độ ăn uống và việc tập luyện cũng rất quan trọng để củng cố hệ miễn dịch của bạn. Hãy đảm bảo rằng bạn tiêu thụ đủ dinh dưỡng, tập luyện đều đặn và có đủ giấc ngủ để duy trì sức khỏe miễn dịch mạnh mẽ.
Mất ngủ có thể dẫn đến suy giảm hệ miễn dịch, khiến chúng ta thường xuyên mắc bệnh và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống cũng như sức khỏe. Vì vậy, hãy cố gắng đảm bảo rằng bạn có đủ giấc ngủ và chất lượng mỗi ngày để tận hưởng cuộc sống khỏe mạnh hơn. Trong trường hợp mất ngủ trở nên nghiêm trọng hoặc kéo dài, hãy tìm kiếm sự tư vấn từ chuyên gia y tế để xác định nguyên nhân và điều trị phù hợp.
4. Giấc ngủ giúp tăng cường hệ thống miễn dịch:
Rất nhiều nghiên cứu đã khẳng định lợi ích của giấc ngủ đúng đắn. Các nhà nghiên cứu Đức cũng đã phát hiện rằng giấc ngủ đủ và chất lượng còn giúp cải thiện hoạt động của các tế bào T – một loại tế bào miễn dịch quan trọng, có vai trò quan trọng trong việc chống lại các mầm bệnh nội bào như virus cúm, HIV, herpes và tế bào ung thư.
Tiến sĩ Stoyan Dimitrov tại Đại học Tubingen đã chỉ ra rằng, nghiên cứu đã phát hiện một cơ chế mới, qua đó giấc ngủ hỗ trợ hệ thống miễn dịch. Điều này có thể được giải thích bởi việc mức độ hormone adrenaline, noradrenaline và tuyến tiền liệt giảm xuống trong thời gian chúng ta nghỉ ngơi.
Đồng thời, độ kết dính của các integrins cũng được củng cố hơn. Sự tăng cường này đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ các tế bào T tiêu diệt tế bào nhiễm virus hoặc tế bào ung thư. Các tế bào T cần tiếp xúc trực tiếp với các tác nhân gây hại và độ kết dính của integrin đóng vai trò thúc đẩy quá trình tiếp xúc này diễn ra nhanh chóng và hiệu quả hơn.
5. Vai trò của giấc ngủ:
Người trưởng thành cần ít nhất bảy giờ ngủ mỗi đêm để cải thiện sức khỏe và tinh thần. Năm 2016, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ đã kết luận rằng có hơn một phần ba người Mỹ không đủ giấc ngủ. Bác sĩ Kimberley Hardin, người quản lý chương trình nghiên cứu về thuốc ngủ tại Đại học California, cho biết.
Nhiều người coi thấp tầm quan trọng của giấc ngủ và không nhận ra rằng ngủ dưới bảy giờ mỗi đêm thường xuyên sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe. Giấc ngủ cũng như bất kỳ yếu tố nào khác trong cơ thể và cần được chú trọng để duy trì sức khoẻ. Giấc ngủ sâu sẽ mang lại sự sảng khoái và đầy năng lượng khi thức dậy.
Thường xuyên ngủ dưới bảy giờ mỗi đêm có thể dẫn đến tỷ lệ tử vong cao hơn, và ngủ ít hơn bảy giờ trong ba đêm liên tiếp sẽ khiến cơ thể cảm thấy như bị mất mát một đêm ngủ.
Giấc ngủ kém có thể dẫn đến những tác động ngắn hạn và dài hạn đối với sức khỏe. Giấc ngủ kém cũng có thể gây ra các vấn đề lâu dài về tâm trạng, trí nhớ và mức đường huyết. Bác sĩ Cameron Suzanne Stevens, một chuyên gia về hệ thần kinh và giấc ngủ tại Hệ thống Y tế Đại học Kansas, cũng nêu rõ rằng. Những tác động ngắn hạn của giấc ngủ kém bao gồm cảm giác buồn ngủ, sự kém tập trung, tai nạn giao thông, thay đổi tâm trạng, vấn đề về trí nhớ và sai sót tại nơi công sở, vv.
Mất ngủ Giấc ngủ kém chất lượng có thể gây ra nhiều vấn đề khác nhau đối với sức khỏe của người bệnh. Giấc ngủ kém mãn tính không chỉ ảnh hưởng đến khả năng hoạt động vào ngày hôm sau, mà còn có thể làm tăng sự viêm nhiễm, huyết áp, kháng insulin, cortisol, cân nặng và các vấn đề tim mạch, cũng như làm giảm điều hòa đường huyết, vv.
Một giấc ngủ đúng đắn cũng đóng vai trò bảo vệ sức khỏe tim của bạn. Nghiên cứu năm 2019 trên chuột đã phát hiện ra mối liên hệ giữa não, tủy xương và các mạch máu bảo vệ khỏi tình trạng xơ cứng của động mạch. Hiện tượng này chỉ diễn ra ở những con chuột có chất lượng giấc ngủ tốt. Các nhà nghiên cứu hy vọng rằng sự nhận thức về mối quan hệ giữa giấc ngủ và sức khỏe tim mạch sẽ mở ra các phương pháp điều trị tiến bộ.