Thiền là gì? Tác dụng của thiền với não bộ và sức khoẻ?

Cơ quan não bộ phát triển thông qua các kết nối thần kinh. Tế bào thần kinh xử lý thông tin trong não, kết nối để tạo ra các đường dẫn thần kinh, chịu trách nhiệm cho suy nghĩ, cảm giác và hành động. Khi liên tục thực hiện một hoạt động, củng cố kết nối thần kinh liên quan, giúp phát triển các vùng liên quan trong não.

Trong khi các nghiên cứu về thiền vẫn còn ở giai đoạn đầu, một số nghiên cứu ban đầu nhỏ đã phát hiện ra rằng theo thời gian thiền có thể dẫn đến sự gia tăng mật độ chất xám ở vùng hải mã – vùng não quan trọng đối với trí nhớ và các vùng trán khác của não cũng như sự gia tăng độ dày thùy não ở các thùy trước

Tăng chất xám và hồi hải mã bên trái hỗ trợ học tập, nhận thức và ghi nhớ , dẫn đến việc lưu giữ các sự kiện tốt hơn và hành vi lưu tâm hơn. Và sự gia tăng ở đường trước và độ dày vỏ não có lợi cho chức năng nhận thức, sự chú ý và nhận thức về bản thân.

Trong thập kỷ qua, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng nếu bạn tập trung chú ý vào hơi thở, não bộ sẽ tự tái cấu trúc để giúp cho việc tập trung trở nên dễ dàng hơn. Nếu bạn thực hành sự chấp nhận bình tĩnh trong khi thiền, bạn sẽ phát triển một bộ não có khả năng phục hồi tốt hơn trước căng thẳng. Và nếu bạn thiền trong khi nuôi dưỡng cảm xúc yêu thương và lòng trắc ẩn, não bộ của bạn sẽ phát triển theo cách mà bạn cảm thấy tự nhiên hơn khi kết nối với người khác.

Lợi ích khác của thiền là nó có thể vô hiệu hóa hệ thống thần kinh giao cảm của bạn, hoặc phản ứng chiến đấu. Khi bạn gặp một mối đe dọa nào đó, hệ thống thần kinh giao cảm của bạn hoạt động, giải phóng các hormone căng thẳng giúp bạn loại bỏ hoặc chống lại căng thẳng. Mối nguy hiểm qua đi, hệ thống thần kinh phó giao cảm của bạn sẽ kích hoạt và cho phép bạn nghỉ ngơi, thư giãn.

Về cơ bản, bạn đang ngừng hoạt động hệ thống thần kinh giao cảm và kích hoạt nhánh phó giao cảm. Theo nghiên cứu ban đầu đã phát hiện ra rằng theo thời gian thực hành này có thể giúp giảm đau, trầm cảm, căng thẳng và lo lắng. Bằng cách nhận ra một cách không phán xét những gì xảy đến với bạn trong khi thiền định và sau đó để nó trôi qua, bạn có thể tránh gây ra phản ứng chiến đấu hoặc bỏ chạy khi điều gì đó tiêu cực xuất hiện trong cuộc sống. Thực hiện thiền thường xuyên có thể giúp kiểm soát cảm xúc và hạn chế triệu chứng của chứng trầm cảm. Khi bạn ngồi thiền, bạn tập trung vào hơi thở và cảm nhận cơ thể, lúc này sự tập trung này giúp cho bạn lấy lại sự cân bằng trong tâm trí một cách tự nhiên.

Thiền có thể giúp bạn cải thiện khả năng tập trung theo hai cách. Nó có thể giúp bạn tập trung tốt hơn vào một điều gì đó cụ thể trong khi bỏ qua những thứ gây xao nhãng và có có thể giúp bạn có nhiều khả năng nhận thấy những gì đang xảy ra xung quanh mình hơn, giúp bạn có cái nhìn đầy đủ hơn về thời điểm hiện tại.

Khi thiền, ta sẽ thường tập trung vào hơi thở và các cảm giác hiện tại, đồng thời loại bỏ những suy nghĩ phiền muộn. Việc này giúp cho não bộ được thư giãn và giảm stress, giúp cho trí óc được tập trung hơn và nâng cao khả năng tập trung. Bạn sẽ rèn luyện được khả năng tập trung và kiểm soát cảm xúc của mình, học được cách đưa ra quyết định dựa trên những thông tin đang có trong hiện tại, không bị ảnh hưởng bởi quá khứ hay tương lai. Điều này giúp cho trí nhớ của bạn được cải thiện và tăng cường.

Khi căng thẳng, cơ thể bạn sản xuất cortisol, một hormone stress. Khi cơ thể bạn được kích hoạt bởi cortisol quá nhiều, bạn có thể cảm thấy lo lắng hoặc bị stress. Ngồi thiền giúp kiểm soát sản xuất cortisol của cơ thể bạn, giúp giảm bớt stress và lo lắng. Trong khi ngồi thiền, bạn cũng tập trung vào hơi thở. Việc tập trung vào hơi thở giúp cải thiện tuần hoàn máu. Khi máu được tuần hoàn tốt hơn, điều này giúp thải độc tố ra khỏi cơ thể bạn và giúp giảm căng thẳng.

Khi bạn ngồi thiền, bạn cũng tập trung vào suy nghĩ tích cực và để những suy nghĩ tiêu cực trôi qua. Suy nghĩ tiêu cực hay những suy nghĩ tự ti có thể là nguyên nhân gây ra stress và lo lắng. Khi bạn tập trung vào suy nghĩ tích cực, bạn sẽ cảm thấy thư thái hơn. Bất kể bạn có thời gian ngồi thiền trong một ngày hay chỉ vài phút mỗi ngày, việc tập trung vào hơi thở và để suy nghĩ tích cực trôi qua sẽ có lợi cho sức khỏe tinh thần của bạn.

Chúng ta thường nghĩ về phạm vi cảm xúc của mình như một thứ gì đó cố định và không thay đổi — phản ánh tính cách mà chúng ta sinh ra. Nhưng nghiên cứu đang tiết lộ khả năng chúng ta có thể trau dồi và tăng khả năng cảm nhận trạng thái cảm xúc của lòng trắc ẩn. Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng cảm giác kết nối với người khác cũng có thể học được như bất kỳ kỹ năng nào khác.

Những người ngồi thiền đều có phản ứng cảm xúc khác nhau với âm thanh. Người thiền định về lòng trắc ẩn nhiều kinh nghiệm hơn cho thấy phản ứng của não lớn hơn ở những khu vực quan trọng để xử lý cảm giác thể chất và phản ứng cảm xúc, đặc biệt là với âm thanh đua khổ. Bên cạnh đó còn là sự gia tăng nhịp tim tương ứng với những thay đổi của não. Nói cách khác, thiền dường như làm cho não bộ cởi mở tự nhiên hơn để kết nối với người khác.

Trong quá trình ngồi thiền, việc chú ý đến hơi thở là một trong những kỹ thuật cơ bản và quan trọng nhất để giúp bạn tập trung và thư giãn tâm trí. Hơi thở là một phần của cơ thể và làm chủ được nó sẽ giúp bạn kiểm soát được cảm xúc, suy nghĩ và tăng cường sức khỏe. Khi tập trung vào hơi thở, bạn có thể điều chỉnh nó để tạo ra một nhịp thở đều và ổn định. Việc thở đều sẽ giúp tăng lượng oxy trong cơ thể, làm cho các tế bào hoạt động tốt hơn và giúp giảm căng thẳng.

Khi thực hiện thiền với nhịp thở đều và ổn định, hoạt động tim mạch cũng sẽ được cải thiện. Khi hít vào, tim sẽ đập nhanh hơn để đưa oxy đến các cơ quan trong cơ thể. Trong khi thở ra, tim sẽ chậm lại để đẩy các sản phẩm chất thải ra khỏi cơ thể. Điều này làm cho việc hít thở và thở ra trở thành một chu kỳ tự nhiên, giúp cơ thể trở nên khỏe mạnh và cân bằng hơn.

Mặc dù thiền có thể gây ra những thay đổi đáng kinh ngạc trong não bộ và cách nhìn của bạn, nhưng điều này không xảy ra trong một sớm một chiều và nó không phải là cách chữa khỏi tất cả. Học cách từ bỏ những kỳ vọng của bạn và đơn giản là trải nghiệm thiền định là một việc khó nhưng nó thực sự quan trọng. Bạn càng thực hành ở trong khoảnh khắc mà không cần phán xét hay kỳ vọng, bạn càng đạt được điều đó tốt hơn.