Sau chiến tranh thế giới thứ nhất, nước Đức bại trận hoàn toàn bị suy sụp về kinh tế, chính trị và quân sự. Mâu thuẫn xã hội ngày càng gay gắt dẫn tới bùng nổ cuộc Cách mạng dân chủ tư sản tháng 11-1918. Nhờ sự thắng lợi của cuộc cách mạng mà nước Đức dần phục hồi trong giai đoạn 1924-1929. Mời bạn đọc cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây
Mục lục bài viết
1. Nước Đức trong những năm 1918 – 1929:
1.1. Nước Đức và cao trào cách mạng 1918 – 1923:
Cách mạng 1918 – 1923 ở Đức, thường được gọi là Cách mạng Đức hậu Thế chiến I, là một giai đoạn quan trọng trong lịch sử Đức. Nó bao gồm một loại các sự kiện chính trị, cuộc cách mạng kết thúc Đế chế Đức và sự thành lập Cộng hoà Đức. Giai đoạn này cũng chứng kiến sự đấu tranh của các phong trào chính trị và tôn giáo trong nước. Cách mạng 1918 – 1923 bắt đầu sau khi Đức kí kết Hiệp ước Versailles cuối năm 1919, chấm dứt Thế chiến I. Tháng 6-1919, Chính phủ Đức phải kí Hoà ước Vécxai với những nước thắng trận đã phải chịu đựng các điều kiện vô cùng nặng nề. Việc vi phạm các điều khoản của Hoà ước làm cho đất nước vốn dĩ đã suy kiệt qua 4 năm chiến tranh ngày càng trở nên hỗn loạn hơn nữa.
Theo Hoà ước Vécxai, nước Đức mất đi 1/8 diện tích đất đai, 1/12 dân số, 1/3 mỏ sắt, 1/3 mỏ than, 2/5 sản lượng gang, 1/3 sản lượng thép và một khoản đền bù thiệt hại lớn, . .. Toàn bộ gánh nặng của Hoà ước đè lên vai người lao động. Nước Đức lâm vào cuộc khủng hoảng kinh tế, tài chính tệ hại chưa từng thấy. Đồng mác sụt giá nghiêm trọng (năm 1914: 1 đô la Mĩ bằng 4,2 đồng mác; tháng 9-1923: 1 đô la Mĩ bằng 98 860 000 mác). Điều này gây ra sự bất bình giữa binh lính và người dân và tạo điều kiện thúc đẩy sự phát triển của những phong trào cách mạng và chính trị tại Đức.
Một sự kiện quan trọng của cách mạng Đức là Cách mạng tháng 11 năm 1918. Sau khi quan đội Đức thất bại trong Thế chiến I, một cuộc nổi loạn đã xảy ra tại Berlin, cuốn trôi chế độ hoàng gia và lãnh đạo đế quốc Wilhelm II đã phải từ nhiệm. Cách mạng đã dẫn đến việc hình thành Cộng hoà Đức. Trong giai đoạn tiếp theo đó, Đức đối mặt với một loạt khó khăn và cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu, sự bất ổn chính trị và mâu thuẫn trong xã hội tạo điều kiện thúc đẩy sự ra đời của các phong trào chính trị đối lập. Các phong trào cực tả và cực tư bản bao gồm Cách mạng Đỏ và Đảng Quốc xã đã cạnh tranh với nhau nhằm củng cố chính quyền.
Cuối cùng, đến năm 1923, Đức đối mặt với một cuộc khủng hoảng tiền tệ nghiêm trọng, kéo theo sự suy giảm của đồng Mark Đức. Trong bối cảnh này, Cách mạng Đỏ Bavaria đã cố gắng tổ chức một cuộc cách mạng, tuy nhiên cuộc khởi nghĩa này đã bị trấn áp bằng quân đội và cảnh sát. Tổng kết, cách mạng 1918 – 1923 ở Đức đã tạo ra một giai đoạn độc đáo trong lịch sử Đức, báo hiệu sự chấm dứt của đế quốc Đức và sự hình thành của Cộng hoà Đức. Tuy nhiên, cuộc khủng hoảng kinh tế thúc đẩy sự bùng nổ của phong trào cực tả và cực tư sản, mở đường cho việc lên nắm chính quyền của Đảng Quốc xã và Adolf Hitler.
1.2. Nước Đức trong những năm ổn định tạm thời (1924 – 1929):
Trong giai đoạn từ 1924 đến 1929, Đức đã trải qua một thời kỳ tạm thời ổn định và phục hồi sau những biến động khủng hoảng trong giai đoạn trước. Sau cuộc khủng hoảng năm 1923, Đức đã áp dụng một loạt biện pháp kinh tế nhằm ổn định đồng Mark và khôi phục kinh tế. Trong đó, một biện pháp quan trọng nhất là việc tiến hành đổi mới tiền tệ, được thực hiện bởi ngân hàng trung ương Đức và các chuyên gia tài chính đến từ nước ngoài. Điều này đã giúp kiềm chế tình trạng lạm phát và tái cấu trúc lại hệ thống tài chính. Từ năm 1925, ngành công nghiệp của Đức đã phát triển mạnh mẽ, đến mức đã vượt qua cả Anh và Pháp, trở thành nền kinh tế hàng đầu châu Âu. Quá trình tập trung sản xuất đã diễn ra mạnh mẽ, với sự xuất hiện của các tập đoàn tư bản độc quyền, chúng đã thâu tóm những ngành kinh tế chủ chốt của Đức.
Ngoài ra, trong giai đoạn này, văn hoá và nghệ thuật cũng đã phục hồi mạnh mẽ tại Đức. Thành phố Berlin trở thành trung tâm của văn hoá và giải trí châu Âu, với sự phát triển của âm nhạc jazz, ngành điện ảnh, nghệ thuật sân khấu và văn học. Về phía chính trị, chế độ Cộng hòa Vaima đã được củng cố, đồng thời quyền lực của giới tư bản đã được tăng cường. Chính phủ tư bản đã áp dụng biện pháp đàn áp các phong trào đấu tranh của công nhân. Các đảng tư bản công khai tuyên truyền tư tưởng phục thù cho Đức. Ở mặt đối ngoại, vị thế quốc tế của Đức dần dần phục hồi, với sự tham gia vào Hội Quốc liên và việc ký kết các hiệp ước với các nước tư bản châu Âu và Liên Xô. Tuy nhiên, sự ổn định kinh tế và chính trị ở Đức trong giai đoạn này chỉ là tạm thời. Sự phụ thuộc mạnh mẽ vào vốn vay nước ngoài, cùng với các yếu tố khác như sự suy thoái kinh tế toàn cầu và sự bất ổn chính trị sau cuộc suy thoái lớn năm 1929, đã tạo ra bối cảnh cho cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu và sự gia tăng của chủ nghĩa cực đoan ở Đức trong những năm tiếp theo.
2. Nước Đức trong những năm 1929 – 1939:
Trong khoảng thời gian từ 1929 đến 1939, Đức đã trải qua một giai đoạn quan trọng và biến đổi, với những sự kiện và thay đổi lịch sử quan trọng diễn ra. Giai đoạn này bao gồm những cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu, sự gia tăng của chủ nghĩa cực đoan và sự tiến công quân sự của Đức trong Thế chiến II. Cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu, còn được gọi là Đại suy thoái, đã bắt đầu vào năm 1929 sau khi thị trường chứng khoán Mỹ sụp đổ. Đức đã chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ cuộc khủng hoảng này và nền kinh tế của nước này đã bị suy giảm đáng kể. Sự suy thoái kinh tế đã tạo điều kiện thuận lợi cho sự gia tăng của phong trào chính trị cực đoan và chủ nghĩa dân chủ ở Đức.
Trong thập kỷ 1930, Đảng Quốc xã dưới sự lãnh đạo của Adolf Hitler đã gia tăng ảnh hưởng và đạt được sự ủng hộ đáng kể từ dân chúng Đức. Bằng cách tận dụng tình trạng không hài lòng xã hội và tình thần quốc gia tăng cao, phe Quốc xã đã tuyên bố mục tiêu của mình là phục hồi sức mạnh quốc gia Đức, xây dựng một Đế chế Đức lớn mạnh và mở rộ, cũng như mở rộ các vùng lãnh thổ mới. Vào năm 1933, Adolf Hitler trở thành Thủ tướng Đức và quyền lực của Đảng Quốc xã trở nên tuyệt đối. Thông qua việc cải tổ chính trị, kiểm soát truyền thông và đàn áp các đối thủ chính trị, chế độ Quốc xã đã tăng cường quyền lực và chi phối xã hội một cách toàn diện.
Kể từ năm 1935, Đức đã bắt đầu thực hiện các chính sách mở rộng lãnh thổ, bao gồm việc tái xây dựng lực lượng quân đội Đức, hợp nhất với Áo và chiếm đóng các vùng lãnh thổ như Đan Mạch, Áo, Cộng hòa Séc và Ba Lan. Điều này dẫn đến một sự leo thang trong xung đột và cuối cùng là cuộc bùng nổ của Thế chiến II vào năm 1939. Trong giai đoạn này, Đức đã trở thành một cường quốc quân sự mạnh mẽ và sự ảnh hưởng của chủ nghĩa cực đoan đã trở nên vô cùng nghiêm trọng.
3. Bài tập vận dụng:
Dưới đây là một số câu hỏi trắc nghiệm về nước Đức giữa hai cuộc chiến tranh thế giới (1918 – 1939):
Câu 1: Cuộc cách mạng 1918 – 1923 ở Đức bao gồm những sự kiện nào sau đây?
a) Sự ký Hiệp ước Versailles.
b) Cách mạng tháng 11 năm 1918 và thành lập Cộng hoà Đức.
c) Sự bùng nổ của cuộc khủng hoảng hyperinflation.
d) Cả a, b, c đều đúng.
1. d)
Câu 2: Giai đoạn tạm thời ổn định và phục hồi của Đức từ năm 1924 đến 1929 được gọi là gì?
a) Những năm Rừng đen.
b) Những năm hoà bình và thịnh vượng.
c) Những năm khủng hoảng kinh tế.
d) Những năm chiến tranh.
2. b)
Câu 3: Sự gia tăng của phong trào chính trị cực đoan và chủ nghĩa dân chủ ở Đức trong giai đoạn 1929 – 1939 được thể hiện thông qua yếu tố nào?
a) Sự tăng cường ảnh hưởng của Đảng Quốc xã (Nazi) dưới sự lãnh đạo của Adolf Hitler.
b) Sự phục hồi kinh tế toàn diện và phát triển công nghiệp.
c) Cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu và Đại suy thoái.
d) Tái sáng lập quân đội và mở rộng lãnh thổ.
3. a)
Câu 4: Năm 1939, Đức bùng nổ Thế chiến II bằng việc xâm lược quốc gia nào?
a) Áo.
b) Pháp.
c) Ba Lan.
d) Anh.
4. c)
Câu 5: Chủ nghĩa dân chủ đã đạt được ưu thế tuyệt đối trong xã hội Đức như thế nào?
a) Qua việc tái cơ cấu hệ thống tài chính và tiền tệ.
b) Bằng cách thúc đẩy sự phục hồi kinh tế và tăng trưởng công nghiệp.
c) Qua việc kiểm soát truyển thông, đàn áp các đối thủ chính trị và tăng cường quyền lực.
d) Bằng cách xây dựng một quân đội mạnh mẽ và mở rộng lãnh thổ.
5. c)
Câu 6: Đại suy thoái là một cuộc khủng hoảng kinh tế lớn xảy ra vào năm nào?
a) 1918
b) 1929
c) 1939
d) 1945
6. b)