Trong các vụ việc thuận tình ly hôn, ngoài việc chuẩn bị hồ sơ đầy đủ thì vấn đề được quan tâm nhiều nhất chính là nộp đơn ly hôn đồng thuận ở đâu và Tòa án nào có thẩm quyền giải quyết. Việc xác định đúng nơi nộp đơn và đúng Tòa án không chỉ giúp thủ tục diễn ra nhanh chóng, hợp pháp mà còn tránh tình trạng bị trả lại hồ sơ, kéo dài thời gian.
Mục lục bài viết
1. Nộp đơn ly hôn đồng thuận ở đâu?
Ly hôn đồng thuận (hay còn gọi là thuận tình ly hôn) là trường hợp vợ chồng cùng thống nhất tự nguyện chấm dứt quan hệ hôn nhân, đồng thời đã thỏa thuận được với nhau về quyền nuôi con, nghĩa vụ cấp dưỡng, phân chia tài sản chung và công nợ. Đây là hình thức ly hôn đơn giản nhất, thủ tục gọn hơn so với ly hôn đơn phương vì không có sự tranh chấp gay gắt giữa các bên.
Bên cạnh đó, đơn ly hôn đồng thuận là văn bản pháp lý do vợ chồng cùng ký tên để gửi tới Tòa án có thẩm quyền nhằm đề nghị được công nhận việc chấm dứt quan hệ hôn nhân trên cơ sở tự nguyện của cả hai bên vợ chồng. Trong đơn ly hôn đồng thuận, vợ chồng thường thể hiện rõ ý chí đồng thuận ly hôn, đồng thời nêu rõ các thỏa thuận liên quan đến quyền nuôi con, nghĩa vụ cấp dưỡng, việc phân chia hoặc không phân chia tài sản chung, nghĩa vụ trả nợ chung.
Về bản chất, đơn ly hôn đồng thuận là cơ sở để Tòa án hòa giải và ra Quyết định công nhận thuận tình ly hôn theo quy định tại Điều 55 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 và Bộ luật Tố tụng dân sự 2015.
Trong thực tế, số lượng các cặp vợ chồng lựa chọn hình thức ly hôn đồng thuận ngày càng nhiều hơn, đặc biệt ở khu vực thành thị. Nguyên nhân chủ yếu là do thủ tục này nhanh gọn, ít tranh chấp, tiết kiệm chi phí và thời gian hơn so với ly hôn đơn phương.
Tuy nhiên, thực trạng cũng cho thấy vẫn còn nhiều vướng mắc: Không ít cặp vợ chồng chưa nắm rõ nộp đơn ly hôn đồng thuận ở đâu? Và Tòa án nào giải quyết?… dẫn đến việc nộp sai thẩm quyền và hồ sơ bị trả lại. Ngoài ra, một số trường hợp ban đầu hai bên thỏa thuận đồng thuận nhưng trong quá trình giải quyết, một bên thay đổi ý kiến khiến vụ việc phải chuyển sang ly hôn đơn phương. Đây là những vấn đề phổ biến, phản ánh thực tế rằng mặc dù pháp luật đã có quy định rõ ràng, song nhận thức và cách thức áp dụng của người dân vẫn còn nhiều hạn chế.
Điều 29 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 (sửa đổi năm 2025) quy định về những yêu cầu về hôn nhân và gia đình thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án gồm:
- Yêu cầu hủy việc kết hôn trái pháp luật;
- Yêu cầu công nhận thuận tình ly hôn, thỏa thuận nuôi con, chia tài sản khi ly hôn;
- Yêu cầu công nhận thỏa thuận của cha, mẹ về thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn hoặc công nhận việc thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn của cơ quan, tổ chức, cá nhân theo quy định của pháp luật về hôn nhân và gia đình;
- Yêu cầu hạn chế quyền của cha, mẹ đối với con chưa thành niên hoặc quyền thăm nom con sau khi ly hôn;
- Yêu cầu chấm dứt việc nuôi con nuôi;
- Yêu cầu liên quan đến việc mang thai hộ theo quy định của pháp luật hôn nhân và gia đình;
- Yêu cầu công nhận thỏa thuận chấm dứt hiệu lực của việc chia tàisản chung trong thời kỳ hôn nhân đã được thực hiện theo bản án, quyết định của Tòa án;
- Yêu cầu tuyên bố vô hiệu thỏa thuận về chế độ tài sản của vợ chồng theo quy định của pháp luật hôn nhân và gia đình;
- Yêu cầu công nhận và cho thi hành tại Việt Nam hoặc không công nhận bản án, quyết định về hôn nhân và gia đình của Tòa án nước ngoài hoặc cơ quan khác có thẩm quyền của nước ngoài hoặc không công nhận bản án, quyết định về hôn nhân và gia đình của Tòa án nước ngoài hoặc cơ quan khác có thẩm quyền của nước ngoài không có yêu cầu thi hành tại Việt Nam;
- Yêu cầu xác định cha, mẹ cho con hoặc con cho cha, mẹ theo quy định của pháp luật về hôn nhân và gia đình;
- Các yêu cầu khác về hôn nhân và gia đình, trừ trường hợp thuộc thẩm quyền giải quyết của cơ quan, tổ chức khác theo quy định của pháp luật.
Kết luận: Thẩm quyền giải quyết các yêu cầu về đồng thuận ly hôn (ly hôn thuận tình) thuộc về Tòa án. Vì vậy, đơn ly hôn đồng thuận phải được nộp đến Tòa án nhân dân có thẩm quyền.
2. Tòa án nào có thẩm quyền giải quyết ly hôn đồng thuận?
Khoản 2 Điều 39 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015 (sửa đổi năm 2025) cũng quy định về thẩm quyền giải quyết việc dân sự của Tòa án theo lãnh thổ. Theo đó, Tòa án nơi một trong các bên thuận tình ly hôn, thỏa thuận nuôi con, chia tài sản khi ly hôn cư trú, làm việc có thẩm quyền giải quyết yêu cầu công nhận thuận tình ly hôn, thỏa thuận nuôi con và chia tài sản khi ly hôn.
Bên cạnh đó, căn cứ khoản 2 Điều 29 (như phân tích lại Mục 1) và Điều 35 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015 (sửa đổi năm 2025), khi ly hôn thuận tình, hai vợ chồng sẽ nộp đơn tại Tòa án nhân dân khu vực:
“Tòa án nhân dân khu vực có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những tranh chấp quy định tại các Điều 26, 28, 30 và 32 của Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015; giải quyết những yêu cầu quy định tại các điều 27, 29, 31 và 33 của Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015, trừ yêu cầu hủy phán quyết trọng tài, đăng ký phán quyết trọng tài vụ việc thuộc thẩm quyền giải quyết của một số Tòa án nhân dân cấp tỉnh theo quy định tại khoản 2 Điều 37 của Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015.”
Trong thời hạn 03 ngày làm việc, kể từ ngày nhận đơn yêu cầu và tài liệu và chứng cứ kèm theo thì Chánh án Tòa án nhân dân khu vực sẽ phân công Thẩm phán giải quyết.
Kết luận: Trong trường hợp ly hôn đồng thuận, hai bên có thể nộp đơn thuận tình ly hôn đến Tòa án nhân dân khu vực nơi vợ chồng thỏa thuận khi ly hôn thuận tình (có thể là nơi cư trú của chồng hoặc của vợ).
3. Có bao nhiêu phương thức nộp đơn ly hôn đồng thuận?
Theo Điều 363 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015, có thể nộp đơn yêu cầu ly hôn đồng thuận theo 03 phương thức cơ bản sau:
3.1. Nộp đơn trực tiếp tại Tòa án:
Đây là phương thức phổ biến và truyền thống nhất. Vợ hoặc chồng hoặc cả 02 bên cùng đến bộ phận tiếp nhận hồ sơ của Tòa án nhân dân có thẩm quyền để nộp đơn và tài liệu kèm theo. Sau khi tiếp nhận, Tòa án sẽ cấp giấy biên nhận và xem xét tiến hành thủ tục thụ lý vụ việc theo quy định của pháp luật. Cách nộp này bảo đảm nhanh gọn nhất và hạn chế rủi ro thất lạc hồ sơ.
3.2. Nộp đơn qua dịch vụ bưu chính:
Trong trường hợp vợ chồng không thể trực tiếp đến Tòa, có thể lựa chọn nộp hồ sơ qua đường bưu điện. Người gửi cần đảm bảo đơn và tài liệu được chứng thực đầy đủ, gửi theo hình thức bảo đảm để có bằng chứng giao nhận. Sau khi nhận hồ sơ, Tòa án vẫn xem xét như trường hợp nộp trực tiếp và sẽ gửi thông báo thụ lý qua bưu chính cho đương sự.
3.3. Nộp đơn trực tuyến (qua Cổng thông tin điện tử của Tòa án):
Hiện nay, theo chủ trương cải cách tư pháp và chuyển đổi số, nhiều Tòa án đã triển khai dịch vụ nộp đơn trực tuyến trên Cổng thông tin điện tử của Tòa án nhân dân. Người dân có thể đăng nhập, điền thông tin, tải lên đơn yêu cầu và các tài liệu cần thiết. Sau khi được tiếp nhận, hồ sơ điện tử sẽ được xử lý và Tòa án thông báo cho đương sự về quá trình thụ lý. Đây là phương thức hiện đại và thuận tiện, đặc biệt phù hợp với người ở xa hoặc ở nước ngoài.
4. Những điều cần lưu ý khi nộp đơn ly hôn đồng thuận:
4.1. Khi nộp đơn trực tiếp tại Tòa án:
Người nộp đơn cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ:
- Đơn yêu cầu công nhận thuận tình ly hôn;
- Bản chính giấy đăng ký kết hôn;
- Bản sao chứng thực các giấy tờ tùy thân (chứng minh nhân dân hoặc căn cước công dân);
- Giấy khai sinh con chung (nếu có);
- Và các giấy tờ liên quan đến tài sản chung hoặc nợ chung.
Khi đến Tòa án thì cả hai bên nên cùng đi nộp đơn để khẳng định sự tự nguyện.
Ngoài ra, các bên nên xin giấy biên nhận hồ sơ ngay sau khi nộp để có căn cứ chứng minh Tòa án đã tiếp nhận hồ sơ hợp lệ.
4.2. Khi nộp đơn qua bưu chính:
Nếu lựa chọn gửi hồ sơ qua đường bưu điện, cần chứng thực đầy đủ các bản sao và giữ lại bản gốc để đối chiếu khi Tòa án yêu cầu. Hồ sơ nên được gửi theo hình thức chuyển phát nhanh, có bảo đảm, kèm phiếu gửi để tránh thất lạc. Đặc biệt, cần ghi rõ địa chỉ nhận của Tòa án và số điện thoại liên hệ để bảo đảm Tòa án có thể xác nhận việc đã nhận hồ sơ. Người gửi cũng nên thường xuyên theo dõi hành trình đơn thư và liên hệ với Tòa để được cập nhật tình trạng hồ sơ.
4.3. Khi nộp đơn trực tuyến qua Cổng thông tin điện tử:
Khi nộp trực tuyến, đương sự cần tạo tài khoản hợp lệ trên hệ thống điện tử của Tòa án, đồng thời chuẩn bị bản scan rõ nét, đầy đủ của tất cả giấy tờ trong hồ sơ. Đơn và tài liệu điện tử cần ở định dạng phổ biến (PDF, Word…) để hệ thống dễ dàng tiếp nhận. Một số Tòa án có thể yêu cầu nộp thêm bản giấy sau khi hồ sơ được tiếp nhận, vì vậy đương sự cần lưu ý chuẩn bị song song cả bản cứng. Ngoài ra, khi nộp đơn các bên nên kiểm tra kỹ thông báo phản hồi từ hệ thống điện tử để biết hồ sơ đã hợp lệ hay cần bổ sung.
4.4. Về xác định thẩm quyền Tòa án:
Dù nộp trực tiếp hay nộp đơn thông qua bưu điện hay trực tuyến, điều quan trọng nhất là phải xác định đúng Tòa án có thẩm quyền giải quyết. Trường hợp nộp sai Tòa án thì hồ sơ sẽ bị trả lại hoặc chuyển thẩm quyền, dẫn đến kéo dài thời gian giải quyết.
4.5. Về sự thống nhất ý chí giữa vợ và chồng:
Một trong những điều kiện bắt buộc để Tòa án công nhận thuận tình ly hôn là sự đồng thuận và tự nguyện của cả hai bên. Do đó, trước khi nộp đơn bằng bất kỳ hình thức nào thì vợ chồng phải chắc chắn đã thống nhất về việc ly hôn, nuôi con và tài sản. Nếu sau khi nộp đơn, một bên thay đổi ý kiến, Tòa án sẽ không công nhận thuận tình ly hôn mà phải chuyển sang giải quyết theo thủ tục ly hôn đơn phương. Đây là vấn đề thường phát sinh trên thực tế mà các bên cần lưu ý.
THAM KHẢO THÊM:
