Công chức, viên chức có được bán hàng đa cấp không?

1. Hiểu thế nào là bán hàng đa cấp?

Căn cứ khoản 1 Điều 3 Nghị định số 40/2018/NĐ-CP quy định về kinh doanh đa cấp được hiểu là hoạt động kinh doanh có sử dụng mạng lưới người tham gia gồm nhiều nhánh, nhiều cấp. Cụ thể, người tham gia sẽ được hưởng hoa hồng, tiền thưởng cũng như lợi ích kinh tế khác từ kết quả kinh doanh của mình và của những người khác trong mạng lưới.

2. Công chức, viên chức có được bán hàng đa cấp không?

Căn cứ khoản 2 Điều 28 Nghị định số 40/2018/NĐ-CP quy định những đối tượng sau sẽ không được tham gia bán hàng đa cấp, bao gồm:

– Đối tượng là người nước ngoài không có giấy phép lao động tại Việt Nam do cơ quan có thẩm quyền cấp gắn với doanh nghiệp mà người đó tham gia bán hàng đa cấp (ngoại trừ trường hợp được miễn theo quy định).

– Đối tượng là người đang chấp hành hình phạt tù hoặc có tiền án về các tội sản xuất, buôn bán hàng giả, sản xuất, buôn bán hàng cấm, quảng cáo gian dối, lừa dối khách hàng, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản, chiếm giữ trái phép tài sản, tội vi phạm quy định về kinh doanh theo phương thức đa cấp.

– Đối tượng là người tham gia bán hàng đa cấp đã từng bị xử phạt theo quy định mà chưa hết thời hạn được coi là chưa bị xử lý vi phạm hành chính.

– Các thành viên đối với công ty hợp danh, chủ sở hữu đối với doanh nghiệp tư nhân hoặc công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên, thành viên đối với công ty trách nhiệm hữu hạn có từ hai thành viên trở lên, cổ đông đối với công ty cổ phần, người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp không bao gồm tổ chức hoặc cá nhân từng giữ một trong các chức vụ nêu trên tại doanh nghiệp bán hàng đa cấp đã bị thu hồi giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp trong thời gian doanh nghiệp đó đang hoạt động bán hàng đa cấp.

– Cán bộ, công chức theo quy định.

Theo quy định trên thì pháp luật hiện đang cấm đối tượng là cán bộ, công chức tham gia bán hàng đa cấp. Tuy nhiên, không có nêu về việc cấm viên chức tham gia bán hàng đa cấp.

Bên cạnh đó, căn cứ Điều 19 Văn bản hợp nhất số 26/VBHN-VPQH 2019 Luật viên chức quy định những việc mà viên chức không được phép làm gồm:

– Có hành vi sử dụng tài sản của cơ quan, tổ chức, đơn vị và của Nhân dân trái với quy định của pháp luật.

– Có sự phân biệt đối xử dân tộc, nam nữ, thành phần xã hội, tín ngưỡng, tôn giáo dưới mọi hình thức.

– Có hành vi trốn tránh trách nhiệm, thoái thác công việc hoặc nhiệm vụ được giao; gây bè phái, mất đoàn kết; tự ý bỏ việc; tham gia đình công.

– Có hành vi lợi dụng hoạt động nghề nghiệp để tuyên truyền chống lại chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước hoặc gây phương hại đối với thuần phong, mỹ tục, đời sống văn hóa, tinh thần của Nhân dân và xã hội.

– Có hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín của người khác trong khi thực hiện hoạt động nghề nghiệp.

– Thực hiện những hành vi khác không được làm theo quy định của pháp luật về phòng chống tham nhũng.

Như vậy, từ những căn cứ trên có thể thấy pháp luật không cấm viên chức kinh doanh bán hàng đa cấp. Do đó, viên chức có thể thực hiện hoạt động bán hàng đa cấp một cách bình thường đúng quy định pháp luật.

3. Cán bộ, công chức bán hàng đa cấp có bị xử phạt không?

Căn cứ điểm b khoản 2 Điều 73 Nghị định số 98/2020/NĐ-CP quy định:

– Đối tượng nào tham gia bán hàng đa cấp khi không đáp ứng đủ điều kiện bán hàng đa cấp sẽ bị xử phạt tiền từ 5 triệu đồng đến 10 triệu đồng.

Như vậy, nếu cán bộ, công chức tham gia bán hàng đa cấp sẽ bị xử phạt mức phạt như trên.

Ngoài ra, đối tượng có hành vi vi phạm các quy định khác trong hoạt động bán hàng đa cấp cũng bị xử lý vi phạm hành chính theo bảng thống kê dưới đây:

Hành vi	Mức xử phạt
Thực hiện các hoạt động tiếp thị, bán hàng và phát triển mạng lưới bán hàng đa cấp khi chưa được cấp thẻ thành viên	Phạt tiền từ 3 triệu đồng đến 5 triệu đồng
Trước khi giới thiệu hoặc tiếp thị, bán hàng nhưng không xuất trình thẻ thành viên
Không tuân thủ hợp đồng tham gia bán hàng đa cấp và quy tắc hoạt động của doanh nghiệp	Phạt tiền từ 5 triệu đồng đến 10 triệu đồng
Hoạt động bán hàng đa cấp tại địa phương nơi doanh nghiệp chưa được cấp xác nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp tại địa phương.
Yêu cầu người khác phải đặt cọc hoặc nộp một khoản tiền nhất định hoặc phải mua một số lượng hàng hóa nhất định để được ký hợp đồng tham gia bán hàng đa cấp	Phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 20 triệu đồng
Hành vi cung cấp thông tin gian dối về lợi ích của việc tham gia bán hàng đa cấp, về hoạt động của doanh nghiệp, về tính năng, công dụng của hàng hóa hoặc cung cấp thông tin về thực phẩm bằng hình thức sử dụng hình ảnh, thiết bị, trang phục, tên, thư tín của các đơn vị, cơ sở y tế, bác sỹ, dược sỹ, nhân viên y tế, thư cảm ơn, lời cảm ơn của người bệnh, bài viết của bác sỹ, dược sỹ, nhân viên y tế hoặc cung cấp thông tin về thực phẩm có nội dung đăng tải, dẫn, trích dẫn hoặc nêu ý kiến người bệnh mô tả thực phẩm có tác dụng điều trị bệnh.
Tổ chức hội thảo, hội nghị, đào tạo về kinh doanh theo phương thức đa cấp khi chưa được doanh nghiệp bán hàng đa cấp ủy quyền bằng văn bản
Có hành vi lôi kéo, dụ dỗ, mua chuộc người tham gia bán hàng đa cấp của doanh nghiệp khác tham gia vào mạng lưới của doanh nghiệp mà mình đang tham gia
Có hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn, địa vị xã hội, nghề nghiệp để khuyến khích, yêu cầu, lôi kéo, dụ dỗ người khác tham gia vào mạng lưới bán hàng đa cấp hoặc mua hàng hóa kinh doanh theo phương thức đa cấp.
Tham gia vào hoạt động của tổ chức, cá nhân kinh doanh theo phương thức đa cấp chưa được cấp giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp	Phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 30 triệu đồng
Tổ chức hội nghị, hội thảo, đào tạo, giới thiệu về hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp của tổ chức, cá nhân kinh doanh theo phương thức đa cấp nhưng chưa được cấp giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp
Hành vi kinh doanh theo phương thức đa cấp khi chưa được cấp giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp thu lợi bất chính đến dưới 200 triệu đồng hoặc gây thiệt hại cho người khác đến dưới 500 triệu đồng	Phạt tiền từ 30 triệu đồng đến 50 triệu đồng
Doanh nghiệp hàng đa cấp không thực hiện hoặc thực hiện không đúng thủ tục đề nghị sửa đổi, bổ sung giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp theo quy định	Phạt tiền từ 30 triệu đồng đến 40 triệu đồng
Doanh nghiệp hàng đa cấp không thực hiện hoặc thực hiện không đúng thủ tục thông báo trong trường hợp có thay đổi thông tin tại danh mục hàng hóa kinh doanh theo phương thức đa cấp
Doanh nghiệp hàng đa cấp không thực hiện thủ tục đề nghị cấp lại giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp
Doanh nghiệp hàng đa cấp ký hợp đồng tham gia bán hàng đa cấp với cá nhân không đủ điều kiện tham gia bán hàng đa cấp theo quy định
Doanh nghiệp hàng đa cấp ký hợp đồng tham gia bán hàng đa cấp không bao gồm đầy đủ các nội dung cơ bản theo quy định

Các văn bản pháp luật được sử dụng trong bài viết:

Văn bản hợp nhất số 26/VBHN-VPQH Luật viên chức.

Nghị định số 98/2020/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Nghị định số 40/2018/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp