Hôm nay chúng tôi sẽ giới thiệu đến các bạn Bài thu hoạch bồi dưỡng thường xuyên GV THCS Module 18, để giúp các bạn hiểu rõ hơn về vai trò của phương pháp dạy học trong trường học.
Mục lục bài viết
1. Mục tiêu của phương pháp giảng dạy:
– Yêu cầu chuẩn nghề nghiệp cần bồi dưỡng là: Tăng cường năng lực dạy học.
– Nội dung môn học: Phương pháp dạy học tích cực
+ Dạy học tích cực
+ Các phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực
Sử dụng các kĩ thuật dạy học tích cực
– Mục tiêu đào tạo: Vận dụng kỹ thuật dạy học tích cực và phương pháp dạy học tích cực
Trên cơ sở đó, chúng tôi viết bài tổng kết với chủ đề Mô đun 18: các phương pháp dạy học tích cực nhằm trao đổi với đồng nghiệp những kinh nghiệm dạy học có hiệu quả. Từ đó giúp chúng ta nhận thức rõ hơn về vai trò của việc áp dụng các phương pháp dạy học tiên tiến, tích cực trong những giờ giảng dạy. Điều đó giúp cải thiện chất lượng học tập cũng như nâng tầm nền giáo dục của đất nước.
2. Định hướng đổi mới phương pháp giáo dục:
Tóm lại, quyết định dạy học là một khái niệm rộng có tác dụng định hướng cho việc lựa chọn các phương pháp dạy học cụ thể. Phương pháp dạy học là một khái niệm hẹp hơn cung cấp một mô hình hành động. KTDH là khái niệm nhỏ nhất, thực hiện tình huống hành động.
Một số lưu ý:
– Mỗi quyết định dạy học có những phương pháp dạy học cụ thể phù hợp với nó; Mỗi phương pháp dạy học cụ thể đều có những kĩ thuật dạy học cụ thể. Tuy nhiên, có những PPDH cụ thể phù hợp với nhiều PPDH, cũng như các kĩ thuật dạy học được sử dụng trong nhiều PPDH khác nhau (Ví dụ: kĩ thuật đặt câu hỏi được sử dụng cho cả PP đàm thoại và thảo luận).
– Sự phân biệt giữa PPDH và kĩ thuật dạy học chỉ mang tính chất tương đối, nhiều khi không rõ ràng. Ví dụ, động não trong một số trường hợp được coi là một phương pháp, trong những trường hợp khác, nó được coi là một kỹ thuật dạy học.
– Có PPDH chung cho nhiều đối tượng nhưng có PPDH cụ thể cho từng đối tượng, nhóm đối tượng.
– Có thể có nhiều tên gọi khác nhau cho một PPDH hoặc kĩ thuật dạy học. Ví dụ: Brainstorming có người gọi là động não, có người gọi là brain attack hay brain attack,…
Dưới đây chúng tôi xin trình bày một số PPDH, kĩ thuật dạy học có ưu điểm trong việc phát huy tính tích cực học tập của HS (thường gọi là PPDH, kĩ thuật dạy học tích cực) có thể sử dụng để dạy kĩ năng sống cho học sinh. Học sinh trung học trong trường quá trình dạy học các môn học và tổ chức HĐGD NGLL.
3. Phương pháp dạy học là gì?
Phương pháp giảng dạy (PPD) là một lĩnh vực rất phức tạp và đa dạng. Có nhiều quan niệm và quan điểm khác nhau về PPD. Trong văn bản này, phương pháp dạy học được hiểu là cách thức, cách thức hoạt động chung giữa giáo viên và học sinh, trong những điều kiện dạy học nhất định, nhằm đạt được mục đích dạy học.
PPDH có ba mặt:
– Tầm vĩ mô là quan điểm về PPDH. Ví dụ: dạy học hướng vào học sinh, dạy học phát huy tính tích cực của học sinh,…
Quan điểm dạy học là định hướng tổng thể về phương pháp hành động, bao gồm tổng hòa các nguyên tắc dạy học, cơ sở lý luận của lý luận dạy học, điều kiện tổ chức dạy học cũng như phương pháp dạy học như những định hướng về vai trò của giáo viên và học sinh trong quá trình dạy học. Quan điểm dạy học là định hướng chiến lược, chương trình, mô hình lý luận về phương pháp dạy học.
– Trình độ trung cấp là phương pháp dạy đặc thù. Ví dụ: đóng vai, thảo luận, nghiên cứu tình huống, nghiên cứu tình huống, trò chơi,…
Ở khía cạnh này, khái niệm phương pháp dạy học được hiểu theo nghĩa hẹp, là những hình thức, cách thức hành động của giáo viên và học sinh nhằm đạt được những mục tiêu dạy học nhất định, phù hợp với nội dung và điều kiện dạy học cụ thể.
PPDH cụ thể quy định khuôn mẫu hành động của thầy và trò.
Trong mô hình này thường không có sự phân biệt giữa PPDH và PPDH. Các hình thức tổ chức hoặc xã hội (như dạy học theo nhóm) còn được gọi là phương pháp dạy học.
– Trình độ vi mô là nghệ thuật giảng dạy. Ví dụ: kỹ thuật lập nhóm, kỹ thuật giao nhiệm vụ, kỹ thuật đặt câu hỏi, kỹ thuật phủ bàn, kỹ thuật trưng bày, kỹ thuật xếp hình, kỹ thuật hỏi chuyên gia, kỹ thuật hoàn thành nhiệm vụ,…
Kĩ thuật dạy học là những biện pháp, cách thức hành động của giáo viên trong các tình huống hành động nhỏ nhằm thực hiện và điều khiển quá trình dạy học.
Phương pháp dạy học không phải là một phương pháp dạy học độc lập mà là một bộ phận cấu thành của phương pháp dạy học. Chẳng hạn, trong phương pháp thảo luận nhóm có các kỹ thuật dạy học như: kỹ thuật nhóm, kỹ thuật khăn trải bàn, kỹ thuật vẽ tranh, kỹ thuật xếp hình,…
4. Một số phương pháp dạy học tích cực:
Bản chất:
Dạy học theo nhóm còn được gọi với các tên gọi khác nhau như: Dạy học hợp tác, dạy học theo nhóm nhỏ, trong đó học sinh của một lớp được chia thành các nhóm nhỏ, trong thời gian giới hạn, mỗi nhóm tự túc thành nhiệm vụ học tập trên cơ sở phân công và hợp tác. Kết quả làm việc của nhóm sau đó được trình bày và đánh giá trước cả lớp.
Dạy học theo nhóm nếu tổ chức tốt sẽ phát huy được tính tích cực, trách nhiệm; phát triển năng lực hợp tác và giao tiếp của học sinh.
Quá trình thực hiện
Có thể chia quá trình dạy học theo nhóm thành ba giai đoạn cơ bản:
a. Hoạt động cả lớp: Vào chủ đề và giao nhiệm vụ
– Giới thiệu chủ đề
– Xác định nhiệm vụ nhóm
– Thành lập nhóm
b. nhóm làm việc
Chuẩn bị nơi làm việc
Kế hoạch làm việc
Thỏa thuận về quy tắc làm việc
Tiến hành giải quyết các nhiệm vụ
Lập báo cáo kết quả.
c. Làm việc cả lớp: Trình bày kết quả, đánh giá
– Các nhóm trình bày kết quả
– Đánh giá kết quả.
* Một số lưu ý
Có nhiều cách thành lập nhóm theo các tiêu chí khác nhau, không nên áp dụng một tiêu chí duy nhất trong suốt năm học. Số lượng học sinh/nhóm nên từ 4-6 học sinh.
Nhiệm vụ của các nhóm có thể giống nhau hoặc mỗi nhóm có thể đảm nhận một nhiệm vụ khác nhau, thuộc một chủ đề chung.
Dạy học theo nhóm thường được áp dụng để khắc sâu, luyện tập, củng cố một chủ đề đã học hoặc cũng có thể là tìm hiểu một chủ đề mới.
Dạy nhóm luyện thi:
Chủ đề có phù hợp để dạy học nhóm không?
Các nhóm làm việc trên các nhiệm vụ giống nhau hay khác nhau?
Học sinh có đủ kiến thức và điều kiện để làm việc nhóm không?
Làm việc nhóm nên trình bày như thế nào?
Nên chia nhóm theo tiêu chí nào?
Cần tổ chức văn phòng, sắp xếp bàn ghế như thế nào?
5. Quan điểm về PPGD:
Có nhiều định nghĩa về PPDH, từ đó có nhiều cách phân loại tập hợp các PPDH. I. Định nghĩa của Lecne về phương pháp dạy học: “Dạy học sư phạm là một hệ thống tác động và tổ chức hoạt động nhận thức và thực tiễn của học sinh để học sinh nắm vững các thành phần và nội dung giáo dục. Để đạt được mục tiêu được nhắc đến”.
Đặc trưng của phương pháp dạy học là hướng vào mục tiêu, bản thân phương pháp dạy học đã có chức năng là phương tiện.
Phương pháp dạy học cũng gắn liền với việc lập kế hoạch và tính liên tục của các hoạt động, hành động và thao tác nên chúng có tính cấu trúc.
Phương pháp dạy học có mối quan hệ mật thiết với các thành tố của quá trình dạy học: phương pháp và mục tiêu; PP và nội dung; Phương tiện PP và DH; PP và GQ. Đổi mới phương pháp dạy học không thể không tính đến các mối quan hệ này.
Phương pháp dạy học tích cực:
Điều 24.2 Luật Giáo dục quy định: “Giáo dục phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tế, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh.
Để đạt được mức độ độc lập và sáng tạo trong nhận thức, giáo viên phải thường xuyên phát huy tính tích cực học tập ở học sinh: chuyển vị trí của người học từ thụ động sang chủ động, từ hướng đối tượng tri thức đến người tìm tri thức để nâng cao hiệu quả học tập. Bất kỳ phương pháp nào nhằm mục đích thu hút sự tích cực học tập của học sinh đều được coi là phương pháp dạy học tích cực.
6. Đặc trưng của phương pháp dạy học tích cực:
– Dạy học thông qua hoạt động của học sinh
– Giảng dạy chú trọng phương pháp tự học
– Tăng cường học tập cá nhân kết hợp với học tập hợp tác
– Kết hợp đánh giá của giáo viên với tự đánh giá của học sinh
THAM KHẢO THÊM:
