Nguyên tắc phát triển ngành du lịch? Vai trò của ngành du lịch? Chính sách phát triển ngành du lịch?
Sự phát triển nhanh chóng của ngành du lịch Việt Nam đã mang lại những thành tựu to lớn trong lĩnh vực phát triển kinh tế – xã hội của nước ta và góp phần đưa Việt Nam trở thành một điểm du lịch quan trọng được nhiều du khách quốc tế biết đến. Cùng với đà tăng trưởng nhanh chóng và những kết quả đạt được, tầm quan trọng của sự phát triển bền vững ngành du lịch được ghi nhận là yếu tố cần thiết để mang lại sự thành công cũng như các lợi ích trong tương lai.
Trong khi phát triển du lịch bền vững là định hướng quan trọng trong chính sách của nước ta hiện nay, thì việc đưa các nguyên tắc phát triển du lịch có trách nhiệm vào hành động được coi là con đường để đạt được các mục tiêu phát triển bền vững. Trong bài viết dưới đây, chúng tôi xin chia sẻ tới bạn đọc nguyên tắc, vai trò và chính sách phát triển ngành du lịch.
1. Nguyên tắc phát triển ngành du lịch
Muốn đảm bảo việc phát triển du lịch bền vững thì việc tuân thủ các nguyên tắc của phát triển bền vững là điều cần thiết, giúp ngành Du lịch phát triển bền vững trong tương lai, cụ thể bao gồm 10 nguyên tắc sau:
Khai thác sử dụng nguồn lực một cách hợp lý
Nguồn lực được hiểu là tổng thể vị trí địa lí, tài nguyên thiên nhiên, hệ thống tài sản quốc gia, nguồn nhân lực, đường lối chính sách, vốn và thị trường… ở cả trong nước và ngoài nước có thể khai thác được, nhằm phục vụ cho việc phát triển ngành du lịch. Để đảm bảo cho sự phát triển lâu dài, khai thác phục vụ hoạt động du lịch thì việc sử dụng, bảo tồn bền vững tài nguyên thiên nhiên văn hóa xã hội là hết sức cần thiết.
Ngành du lịch cần ngăn chặn sự phá hoại tới các nguồn tài nguyên thiên nhiên, môi trường, nhân văn, bên cạnh đó phát triển và thực thi chính sách môi trường hợp lý trên các lĩnh vực của du lịch, tiến hành lắp đặt các thiết bị giảm thiểu ô nhiễu không khí, nguồn nước… Ngoài ra, cần thực thi nguyên tắc tôn trọng các nhu cầu của người dân địa phương cũng như bảo vệ và ủng hộ việc thừa hưởng di sản văn hóa dân tộc trên thế giới, thực hiện triển khai các hoạt động du lịch có trách nhiệm và đạo đức và kiên quyết bài trừ các hoạt động du lịch trái thuần phong mỹ tục.
Giảm thiểu sự tiêu thụ quá mức tài nguyên thiên nhiên
Việc tiêu thụ tài nguyên thiên nhiên ở mức vừa đủ ngoài việc giúp cho tài nguyên thiên nhiên có thời gian phục hồi thì còn giúp giảm chất thải ra môi trường từ đó sẽ tránh nhiều phí tổn cho việc hồi phục môi trường, góp phần tăng chất lượng của du lịch.
Theo đó, ngành du lịch cần phải khuyến khích giảm thiểu việc tiêu thụ không đúng đắn của du khách, ưu tiên việc sử dụng các nguồn lực địa phương, giảm rác thải và đảm bảo rác thải an toàn do du khách xả ra. Bên cạnh đó cần hỗ trợ, đầu tư cơ sở hạ tầng cho địa phương, các dự án tái chế rác thải, có trách nhiệm phục hồi tổn thất qua công tác quy hoạch du lịch tạo ra.
Duy trì tính đa dạng thiên nhiên, xã hội và nhân văn
Cần phải trân trọng tính đa dạng của thiên nhiên, xã hội và môi trường của điểm du lịch, đảm bảo nhịp độ, quy mô và loại hình phát triển du lịch, để bảo vệ tính đa dạng của văn hóa địa phương. Đồng thời phòng ngừa tôn trọng sức chứa của mỗi vùng, giám sát chặt chẽ các hoạt động du lịch đối với động thực vật, thực hiện việc lồng ghép các hoạt động du lịch vào các hoạt động của cộng đồng dân cư và ngăn ngừa sự thay thế các ngành nghề truyền thống lâu đời bằng các ngành nghề hiện đại, khuyến khích các đặc tính riêng của từng vùng, từng miền. Ngoiaf ra, cũng cần phát triển du lịch phù hợp với văn hóa bản địa, nhu cầu của sự phát triển nhằm đảm bảo quy mô, tiến độ của các loại hình du lịch.
Phát triển du lịch phải đặt trong quy hoạch tổng thể của kinh tế xã hội
Sự tồn tại lâu dài của ngành du lịch phải nằm trong khuôn khổ chiến lược của quốc gia, vùng, địa phương về kinh tế – xã hội. Chính vì vậy, để đảm bảo sự phát triển bền vững, ngành du lịch cần phải quan tâm đến nhu cầu của người dân và cả du khách, trong việc quy hoạch du lịch cần phải thống nhất về các mặt kinh tế – xã hội, môi trường và tôn trọng chiến lược của quốc gia, vùng, lãnh thổ, địa phương, thực hiện phát triển ngành du lịch lồng ghép trong chiến lược chung, lấy chiến lược tổng thể làm định hướng phát triển cho toàn ngành.
Phát triển du lịch phải hỗ trợ kinh tế cho địa phương
Phát triển bền vững ngành du lịch không phải chỉ riêng nó mà còn kéo theo nhiều lĩnh vực khác, trong lĩnh vực du lịch, việc hỗ trợ cho các ngành nghề khác không chỉ các doanh nghiệp lớn mà các doanh nghiệp vừa và nhỏ là những đơn vị được hỗ trợ nhiều, dẫn đến hỗ trợ kinh tế cho địa phương. Hay nói cách khác, ngành du lịch làm nền cho sự đa dạng hóa kinh tế bằng hoạt động trong nhiều lĩnh vực, việc đầu tư cho du lịch không chỉ là việc đầu tư cho sản phẩm du lịch, khu dự án, mà còn là sự đầu tư cho sơ sở hạ tầng du lịch, cơ sở hạ tầng địa phương nhằm mang lại lợi ích cho nhiều thành phần kinh tế.
Thu hút sự tham gia của cộng đồng địa phương vào phát triển bền vững du lịch
Việc tham gia của cộng đồng dân cư địa phương là một nhân tố quan trọng gớp phần đảm bảo cho việc phát triển du lịch bền vững. Khi cộng đồng dân cư địa phương được tham gia vào quá trình phát triển du lịch, họ sẽ tạo ra nhiều điều kiện thuận lợi cho du lịch, vì họ có trách nhiệm với chính tài nguyên và môi trường khu vực.
Do đó, cơ quan quản lý du lịch phải tôn trọng nhu cầu và nguyện vọng của cộng đồng dân cư địa phương, phải ủng hộ quan điểm cộng đồng dân cư địa phương trong phát triển của chính họ, khuyến khích họ tham gia vào các dự án, các hoạt động cho phát triển du lịch. Ngoài ra, cần ủng hộ các doanh nghiệp tham gia các dự án, giải quyết những khó khăn cho dân cư địa phương và hợp tác với người dân nhằm cung cấp hàng hóa và dịch vụ của chính họ cho du khách từ đó góp phần vào phát triển du lịch của địa phương.
Lấy ý kiến của nhân dân và các đối tượng có liên quan
Việc trao đổi giữa ngành Du lịch, cộng đồng, cơ quan có thẩm quyền liên quan rất cần thiết nhằm giải tỏa những mâu thuẫn trong quá trình thực hiện các bước của phát triển du lịch. Thực hiện lồng ghép các lợi ích của các bên nhằm mục đích hài hòa về lợi ích trong quá trình thực hiện dựa trên việc tham khảo ý kiến của các bên liên quan và cộng đồng dân cư, các tổ chức trong và ngoài nước, phi chính phủ, chính phủ với các ý kiến cho dự án, cho công trình phát triển du lịch bền vững.
Chú trọng công tác đào tạo nguồn nhân lực
Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực là nhiệm vụ vô cùng cần thiết trong việc phát triển du lịch. Một lực lượng lao động được đào tạo kỹ năng thành thạo sẽ mang lại lợi ích về kinh tế cho ngành và góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm du lịch.
Để thực hiện điều đó, cần chú ý về nguồn nhân lực địa phương trong khâu tuyển dụng, cần chú trọng trong đào tạo chuyên môn, lồng ghép các vấn đề môi trường, xã hội trong công tác đào tạo, nâng cao nhận thức cho cán bộ, học sinh, người dân tham gia vào hoạt động du lịch về bản sắc văn hóa, sự độc đáo sản phẩm văn hóa tại địa phương mình. Ngoài ra, cần hỗ trợ cho các cơ sở giáo dục bằng lợi nhuận chia sẻ từ lĩnh vực du lịch.
Tiếp thị ngành Du lịch một cách có trách nhiệm
Cần tận dụng sức mạnh to lớn từ internet, các công cụ tìm kiếm, sự bùng nổ của mạng xã hội và các thiết bị thông minh để thực hiện tiếp thị, cung cấp những thông tin đầy đủ cho du khách qua những phương tiện thông tin báo, đài, internet… . Tuy nhiên, thông tin quảng bá về du lịch cần phải được sàng lọc và kiểm duyệt trước khi đưa ra công chúng nhằm giúp tương tác với du khách trên toàn cầu được hiệu quả hơn.
Coi trọng công tác nghiên cứu khoa học ngành Du lịch
Các thành tựu khoa học công nghệ về du lịch trong thời gian qua đã trở thành những nền tảng khoa học quan trọng với tính ứng dụng vào thực tiễn cao, góp phần phát triển ngành công nghiệp du lịch, giúp du lịch trở thành một ngành kinh tế chuyên nghiệp, hiện đại và bền vững. Hoạt động nghiên cứu khoa học đóng vai trò rất quan trọng trong việc xây dựng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, đào tạo và thực hiện hoạt động phát triển du lịch bền vững.
2. Vai trò của ngành du lịch
Du lịch giúp cho con người nâng cao hiểu biết, nâng cao chất lượng các mối quan hệ xã hội từ đó giúp mang lại cuộc sống hạnh phúc và thành công hơn.
2.1. Vai trò của du lịch trong nền kinh tế
Ở nhiều Quốc gia, ngành du lịch đóng góp một phần đáng kể trong tổng thu nhập hàng năm, đặc biệt tại Việt Nam du lịch được đánh giá là một trong 3 ngành kinh tế mũi nhọn được nhà nước chú trọng đầu tư về cơ sở hạ tầng và ngành du lịch cũng không ngừng phát triển, đóng góp rất lớn và nền kinh tế đất nước.
Du lịch phát triển cũng góp phần hỗ trợ các ngành giao thông vật tại, bưu chính viễn thông, bảo hiểm, dịch vụ tài chính, dịch vụ ăn uống và nghỉ ngơi. Ngoài ra ngành du lịch phát triển còn mang lại thị trường tiêu thụ văn hóa rộng lớn góp phần thúc đẩy tăng trưởng nhanh tổng sản phẩm kinh tế quốc dân.
2.2. Vai trò du lịch đối với sự phát triển của xã hội
Ở các vùng cao, ngành du lịch phát triển đã tạo ra nhiều cơ hội việc làm cho người dân nông thôn, tạo ra những chuyển biến tích cực xã hội, nâng cao mức sống. Ngành du lịch đã giúp tạo cơ hội việc làm lớn cho người lao động, đặc biệt là lao động nữ.
Ngành du lịch góp phần làm giảm quá trình đô thị hoá, cân bằng lại sự phân bố dân cư, cơ sở hạ tầng từ đô thị về nông thôn, từ đó giảm gánh nặng những tiêu cực do đô thị hoá gây ra. Đồng thời ngành du dịch cũng là cách thức quảng bá văn hoá, phong tục tập quán hiệu quả của con người Việt Nam đến bạn bè quốc tế.
3. Chính sách phát triển ngành du lịch
Chính sách phát triển ngành du lịch của Nhà nước ta đã được quy định rõ trong
“Điều 5. Chính sách phát triển du lịch
1. Nhà nước có chính sách huy động mọi nguồn lực cho phát triển du lịch để bảo đảm du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của đất nước.
2. Tổ chức, cá nhân kinh doanh du lịch được hưởng mức ưu đãi, hỗ trợ đầu tư cao nhất khi Nhà nước ban hành, áp dụng các chính sách về ưu đãi và hỗ trợ đầu tư.
3. Nhà nước ưu tiên bố trí kinh phí cho các hoạt động sau đây:
a) Điều tra, đánh giá, bảo vệ, tôn tạo, phát triển giá trị tài nguyên du lịch;
b) Lập quy hoạch về du lịch;
c) Xúc tiến du lịch, xây dựng thương hiệu du lịch quốc gia, địa phương;
d) Xây dựng kết cấu hạ tầng phục vụ phát triển du lịch.
4. Nhà nước có chính sách khuyến khích, hỗ trợ cho các hoạt động sau đây:
a) Đầu tư phát triển cơ sở vật chất kỹ thuật, dịch vụ du lịch chất lượng cao;
b) Nghiên cứu, định hướng phát triển sản phẩm du lịch;
c) Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực du lịch;
d) Đầu tư phát triển sản phẩm du lịch mới có tác động tích cực tới môi trường, thu hút sự tham gia của cộng đồng dân cư; đầu tư phát triển sản phẩm du lịch biển, đảo, du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng, du lịch văn hóa và sản phẩm du lịch đặc thù khác;
đ) Ứng dụng khoa học, công nghệ hiện đại phục vụ quản lý và phát triển du lịch;
e) Phát triển du lịch tại nơi có tiềm năng du lịch; sử dụng nhân lực du lịch tại địa phương;
g) Đầu tư hình thành khu dịch vụ du lịch phức hợp, có quy mô lớn; hệ thống cửa hàng miễn thuế, trung tâm mua sắm phục vụ khách du lịch.
5. Nhà nước có chính sách tạo điều kiện thuận lợi về đi lại, cư trú, thủ tục xuất cảnh, nhập cảnh, hải quan, hoàn thuế giá trị gia tăng và bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp khác cho khách du lịch.”
Theo đó, Nhà nước Việt Nam chú trọng phát triển ngành du lịch dựa trên 5 chính sách chính bao gồm: chính sách huy động mọi nguồn lực cho phát triển du lịch để bảo đảm du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của đất nước; chính sách về ưu đãi và hỗ trợ đầu tư tổ chức, cá nhân kinh doanh du lịch; chính sách ưu tiên về kinh phí cho các hoạt động điều tra, đánh giá, bảo vệ, tôn tạo, phát triển giá trị tài nguyên du lịch, lập quy hoạch về du lịc; chính sách khuyến khích, hỗ trợ cho các hoạt động đầu tư phát triển cơ sở vật chất kỹ thuật, dịch vụ du lịch chất lượng cao, nghiên cứu, định hướng phát triển sản phẩm du lịch, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực du lịch,… và chính sách tạo điều kiện thuận lợi về đi lại, cư trú, thủ tục xuất cảnh, nhập cảnh, hải quan, hoàn thuế giá trị gia tăng và bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp khác cho khách du lịch.
