Hoạt động khoa học và công nghệ là khái niệm để chỉ loại hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển thực nghiệm, ứng dụng công nghệ, phát huy sáng kiến và hoạt động sáng tạo khác nhằm mục đích phát triển khoa học và công nghệ. Vậy theo quy định của pháp luật hiện nay thì có thể hiểu đặt hàng thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ là gì?
Mục lục bài viết
1. Đặt hàng thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ là gì?
Trước hết, khoa học là khái niệm để chỉ hệ thống tri thức về bản chất, quy luật luôn luôn tồn tại và phát triển trong thế giới tự nhiên, quy luật phát triển của sự vật và hiện tượng tự nhiên, của xã hội và của tư duy. Còn công nghệ là khái niệm để chỉ các giải pháp, bí quyết kĩ thuật, quy trình kỹ thuật có kèm theo công cụ hoặc không kèm theo công cụ, phương tiện được sử dụng để biến đổi nguồn lực trở thành sản phẩm.
Khái niệm đặt hàng thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ hiện nay đang được giải thích tại Điều 3 của Văn bản hợp nhất Luật khoa học và công nghệ năm 2022. Theo đó, căn cứ theo quy định tại khoản 14 Điều 3 Văn bản hợp nhất Luật khoa học và công nghệ năm 2022 có quy định về khái niệm đặt hàng thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ như sau: Đặt hàng thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ là khái niệm để chỉ việc bên đặt hàng đưa ra yêu cầu về sản phẩm khoa học và công nghệ, cung cấp các kinh phí cần thiết để phục vụ cho quá trình tổ chức/cá nhân hoạt động khoa học và công nghệ sáng tạo ra sản phẩm khoa học công nghệ thông qua hợp đồng, sao cho phù hợp với tiêu chuẩn và yêu cầu của bên đặt hàng.
Vì vậy, hoạt động đặt hàng thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ là một chế định vô cùng quan trọng. Nhìn chung, căn cứ theo quy định tại Điều 25 của Văn bản hợp nhất Luật khoa học công nghệ năm 2022 có quy định về nhiệm vụ khoa học và công nghệ. Theo đó, nhiệm vụ khoa học và công nghệ bao gồm:
– Nhiệm vụ khoa học và công nghệ được tổ chức dưới nhiều hình thức khác nhau, có thể được tổ chức dưới hình thức chương trình, dự án, đề án, nhiệm vụ nghiên cứu theo chức năng của tổ chức khoa học và công nghệ, và một số hình thức cơ bản khác;
– Nhiệm vụ khoa học và công nghệ có sử dụng nguồn ngân sách nhà nước, trong đó bao gồm nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp quốc gia, nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp bộ, nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp tỉnh, nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp sở do cơ quan nhà nước có thẩm quyền tại Điều 27 Văn bản hợp nhất Luật khoa học và công nghệ năm 2022 xác định. Nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp quốc gia, cấp bộ và cấp tỉnh bắt buộc phải thực hiện dưới hình thức đặt hàng;
– Nhà nước khuyến khích tạo điều kiện để các tổ chức, cá nhân đưa ra đề xuất ý tưởng khoa học công nghệ, thực hiện tốt nhiệm vụ khoa học và công nghệ. Chính phủ là cơ quan có thẩm quyền quy định cụ thể về tiêu chí xác định nhiệm vụ khoa học công nghệ cho các cấp sao cho phù hợp với từng giai đoạn phát triển và phù hợp với từng lĩnh vực khoa học công nghệ nhất định, đưa ra biện pháp khuyến khích để đề xuất ý tưởng khoa học, nâng cao quá trình thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ.
Theo đó thì có thể nói, nhiệm vụ khoa học và công nghệ có sử dụng nguồn ngân sách nhà nước bao gồm nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp quốc gia, nhiệm vụ khoa học công nghệ cấp bộ, nhiệm vụ khoa học công nghệ cấp tỉnh, nhiệm vụ khoa học công nghệ cấp cơ sở do cơ quan có thẩm quyền xác định. Riêng đối với nhiệm vụ khoa học công nghệ cấp bộ, nhiệm vụ khoa học công nghệ cấp quốc gia, cấp tỉnh bắt buộc phải thực hiện theo hình thức đặt hàng.
2. Trách nhiệm triển khai ứng dụng kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ:
Căn cứ theo quy định tại Điều 44 của Văn bản hợp nhất Luật khoa học và công nghệ năm 2022 có quy định về trách nhiệm và nghĩa vụ triển khai ứng dụng kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ. Theo đó:
– Nhiệm vụ triển khai ứng dụng kết quả nghiên cứu khoa học, kết quả phát triển công nghiệp của bên đề xuất đặt hàng hoặc bên đặt hàng thực hiện nhiệm vụ khoa học công nghệ sử dụng nguồn ngân sách nhà nước sẽ được thực hiện theo quy định tại Điều 40 của Văn bản hợp nhất Luật khoa học và công nghệ năm 2022. Trong trường hợp bên đề xuất đặt hàng hoặc trong trường hợp bên đặt hàng không thực hiện đầy đủ trách nhiệm của mình theo quy định của pháp luật thì sẽ bị xử lý theo điều luật tương ứng;
– Các tổ chức và cá nhân chủ trì thực hiện nhiệm vụ khoa học công nghệ có sử dụng nguồn ngân sách nhà nước cần phải có trách nhiệm/nghĩa vụ trực tiếp triển khai ứng dụng hoặc tham gia vào quá trình triển khai ứng dụng kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ vào đời sống sản xuất, thực hiện theo hợp đồng nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ, thực hiện theo yêu cầu của bên đặt hàng và hướng dẫn của bên đặt hàng, ngoại trừ trường hợp bất khả kháng;
– Trong trường hợp các tổ chức và cá nhân chủ trì thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ không thực hiện đúng chức năng và nhiệm vụ của mình theo quy định của pháp luật, thì sẽ bị xử lý theo điều luật tương ứng, đồng thời không được phép tham gia vào quá trình thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ có sử dụng nguồn ngân sách nhà nước trong khoảng thời gian 03 năm được tính bắt đầu kể từ ngày cá nhân đó bị xử lý hành vi vi phạm.
3. Khuyến khích ứng dụng kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ:
Căn cứ theo quy định tại Điều 45 của Văn bản hợp nhất Luật khoa học và công nghệ năm 2022 có quy định về vấn đề khuyến khích ứng dụng kết quả nghiên cứu khoa học phát triển công nghệ. Theo đó:
– Các tổ chức và cá nhân ứng dụng kết quả nghiên cứu khoa học, kết quả phát triển công nghệ, đặc biệt là kết quả ứng dụng công nghệ cao, khai thác và sử dụng sáng chế nhằm mục đích đổi mới quản lý kinh tế xã hội phải hướng tới mục tiêu đổi mới công nghệ và nâng cao hơn nữa sức cạnh tranh của các sản phẩm, hàng hóa được hưởng mức ưu đãi về thuế, ưu đãi về tín dụng và yêu đãi khác trên thị trường theo quy định của luật khoa học công nghệ, cùng với các văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan;
– Chủ sở hữu, tác giả và người ứng dụng thành công kết quả nghiên cứu khoa học, kết quả phát triển công nghệ sẽ được hưởng lợi từ quá trình ứng dụng kết quả này vào đời sống sản xuất theo hợp đồng khoa học công nghệ và theo quy định của pháp luật về khoa học công nghệ;
– Quá trình ứng dụng thành công thành tựu khoa học công nghệ vào đời sống sản xuất sẽ là một trong những tiêu chí vô cùng quan trọng, tiêu chí chủ yếu để có thể đánh giá năng lực của tác giả, đánh giá năng lực của người đứng đầu tổ chức khoa học và công nghệ, đánh giá năng lực của các doanh nghiệp, đồng thời đây cũng là căn cứ để cơ quan nhà nước có thẩm quyền ưu tiên trong quá trình xét tuyển chọn, giao thực hiện nhiệm vụ khoa học công nghệ có sử dụng nguồn ngân sách nhà nước, được quỹ của nhà nước trong lĩnh vực khoa học công nghệ xem xét hỗ trợ nguồn kinh phí hoạt động trong lĩnh vực khoa học công nghệ;
– Tổ chức hoạt động khuyến nông, khuyến lâm, khuyến ngư, khuyến công, tổ chức dịch vụ khoa học công nghệ được hỗ trợ và nhận yêu đãi về thuế cùng với một số yêu đãi cơ bản khác theo quy định của pháp luật để đưa nhanh kết quả nghiên cứu khoa học phát triển công nghệ vào đời sống sản xuất, vào đời sống thương mại, từ đó thương mại hóa kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ;
– Tổ chức chính trị, tổ chức chính trị xã hội, tổ chức xã hội nghề nghiệp, tổ chức xã hội theo chức năng và nhiệm vụ của mình cần phải có trách nhiệm/nghĩa vụ tạo điều kiện thuận lợi để các thành viên ứng dụng tốt nhất kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ.
Các văn bản pháp luật được sử dụng trong bài viết:
– Thông tư 06/2023/TT-BKHCN của Bộ Khoa học và Công nghệ quy định trình tự, thủ tục xác định nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp quốc gia sử dụng ngân sách Nhà nước;
– Văn bản hợp nhất 13/VBHN-VPQH năm 2022 do Văn phòng Quốc hội ban hành hợp nhất Luật Khoa học và Công nghệ.
THAM KHẢO THÊM:
