Chuyển nơi, tạm dừng, chấm dứt hưởng trợ cấp thất nghiệp

1. Hồ sơ, thủ tục hưởng trợ cấp thất nghiệp:

Để được hưởng chế độ trợ cấp bảo hiểm thất nghiệp, Người lao động phải có đề nghị hưởng Trợ cấp thất nghiệp , kèm theo giấy tờ xác nhận về thời gian làm việc. Đồng thời, Người lao động phải xuất trình Sổ bảo hiểm xã hội có xác nhận của cơ quan bảo hiểm xã hội về việc đóng bảo hiểm thất nghiệp hoặc bản xác nhận của cơ quan bảo hiểm xã hội về việc đóng bảo hiểm thất nghiệp . 

Người lao động bị thất nghiệp phải trực tiếp nộp đủ hồ sơ đề nghị hưởng Trợ cấp thất nghiệp cho trung tâm dịch vụ việc làm tại địa phương nơi Người lao động muốn nhận Trợ cấp thất nghiệp . Trung tâm sẽ có trách nhiệm tiếp nhận, kiểm tra hồ sơ, ghi phiếu hẹn trả kết quả. Nếu hồ sơ nộp không đúng quy định sẽ bị trả lại và nêu rõ lý do. 

Về việc giải quyết hưởng bảo hiểm thất nghiệp: Trong thời hạn 20 ngày tính theo ngày làm việc, kể từ ngày nhận đủ hồ sơ theo quy định, Trung tâm dịch vụ việc làm có trách nhiệm xem xét, trình Giám đốc Sở lao động – Thương binh và Xã hội quyết định về việc hưởng Trợ cấp thất nghiệp của Người lao động . Trong thời hạn 15 ngày làm việc kể từ ngày nộp hồ sơ mà Người lao động chưa tìm được việc làm, trung tâm xác nhận vào sổ bảo hiểm xã hội về việc đã giải quyết hưởng Trợ cấp thất nghiệp , và gửi lại cho Người lao động cùng quyết định hướng Trợ cấp thất nghiệp . Những hồ sơ không đủ điều kiện hưởng trợ cấp, Trung tâm phải thông báo bằng văn bản và nêu rõ lý do. 

Như vậy, thời gian giải quyết chế độ hưởng bảo hiểm thất nghiệp cho Người lao động là tương đối nhanh. Tuy nhiên, khi thực hiện thủ tục giải quyết chế độ cho Người lao động hưởng bảo hiểm thất nghiệp vẫn gặp một vài khó khăn như: do quy định của pháp luật chưa được chặt chẽ, ví dụ pháp luật quy định khi đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động , để được hưởng các chế độ của bảo hiểm thất nghiệp , Người lao động phải có giấy xác nhận của đơn vị cuối cùng trước khi thất nghiệp về việc đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động là hợp pháp. Một mặt pháp luật yêu cầu Người lao động khi chấm dứt hợp đồng phải có giấy xác nhận của doanh nghiệp, nhưng luật lại không quy định việc xác nhận cho Người lao động là nghĩa vụ bắt buộc của doanh nghiệp. Hơn nữa, khi Người lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động , do không có chế tài nào áp dụng nên doanh nghiệp thường gây khó dễ cho Người lao động bằng cách trây ỳ hoặc kéo dài thời gian không xác nhận cho Người lao động . Không những thế, Người sử dụng lao động cũng chậm trả sổ bảo hiểm cho Người lao động Do vậy, đã có nhiều trường hợp Người lao động không thể được nhận bảo hiểm thất nghiệp do hết thời gian mà thiếu hồ sơ để làm thủ tục.

2. Quy định về chuyển nơi hưởng trợ cấp thất nghiệp:

Căn cứ theo Điều 22 Nghị định số 61/2020/NĐ-CP của Chính phủ quy định: Trường hợp Người lao động đã hưởng ít nhất 01 tháng Trợ cấp thất nghiệp theo quy định mà có nhu cầu chuyển nơi hưởng Trợ cấp thất nghiệp đến tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương khác thì phải làm đơn đề nghị gửi Trung tâm dịch vụ việc làm nơi đang hưởng Trợ cấp thất nghiệp . Trong thời hạn 03 ngày tính theo ngày làm việc kể từ ngày nhận được đề nghị của người đang hưởng trợ cấp, trung tâm dịch vụ việc làm có trách nhiệm cung cấp hồ sơ chuyển nơi hưởng trợ cấp cho họ, và gửi giấy giới thiệu chuyển nơi hưởng Trợ cấp thất nghiệp cho trung tâm dịch vụ việc làm nơi họ chuyển đến để tiếp tục thực hiện việc chi trả Trợ cấp thất nghiệp, và thực hiện các chế độ đối với Người lao động theo quy định. 

Việc chuyển nơi hưởng Trợ cấp thất nghiệp sẽ giúp cho Người lao động thuận lợi hơn trong quá trình tiếp nhận quyền lợi. Hơn nữa, việc rút ngắn thời hạn cung cấp hồ sơ và gửi giấy giới thiệu chuyển nơi hưởng Trợ cấp thất nghiệp chỉ còn 03 ngày so với trước đây là 10 ngày đã tạo điều kiện giải quyết nhanh chóng thủ tục hưởng chế độ cho Người lao động tại nơi mới.

3. Quy định về tạm dừng hưởng trợ cấp thất nghiệp : 

Người lao động đang hưởng Trợ cấp thất nghiệp hàng tháng sẽ bị tạm dừng hưởng trợ cấp khi không thông báo hàng tháng với cơ quan lao động về việc tìm kiếm việc làm (Điều 53 Luật việc làm và Điều 19 Nghị định số 61/2020/NĐ-CP). Việc đưa ra quy định này để tránh tình trạng Người lao động đã có việc làm nhưng lại không thông báo để trục lợi từ bảo hiểm thất nghiệp.

Bên cạnh đó, trong thời gian đang hưởng Trợ cấp thất nghiệp, Người lao động phải có trách nhiệm khai báo về tình hình tìm kiếm việc làm mới, trừ trường hợp Người lao động ốm đau, thai sản, tai nạn có xác nhận của cơ sở khám, chữa bệnh có thẩm quyền theo quy định hoặc trường hợp bất khả kháng. Những thông tin Người lao động cung cấp đảm bảo phải đúng, đủ để căn cứ vào đó xem xét giới thiệu việc làm ngay hay cần thiết phải đào tạo lại, đào tạo nâng cao tay nghề.

Việc khai báo có ý nghĩa rất quan trọng, thông qua đó cơ quan quản lý nhà nước về lao động có thể thống kê, phân loại được số lượng người thất nghiệp, từ đó sẽ có những chính sách việc làm phù hợp. Người lao động sẽ được tiếp tục hưởng Trợ cấp thất nghiệp vào những tháng tiếp theo nếu họ tiếp tục thực hiện việc thông báo và thời gian hưởng trợ cấp của họ vẫn còn. Trong thời hạn 02 ngày làm việc, kể từ ngày họ đến thông báo, trung tâm dịch vụ việc làm trình Giám đốc Sở Lao động – Thương binh và Xã hội quyết định về việc tiếp tục hưởng Trợ cấp thất nghiệp . (khoản 1 Điều 20 Nghị định số 61/2020/NĐ-CP). 

4. Quy định về chấm dứt hưởng trợ cấp thất nghiệp :

Theo Khoản 3 Điều 53 Luật việc làm và Điều 21 Nghị định 61/2020/NĐ-CP, Người lao động đang hưởng Trợ cấp thất nghiệp bị chấm dứt hưởng Trợ cấp thất nghiệp trong các trường hợp: Hết thời hạn hưởng Trợ cấp thất nghiệp theo quyết định hướng Trợ cấp thất nghiệp của Người lao động ; Có việc làm; Thực hiện nghĩa vụ quân sự, nghĩa vụ công an; Hưởng lương hưu hằng tháng: Sau hai lần từ chối nhận việc làm do Trung tâm dịch vụ việc làm nơi đang hưởng Trợ cấp thất nghiệp giới thiệu mà không có lý do chính đáng; Không thực hiện thông báo tìm kiếm việc làm hằng tháng trong thời hạn 03 tháng liên tục với Trung tâm dịch vụ việc làm theo quy định; Ra nước ngoài để định cư, đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài theo hợp đồng; Bị tạm giam; chấp hành hình phạt tù; Chết; Chấp hành quyết định áp dụng biện pháp đưa vào trường giáo dưỡng, cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở cai nghiện bắt buộc. 

So với quy định trước đây, ngoài việc ngừng hưởng Trợ cấp thất nghiệp với Người lao động bị tạm giam (trước đây chỉ bị tạm ngừng), thì Người lao động đi học tập có thời hạn từ đủ 12 tháng trở lên; Bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi vi phạm pháp luật bảo hiểm thất nghiệp ; Bị tòa án tuyên bố mất tích cũng sẽ bị ngừng hưởng Trợ cấp thất nghiệp.

Việc quy định các trường hợp chấm dứt hưởng Trợ cấp thất nghiệp nhằm đảm bảo khả năng tài chính của quỹ bảo hiểm thất nghiệp . Tuy nhiên, để tránh tình trạng cào bằng, gây bất bình đẳng quyền lợi giữa những đối tượng tham gia, Luật việc làm đã bỏ quy định về hưởng Trợ cấp thất nghiệp một lần, chỉ cho bảo lưu thời gian đã đóng bảo hiểm thất nghiệp cho một số trường hợp nhất định.