Công nguyên là gì? Trước công nguyên và sau công nguyên?

1. Công nguyên là gì?

Theo bách khoa toàn thư: Công Nguyên, thường được viết tắt là CN, là thuật ngữ sử dụng để đánh số năm trong Lịch Julius và Lịch Gregorius.

Biểu thức này bắt nguồn từ năm 1615, khi nó xuất hiện lần đầu tiên trong một cuốn sách của Johannes Kepler dưới dạng tiếng Latinh: annus aerae nostrae vulgaris (năm của kỷ nguyên chung của chúng ta), và đến năm 1635 bằng tiếng Anh là “Vulgar Era”. Thuật ngữ “Thời đại chung” có thể được tìm thấy trong tiếng Anh sớm nhất là vào năm 1708, và được sử dụng rộng rãi hơn vào giữa thế kỷ 19 bởi các học giả tôn giáo Do Thái. Kể từ sau thế kỷ 20, CE và BCE phổ biến trong các ấn phẩm học thuật và khoa học như những thuật ngữ trung lập về mặt tôn giáo. Chúng được sử dụng bởi những người khác, những người muốn nhạy cảm với những người không phải là Cơ đốc nhân bằng cách không ám chỉ rõ ràng Chúa Giê-su là “Đấng Christ” cũng như là Dominus (“Chúa”) thông qua việc sử dụng các chữ viết tắt khác.

Các thuật ngữ đề cập đến Domini (sau Công nguyên) và trước Công nguyên (trước Công nguyên) [chú thích 1] được sử dụng để ghi nhãn hoặc đánh số năm trong lịch Julian và Gregorian. Thuật ngữ chú thích Domini là tiếng Latinh thời Trung cổ và có nghĩa là ‘trong năm của Chúa’, nhưng thường được trình bày bằng cách sử dụng “Chúa của chúng ta” thay vì “Chúa”, được lấy từ toàn bộ cụm từ gốc ” chú thích Domini nostri Jesu Christi “, có nghĩa là” vào năm của Chúa Giêsu Kitô của chúng ta “.

Kỷ nguyên lịch này dựa trên năm được tính theo truyền thống của sự thụ thai hoặc sinh ra của Chúa Giê-su, sau Công nguyên tính các năm kể từ khi bắt đầu kỷ nguyên này và trước Công nguyên biểu thị những năm trước khi bắt đầu kỷ nguyên. Không có năm 0 trong chương trình này; như vậy năm 1 sau Công nguyên ngay sau năm 1 trước Công nguyên. Hệ thống xác định niên đại này do Dionysius Exiguus ở Scythia Minor nghĩ ra vào năm 525, nhưng không được sử dụng rộng rãi cho đến thế kỷ thứ 9

Theo truyền thống, tiếng Anh theo cách sử dụng tiếng Latinh bằng cách đặt chữ viết tắt “AD” trước số năm, mặc dù nó cũng được tìm thấy sau năm. Ngược lại, BC luôn được đặt sau số năm (ví dụ: 68 AD, nhưng 68 BC), giữ nguyên trật tự cú pháp. Chữ viết tắt AD cũng được sử dụng rộng rãi sau con số một thế kỷ hoặc thiên niên kỷ, như trong “thế kỷ thứ tư sau Công nguyên” hoặc “thiên niên kỷ thứ hai sau Công nguyên” (mặc dù cách sử dụng bảo thủ trước đây đã bác bỏ những cách diễn đạt như vậy).

Vì BC là tên viết tắt tiếng Anh của Before Christ, nên đôi khi người ta kết luận không chính xác rằng AD có nghĩa là Sau khi chết, tức là sau cái chết của Chúa Giê-su. Tuy nhiên, điều này có nghĩa là khoảng 33 năm thường liên quan đến cuộc đời của Chúa Giê-su sẽ không được tính vào thang thời gian trước Công nguyên và sau Công nguyên.

Thuật ngữ được một số người xem là trung lập hơn và bao gồm cả những người không theo đạo Cơ đốc gọi đây là Kỷ nguyên Hiện tại hoặc Kỷ nguyên Chung (viết tắt là CE), với những năm trước đó được gọi là Trước Kỷ nguyên Chung hoặc Hiện tại (BCE). Đánh số năm thiên văn và ISO 8601 tránh các từ hoặc chữ viết tắt liên quan đến Cơ đốc giáo, nhưng sử dụng các số tương tự cho năm sau Công nguyên.

Một lý do quan trọng để áp dụng BCE/CE là tính trung lập về tôn giáo. Vì lịch Gregorian đã thay thế các lịch khác để trở thành tiêu chuẩn quốc tế, các thành viên của các nhóm không theo đạo thiên chúa có thể phản đối nguồn gốc Kitô giáo rõ ràng là trước Công nguyên và sau Công nguyên. Vấn đề đặc biệt là sau Công nguyên (“trong năm của Chúa”), và hàm ý không thể tránh khỏi của nó rằng Chúa đang được đề cập là Chúa Giê-xu Christ.

Sự trung lập về tôn giáo là lý do chính dẫn đến việc các học giả Do Thái áp dụng BCE / CE hơn một thế kỷ trước và tiếp tục là lời biện minh được trích dẫn rộng rãi nhất. Tuy nhiên, những người khác phản đối hệ thống BC / AD trên cơ sở rằng nó không chính xác về mặt khách quan. Người ta chấp nhận rộng rãi rằng sự ra đời thực sự của Chúa Giê-su xảy ra ít nhất hai năm trước Công Nguyên 1, và vì vậy một số người cho rằng việc liên kết rõ ràng các năm với ngày sinh sai cho Chúa Giê-su là tùy tiện hoặc thậm chí gây hiểu lầm. BCE / CE tránh được sự thiếu chính xác này vì nó không ám chỉ rõ ràng đến sự ra đời của Chúa Giê-su, loại bỏ một số hành lý liên quan đến hệ thống niên đại của chúng tôi đồng thời thừa nhận rằng điểm bắt đầu cho 1 CE về cơ bản là một quy ước.

2. Công nguyên, trước công nguyên, sau công nguyên có tên trong tiếng Anh là gì?

Công nguyên có tên trong tiếng Anh là: Common Era

Trước công nguyên có tên trong tiếng Anh là: AD trong tiếng Latin là Anmo Domini, trong tiếng Anh là Refer to the years after the birth of Jesus Christ, là năm chúa Jesus ra đời, tức là sau Công Nguyên.

Sau công nguyên có tên trong tiếng Anh là:  BC trong tiếng Latin là Ante Christum, trong tiếng Anh là Before Christ, là trước khi chúa Jesus ra đời, tức là trước Công Nguyên.

Ngoài ra người ta cũng có thể sử dụng CE và BCE thay vì AD và BC. Đây là những ký hiệu mới, mang nghĩa tương tự như AD và BC.

– CE là viết tắt của Common Era, có nghĩa tương tự như AD, tức sau Công Nguyên.

– BCE là viết tắt của Before Common Era, có nghĩa tương tự như BC, tức trước Công Nguyên.

3. Trước công nguyên là gì?

Theo như những điều đang được biết đến thì lịch Gregorian đang dùng thì hiện dựa trên năm sinh của Chúa Giêsu được cho là năm 1. Các năm tiếp theo được tính từ sự kiện này và được kèm theo AD hoặc CE (Công nguyên), trong khi các năm trước nó kèm theo BC hoặc BCE (Trước công nguyên).

Kỷ nguyên chung (CE) và Trước kỷ nguyên chung (BCE) là ký hiệu năm cho lịch Gregory (và tiền thân của nó, lịch Julian), kỷ nguyên lịch được sử dụng rộng rãi nhất trên thế giới. Common Era và Before the Common Era là những lựa chọn thay thế cho các ký hiệu Anno Domini (AD và BC) được sử dụng bởi Dionysius Exiguus. Hai hệ thống ký hiệu tương đương nhau về mặt số: “2022 CE” và “AD 2022”, mỗi hệ thống mô tả năm hiện tại; “400 BCE” và “400 BC” là cùng một năm.

Số năm trước công nguyên là không thể xác định được, bởi không ai biết được trước năm 1 đó có bao nhiêu năm. Vì theo như những quy ước thời gian hiện được biết đến thì chỉ quy ước năm sinh ra của chúa Giê su mà thôi.

Tóm lại có thể hiểu là TCN là những năm trước khi chúa Giêsu ra đời. Công nguyên tính từ năm thứ nhất tới giờ, hiện giờ chúng ta đang sống trong Công nguyên và chưa kết thúc Công nguyên.

Như đã nói ở trên chúng ta chỉ được biết quy ước thời gian hiện tại chỉ quy ước năm sinh ra Chúa Giê Su là năm 1, năm thứ 1 là bắt đầu Công nguyên. Trước công nguyên là những năm trước khi Chúa  Giê su ra đời nên chúng ta không thể xác định được có bao nhiêu năm trước đó.

Quá trình hình thành con người, con người hình thành đời sống từ nguyên thủy đến cộng đồng là rất lâu, nhiều nghiên cứu vẫn đang tìm kiếm dựa trên những chứng cứ, tài liệu còn sót lại những không thể xác định cụ thể được, vì thời gian đã ăn mòn mọi thứ kể cả các nền văn minh cổ đại có sức mạnh ghê gớm trong quá khứ, không một cơ sở nào chắc chắn cho thời gian đó.

4. Sau công nguyên là gì?

Hệ thống niên đại Anno Domini được Dionysius Exiguus nghĩ ra vào năm 525 để thống kê các năm trong bảng Lễ Phục sinh của ông. Hệ thống của ông là để thay thế kỷ nguyên Diocletian đã được sử dụng trong một bàn lễ Phục sinh cũ, vì ông không muốn tiếp tục ký ức về một bạo chúa đã bức hại các tín đồ Cơ đốc giáo. Năm cuối cùng của bảng cũ, Diocletian Anno Martyrium 247, ngay sau đó là năm đầu tiên của bảng, Anno Domini 532. Khi Dionysius nghĩ ra bảng của mình, các năm theo lịch Julian được xác định bằng cách đặt tên cho các quan chấp chính nắm giữ chức vụ năm đó – Dionysius bản thân ông tuyên bố rằng “năm nay” là “thời kỳ chấp chính của Probus Junior”, tức là 525 năm “kể từ khi nhập thể của Chúa Giêsu Kitô”.

Nhiều người do hiểu lầm Công nguyên là năm Giêsu ra đời nên họ gọi những năm nằm sau năm chúa Giêsu ra đời là “sau Công nguyên”. Nhưng thực tế không phải như vậy, Công nguyên là kỷ nguyên bắt đầu từ năm được cho là năm Chúa Giêsu ra đời trở về sau. Nên công nguyên vẫn còn đang tiếp diễn đến hiện giờ hay nói cách khác là chúng ta đang sống trong công nguyên.

Do đó, Dionysius ngụ ý rằng sự nhập thể của Chúa Giê-su xảy ra trước đó 525 năm, mà không nói rõ năm cụ thể mà sự ra đời hoặc thụ thai của Ngài. “Tuy nhiên, không nơi nào trong việc trình bày bảng của mình, Dionysius liên hệ kỷ nguyên của mình với bất kỳ hệ thống niên đại nào khác, cho dù lãnh sự quán, Olympiad, năm của thế giới, hay năm vương giả của Augustus; ông ấy không giải thích hoặc biện minh cho ngày cơ bản.”

Công nguyên chỉ kết thúc khi người ta quyết định kết thúc nó. Như vậy là không có khái niệm sau Công nguyên là những năm nằm sau Công Nguyên.

Tuy vậy chúng ta vẫn thấy nhiều tài liệu dùng thuật ngữ sau công nguyên hay viết tắt SCN. Nhưng bạn vẫn nên nhớ là không có khái niệm sau công nguyên nhé.

Bonnie J. Blackburn và Leofranc Holford-Strevens trình bày ngắn gọn lập luận cho năm 2 TCN, 1 TCN, hoặc 1 SCN là năm Dionysius dự định cho Chúa giáng sinh hoặc hóa thân. Trong số các nguồn gây nhầm lẫn là:

– Trong thời hiện đại, hóa thân đồng nghĩa với sự thụ thai, nhưng một số nhà văn cổ đại, chẳng hạn như Bede, coi hóa thân đồng nghĩa với Chúa giáng sinh.

– Năm dân sự hoặc lãnh sự bắt đầu vào ngày 1 tháng 1, nhưng năm Diocletian bắt đầu vào ngày 29 tháng 8 (ngày 30 tháng 8 năm trước một năm nhuận Julian).

– Có sự không chính xác trong danh sách các lãnh sự.

– Có những bản tổng kết nhầm lẫn về những năm tháng vương giả của các hoàng đế.