Từ xa xưa văn hóa tâm linh đã giữ một vị trí quan trọng không thể thiếu trong mỗi con người Việt Nam. Trên khắp lãnh thổ Việt Nam mỗi một địa điểm, một vùng miền tại Việt Nam đều tồn tại các kiến trúc tâm linh. Đây sẽ là những địa điểm mà cứ mỗi dịp lễ, tết người Việt thực hiện các chuyến du lịch.
Mục lục bài viết
1. Khái niệm du lịch tâm linh?
Đối với người Việt Nam vấn đề tâm linh giữ một vai trò quan trọng về mặt tinh thần của người Việt Nam. Ta có thể nhận thấy cứ mỗi khi có dịp lễ, tết người người, nhà nhà thường lui tới những nơi tâm linh để cầu mong cho gia đình luôn mạnh khỏe, tiền tài và danh vọng đây chính là các hoạt động du lịch mang tính chất tâm linh.
Trước khi đi vào phân tích kỹ về hoạt động du lịch tâm linh chúng ta sẽ tìm hiểu một chút về hoạt động du lịch Theo International Union of Official Travel Organization“Du lịch được hiểu là hành động du hành đến một nơi khác với địa điểm cư trú thường xuyên của mình nhằm mục đích không phải để làm ăn, tức không phải để làm một nghề hay một việc kiếm tiền sinh sống”
Du lịch tâm linh thực chất là loại hình du lịch văn hóa, lấy yếu tố văn hóa tâm linh vừa làm cơ sở vừa làm mục tiêu nhằm thỏa mãn nhu cầu tâm linh của con người trong đời sống tinh thần.
Hoạt động du lịch tâm linh nhằm khai thác các tài nguyên du lịch văn hóa, tín ngưỡng của con người về một thế giới mới (thế giới của thần linh) dựa vào những giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể gắn với lịch sử hình thành nhận thức của con người nhằm thỏa mãn những nhu cầu của những con người là tín đồ tín ngưỡng.
Du lịch tâm linh trong tiếng Anh được gọi là Spiritual tourism.
2. Đặc điểm du lịch tâm linh ở Việt Nam:
Với một quốc gia có bề dày lịch sử hào hùng như và sự đa dạng về văn hóa, đặc biệt là văn hóa tín ngưỡng đại đa số người Việt theo phật giáo chính vì vậy mà mọi nơi trên lãnh thổ Việt Nam đều xuất hiện những ngôi chùa linh thiêng chưa kể là những tôn giáo khác như thiên chúa giáo, kitô giáo,… và các đền thờ của những người anh hùng dân tộc. Chính vì vậy dịch vụ du lịch tâm linh của Việt Nam mang một số đặc điểm đặc trưng như:
Thứ nhất, du lịch tâm linh gắn với tôn giáo và đức tin: ở Việt Nam, Phật giáo có số lượng lớn nhất (chiếm tới 90%) cùng tồn tại với các tôn giáo khác như Thiên Chúa giáo, Cao đài…Đại đa số người dân Việt rất tin tưởng vào tôn giáo của mình; minh chứng ta có thể thấy cứ mỗi dịp lễ, tết đến hay chuẩn bị thực hiện một công việc quan trọng người dân Việt đều sẽ tìm đến những ngôi chùa, nhà thờ để cầu may với mong muốn có nhiều sức khỏe, may mắn và thành công.
Thứ hai, du lịch tâm linh ở Việt Nam gắn với tín ngưỡng thờ cúng, tri ân. Người việt luôn ghi nhớ và đề cao câu tục ngữ “Uống nước nhớ nguồn” luôn ghi nhớ những công lao của những người đi trước hay những công lao của những người anh hùng, bậc tiền bối đa có công trong việc dựng nước và giữ nước. Để tỏ lòng biết ơn người Việt thể hiện bằng việc thờ cúng, tưởng nhớ, tri an bằng cả tấm lòng; Chính vì vậy hoạt động du lịch tâm linh tại Việt Nam luôn ngắn liền với tín ngưỡng thờ cúng, tri ân.
Thứ ba, du lịch tâm linh ở Việt Nam gắn tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên, dòng tộc, tri ân báo hiếu đối với bậc sinh thành. Để thể hiện lòng hiếu thảo với đấng sinh thành người Việt tưởng nhớ, biết ơn bằng việc thờ cúng tổ tiên, những người mang nặng, đẻ đau đã sinh ra và nuôi dạy họ khôn lớn thành người.
Thứ tư, du lịch tâm linh ở Việt Nam gắn với những hoạt động thể thao tinh thần như thiền, yoga hướng tới sự cân bằng, thanh tao, siêu thoát trong đời sống tinh thần, đặc trưng và tiêu biểu ở Việt Nam mà không nơi nào có đó là Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử.
Thứ năm, du lịch tâm linh ở Việt Nam có tính mùa vụ rõ nét. Thời điểm diễn ra các lễ hội tại những địa điểm tâm linh ở Việt Nam thường tập trung vào tháng giêng đầu xuân, năm mới, thời điểm tập trung đông người đi lễ chùa mong muốn gửi đến thần linh những lời cầu nguyện tốt đẹp nhất cho một năm mới thành công và phát đạt.
3. Phân loại du lịch tâm linh:
Hiện nay với sự đa dạng về văn hóa và tín ngưỡng tâm linh có rất nhiều các loại du lịch tâm linh khác nhau; tùy thuộc vào nhu cầu và mong muốn, tâm lý của từng người mà có một loại hình thức du lịch tâm linh khác nhau, sau đây ta có thể nêu một số dạng về du lịch tâm như sau:
Dạng thứ nhất, đó là những hoạt động tham quan, vãn cảnh tại các cơ sở tôn giáo, tín ngưỡng. Đây là một hoạt động du lịch phổ biến nhất hiện nay mặc dù chưa thể hiện rõ được ý nghĩa của du lịch tâm linh nhưng những năm gần đây đang thu hút số lượng lớn du khách nước ngoài trong nước. Theo dạng này du khách sẽ đến đến những nơi linh thiêng như chùa, đền,… để chiêm ngưỡng cảnh sắc thiêng liêng tại những địa điểm này.
Dạng thứ hai được mở rộng hơn với cách hiểu là tìm đến các địa điểm, cơ sở tín ngưỡng, tôn giáo bên cạnh tham quan vãn cảnh thì còn để cúng bái, cầu nguyện.
So với lại dạng thứ nhất ở dạng này ngoài việc tham quan, ngắm cảnh du khách còn thể hiện tâm linh bằng việc thắp nhang thỉnh cầu thần linh ban cho họ và người thân có thật nhiều sức khỏe và may mắn, thành công trong công việc và cả trong chuyện tình cảm,…Dạng này có mở rộng hơn nhưng mới chỉ phù hợp với những đối tượng có theo tôn giáo, tín ngưỡng;
Dạng thứ ba có mục đích chính là tìm hiểu các triết lí, giáo pháp khiến cho con người trầm tĩnh, để tâm hồn thư thái, cải thiện sức khỏe và cảm nhận chính bản thân mình.
4. Những địa điểm du lịch tâm linh nổi tiếng tại Việt Nam:
Dưới đây là một số địa điểm du lịch tâm linh nổi tiếng tại Việt Nam mà bạn có thể tham khảo để có những thông tin bổ ích cho chuyến đi của bạn ở hiện tại và trong tương lai.
Núi Yên Tử
Núi Yên Tử là địa điểm tâm linh nổi tiếng ở Quảng Ninh. Nơi đây lưu giữ nhiều di tích lịch sử về Phật giáo nên được xem là cái nôi của Phật giáo Việt Nam. Khi đến đây du khách sẽ được đắm chìm vào thế giới tâm linh, triết lý phật giáo, cuộc sống. Không chỉ vậy khung cảnh tại nay đây là một khung cảnh rất hùng vĩ và thơ mộng với những ngọn núi đồ sộ, mang màu xanh huyền bí của rừng thông khiến bao du khách phải ngỡ ngàng về cảnh sắc thiên nhiên nơi đây,…Nếu các bạn chưa thể tìm được địa điểm du lịch tâm linh thì Núi Yên tử sẽ là một địa điểm mà bạn nên đến một lần Yên Tử sẽ mang lại cho bạn một nét đẹp hoài cổ với nét đẹp hùng vĩ, bát ngát, xanh thẳm của đất trời, rừng núi.
Chùa Hương – Mỹ Đức, Hà Nội
Chùa Hương là một trong những địa điểm du lịch tâm linh thu hút nhất tại Việt Nam. Đặc biệt là dịp đầu xuân năm mới, quần thể di tích chùa Hương thu hút du khách, phật tử Thủ đô và các địa phương lân cận. Chùa Hương tại địa phận xã Hương Sơn, huyện Mỹ Đức, Hà Nội là quần thể gồm nhiều chùa, đền, miếu,….
Lễ hội chùa Hương thường được tổ chức vào ngày mùng 6 âm lịch và kéo dài cho tới hết tháng 3 âm lịch.
Để làm lễ tại các địa điểm trong chùa Hương, bạn sẽ phải đi đò qua suối Yến sau đó leo bộ hoặc cáp treo để lên tới đỉnh chùa.
Các địa điểm tham quan chính tại Chùa Hương như: Đền Trình, Chùa Thiên Trù, Động Hương Tích, Chùa Giải Oan, Chùa Thanh Sơn, Chùa Long Vân, Động Hương Đài, Động Tuyết Sơn, Động Long Vân,…
Đền hùng – Phú Thọ
Đền Hùng là một quần thể kiến trúc có giá trị văn hoá, lịch sử, tín ngưỡng vô cùng quan trọng của người Việt, thể hiện đạo lý truyền thống “uống nước nhớ nguồn” đối với vua Hùng, những người có công dựng nước và giữ nước từ thuở sơ khai của dân tộc.
Đền Hùng nằm trên núi Nghĩa Lĩnh, thuộc vùng đất Phong Châu, là đế đô của nước Văn Lang từ 40.000 năm trước và nay thuộc xã Hy Cương, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ, đây là vùng đất bán sơn địa, chuyển tiếp giữa miền núi và đồng bằng, có cảnh quan đa dạng, vừa có rừng núi, đồi gò, vừa có đồng ruộng, sông ngòi, ao hồ phong phú. Đền Hùng được xây dựng trên ngọn núi Nghĩa Lĩnh, đây được biết đến như là ngọn núi cao nhất vùng với cảnh quan trù phú, sinh vật tươi tốt tràn đầy sinh khí. Hơn nữa ngọn núi này cũng là nơi diễn ra các nghi thức tế lễ trời đất của bậc đế quân cùng quần thần với mong muốn cầu cho mưa thuận gió hòa, đời sống nhân dân được ấm no.
Chùa Bái Đính – Ninh Bình
Nằm trong quần thể khu du lịch sinh thái Tràng An – chùa Bái Đính, Ninh Bình là tour du lịch tâm linh nổi tiếng tại miền Bắc.
Khuôn viên chùa rộng, có nhiều cây xanh mát là nơi lý tưởng để các tăng ni phật tử đến tụ tập, chiêm bái. Hàng năm, chùa Bái Đính thu hút một lượng lớn du khách và phật tử tới tham quan, hành hương.
Đặc biệt là vào mùa xuân, đây là thời điểm thường diễn ra những lễ hội lớn như Lễ hội chùa Bái Đính, lễ hội Tràng An, lễ hội Trường Yên – Hoa Lư…
Chùa Tam Chúc – Hà Nam
Khu Du lịch Tâm linh Chùa Tam Chúc là Quần thể du lịch tâm linh trọng điểm nối liền 4 tỉnh: Hà Nội – Hà Nam – Hòa Bình – Ninh Bình.
Chùa Tam Chúc là một trong những ngôi chùa Phật giáo nổi tiếng nhất ở Việt Nam, đây cũng là một trong những ngôi chùa lớn nhất thế giới. Ngôi chùa tọa lạc trong một khung cảnh thơ mộng, với trước mặt là hồ nước bát ngát, bao quanh là những dãy núi đá vôi và những khu rừng tự nhiên, mang đến bầu không khí thanh bình, tĩnh lặng cho mọi du khách ghé thăm.
Quần thể chùa Tam Chúc Ba thuộc thị trấn Ba Sao, huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam, cách trung tâm Hà Nội khoảng 60km, cách thành phố Phủ Lý, Hà Nam khoảng 12km, cách chùa Hương (Hà Nội) khoảng 4,5km và cách chùa Bái Đính (Ninh Bình) khoảng 30km. Hành trình từ Hà Nội đến chùa Tam Chúc theo đường bộ mất khoảng từ 1 đến 1,5 giờ.
