Chơi chứng khoán chính là một hoạt động đầu tư chứng khoán nhằm để sở hữu tài sản bao gồm cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ và những loại chứng khoán khác do chính phủ quy định để có cơ hội sinh lời. Vậy theo quy định của pháp luật chơi chứng khoán lỗ có phải đóng thuế TNCN không?
Mục lục bài viết
1. Chơi chứng khoán lỗ có phải đóng thuế TNCN không?
Hiện nay, tại Luật Chứng khoán 2019 cũng như là trong các văn bản pháp luật hướng dẫn khác có liên quan không có bất kỳ quy định nào định nghĩa hay giải thích thế nào là chơi chứng khoán. Tuy nhiên, căn cứ theo khoản 15 Điều 4 Luật Chứng khoán 2019 có quy định đầu tư chứng khoán chính là việc mua, bán, nắm giữ chứng khoán của nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán, theo đó có thể hiểu chơi chứng khoán chính là một hoạt động đầu tư chứng khoán nhằm để sở hữu tài sản bao gồm cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ và những loại chứng khoán khác do chính phủ quy định để có cơ hội sinh lời. Tại khoản 1 Điều 4 Luật Chứng khoán 2019 quy định chứng khoán là tài sản, bao gồm có các loại sau đây:
– Có cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ;
– Có chứng quyền, chứng quyền có bảo đảm, quyền mua cổ phần, chứng chỉ lưu ký;
– Có chứng khoán phái sinh;
– Những loại chứng khoán khác do Chính phủ quy định.
Theo đó, những loại chứng khoán được giao dịch trên thị trường chứng khoán Việt Nam bao gồm các loại dưới đây:
– Có cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ;
– Có chứng quyền, chứng quyền có bảo đảm, quyền mua cổ phần, chứng chỉ lưu ký;
– Có chứng khoán phái sinh;
– Những loại chứng khoán khác do Chính phủ quy định.
Điều 3 Văn bản hợp nhất
– Thu nhập từ kinh doanh, bao gồm có:
+ Thu nhập từ các hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ;
+ Thu nhập từ hoạt động hành nghề độc lập của cá nhân có giấy phép hoặc là chứng chỉ hành nghề theo quy định của pháp luật.
– Thu nhập từ tiền lương, tiền công, bao gồm có:
+ Tiền lương, tiền công và những khoản có tính chất tiền lương, tiền công;
+ Các khoản phụ cấp, trợ cấp, trừ những khoản pháp luật quy định không phải là khoản thu nhập chịu thuế
– Thu nhập từ đầu tư vốn, bao gồm có:
+ Có tiền lãi cho vay;
+ Có lợi tức cổ phần;
+ Thu nhập từ đầu tư vốn dưới những hình thức khác, trừ thu nhập từ lãi trái phiếu Chính phủ.
– Thu nhập từ chuyển nhượng vốn, bao gồm có:
+ Thu nhập từ chuyển nhượng phần vốn trong những tổ chức kinh tế;
+ Thu nhập từ việc chuyển nhượng chứng khoán;
+ Thu nhập từ chuyển nhượng vốn dưới những hình thức khác.
– Thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản, bao gồm có:
+ Thu nhập từ việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất;
+ Thu nhập từ việc chuyển nhượng quyền sở hữu hoặc sử dụng nhà ở;
+ Thu nhập từ việc chuyển nhượng quyền thuê đất, quyền thuê mặt nước;
+ Những khoản thu nhập khác nhận được từ chuyển nhượng bất động sản dưới mọi hình thức.
– Thu nhập từ trúng thưởng, bao gồm có:
+ Từ trúng thưởng xổ số;
+ Từ trúng thưởng trong các hình thức khuyến mại;
+ Trúng thưởng trong những hình thức cá cược;
+ Trúng thưởng trong những trò chơi, cuộc thi có thưởng và các hình thức trúng thưởng khác.
– Thu nhập từ bản quyền, bao gồm có:
+ Thu nhập từ chuyển giao, chuyển quyền sử dụng những đối tượng của quyền sở hữu trí tuệ;
+ Thu nhập từ việc chuyển giao công nghệ.
– Thu nhập từ việc nhượng quyền thương mại.
– Thu nhập từ nhận thừa kế là chứng khoán, phần vốn trong các tổ chức kinh tế, cơ sở kinh doanh, bất động sản và tài sản khác mà buộc phải đăng ký sở hữu hoặc đăng ký sử dụng.
– Thu nhập từ nhận quà tặng là chứng khoán, phần vốn trong các tổ chức kinh tế, cơ sở kinh doanh, bất động sản và tài sản khác có buộc phải đăng ký sở hữu hoặc đăng ký sử dụng.
Theo quy định trên thì một trong những loại thu nhập chịu thuế thu nhập cá nhân đó là thu nhập từ chuyển nhượng vốn, trong đó gồm có thu nhập từ chuyển nhượng chứng khoán.
Như vậy, qua các quy định trên thì có thể khẳng định được rằng trong trường hợp chơi chứng khoán thì phải đóng thuế thu nhập cá nhân, không phân biệt người chơi lỗ hay lãi.
2. Số tiền phải đóng thuế thu nhập cá nhân khi chơi chứng khoán lỗ:
Như đã phân tích ở mục trên, trong trường hợp chơi chứng khoán thì phải đóng thuế thu nhập cá nhân, không phân biệt người chơi lỗ hay lãi.
Điểm a, b khoản 2 Điều 11 Văn bản hợp nhất 2/VBHN-BTC 2024 hợp nhất Thông tư hướng dẫn Luật Thuế TNCN quy định đối với thu nhập từ chuyển nhượng chứng khoán thì cách tính thuế dựa trên thu nhập tính thuế và thuế suất. Trong đó:
– Thu nhập tính thuế: Thu nhập tính thuế từ chuyển nhượng chứng khoán chính là giá trị chuyển nhượng của mỗi một lần giao dịch. Giá trị chuyển nhượng chứng khoán sẽ được xác định như sau:
+ Đối với chứng khoán của công ty niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán, giá trị chuyển nhượng chứng khoán chính là giá mà thực hiện trên Sở Giao dịch Chứng khoán. Giá thực hiện là giá chứng khoán được xác định từ kết quả khớp lệnh hoặc là giá mà hình thành từ các giao dịch thỏa thuận trên Sở Giao dịch Chứng khoán.
+ Đối với chứng khoán không thuộc trường hợp nêu trên, giá trị chuyển nhượng là giá trên hợp đồng chuyển nhượng, hoặc là giá trên thực tế chuyển nhượng, hoặc giá theo sổ sách kế toán của đơn vị nắm giữ chứng khoán chuyển nhượng ở ngay tại thời điểm lập báo cáo tài chính gần nhất theo quy định của pháp luật về kế toán trước thời điểm chuyển nhượng.
– Thuế suất và cách tính thuế: Cá nhân thực hiện chuyển nhượng chứng khoán phải nộp thuế theo thuế suất với tỷ lệ là 0,1% trên giá trị chuyển nhượng chứng khoán của mỗi lần giao dịch.
Từ đó, có công thức tính thuế thu nhập cá nhân khi chơi chứng khoán như sau:
Thuế thu nhập cá nhân phải nộp = Giá trị chuyển nhượng chứng khoán từng lần x 0,1%.
Điều này có nghĩa là mỗi lần chơi chứng khoán (bán), người chơi sẽ bị trừ đi 0,1% trên tổng giá trị giao dịch, bất kể là người chơi có thu lãi hay lỗ.
Lưu ý về vấn đề đơn vị tiền tệ thuế thu nhập cá nhân khi chơi chứng khoán lỗ, Điều 6 Văn bản hợp nhất 15/VBHN-VPQH năm 2014 hợp nhất về Luật Thuế thu nhập cá nhân quy định quy đổi thu nhập chịu thuế ra Đồng Việt Nam, Điều này quy định Quy đổi thu nhập chịu thuế ra Đồng Việt Nam như sau:
– Thu nhập chịu thuế nhận được bằng ngoại tệ phải được quy đổi ra bằng Đồng Việt Nam theo tỷ giá giao dịch bình quân ở trên thị trường ngoại tệ liên ngân hàng do chính Ngân hàng Nhà nước Việt Nam công bố tại thời điểm phát sinh thu nhập.
– Thu nhập chịu thuế nhận được không bằng tiền phải được quy đổi ra Đồng Việt Nam theo giá thị trường của chính những sản phẩm, dịch vụ đó hoặc sản phẩm, dịch vụ cùng loại hoặc tương đương tại thời điểm phát sinh thu nhập.
Như vậy, đơn vị tiền tệ thuế thu nhập cá nhân khi chơi chứng khoán lỗ phải bằng Đồng Việt Nam.
3. Quy định về thuế thu nhập cá nhân từ cổ tức chứng khoán:
– Đối với cổ tức nhận bằng tiền mặt: Cá nhân phải nộp thuế TNCN theo tỷ lệ là 5% trên số tiền cổ tức nhận được từ chứng khoán. Thuế TNCN được khấu trừ trực tiếp từ khoản tiền cổ tức tiền mặt trả cho người sở hữu chứng khoán bởi tổ chức phát hành chứng khoán.
– Đối với cổ tức nhận bằng cổ phiếu: Khi nhận cổ tức dưới hình thức cổ phiếu thì cá nhân không phải đóng thuế thu nhập cá nhân ở tại thời điểm nhận cổ tức. Tuy nhiên, khi mà tiến hành chuyển nhượng số cổ phiếu này thì cá nhân đó sẽ phải nộp thuế TNCN trên thu nhập từ hoạt động chuyển nhượng chứng khoán. Cụ thể:
Thuế TNCN phải nộp = Giá trị cổ tức ghi trên sổ sách kế toán hoặc là số lượng cổ phiếu thực nhận x Mệnh giá của cổ phiếu đó x Thuế suất 0,1%. Trong đó:
– Trong trường hợp giá chuyển nhượng cổ phiếu thấp hơn mệnh giá, thuế TNCN đối với hoạt động đầu tư vốn thì được tính dựa trên giá thị trường tại thời điểm chuyển nhượng.
– Khi cá nhân thực hiện chuyển nhượng cổ phiếu nhận từ cổ tức, việc kê khai và nộp thuế TNCN cần được thực hiện cho đến khi mà số lượng cổ phiếu này đã được chuyển nhượng hết.
Những văn bản pháp luật được sử dụng trong bài viết:
– Luật Chứng khoán 2019.
– Văn bản hợp nhất 15/VBHN-VPQH năm 2014 hợp nhất về Luật Thuế thu nhập cá nhân.
THAM KHẢO THÊM:
