Phú Lương là huyện miền núi, nằm ở vùng phía Bắc của tỉnh Thái Nguyên. Phía Bắc giáp với huyện Chợ Mới (tỉnh Bắc Kạn); phía Nam và Đông Nam giáp T.P Thái Nguyên; phía Tây giáp huyện Định Hóa; phía Tây Nam giáp huyện Đại Từ; phía Đông giáp huyện Đồng Hỷ. Bài viết dưới đây cung cấp Bản đồ và các xã phường thuộc Phú Lương (Thái Nguyên).
Mục lục bài viết
1. Bản đồ hành chính Phú Lương (Thái Nguyên):
2. Huyện Phú Lương (Thái Nguyên) có bao nhiêu xã phường?
Huyện Phú Lương có 15 đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc, bao gồm 2 thị trấn và 13 xã.
| STT | Danh sách các các xã phường thuộc Phú Lương (Thái Nguyên) |
| 1 | Thị trấn Đu (huyện lỵ) |
| 2 | Thị trấn Giang Tiên |
| 3 | Xã Cổ Lũng |
| 4 | Xã Động Đạt |
| 5 | Xã Hợp Thành |
| 6 | Xã Ôn Lương |
| 7 | Xã Phấn Mễ |
| 8 | Xã Phú Đô |
| 9 | Xã Phủ Lý |
| 10 | Xã Tức Tranh |
| 11 | Xã Vô Tranh |
| 12 | Xã Yên Đổ |
| 13 | Xã Yên Lạc |
| 14 | Xã Yên Ninh |
| 15 | Xã Yên Trạch |
3. Tổng quan về huyện Phú Lương (Thái Nguyên):
Phú Lương là một huyện nằm ở phía Bắc tỉnh Thái Nguyên có vị trí địa lý:
- Phía Đông giáp huyện Đồng Hỷ;
- Phía Tây giáp huyện Đại Từ và huyện Định Hóa;
- Phía Nam giáp thành phố Thái Nguyên;
- Phía Bắc giáp huyện Chợ Mới, tỉnh Bắc Kạn.
Huyện Phú Lương có diện tích 350,72 km², dân số năm 2017 là 94.203 người, mật độ dân số đạt 269 người/km². Huyện có tổng diện tích tự nhiên 35071 ha, có 13 xã và 02 thị trấn, 252 xóm, phố, tiểu khu, dân số trên 100.000 người, có 8 dân tộc chủ yếu sinh sống (tỷ lệ dân tộc thiểu số chiếm gần 50%).
4. Lịch sử hình thành huyện Phú Lương (Thái Nguyên)
Địa danh Phú Lương có từ thời Lý. Khi ấy, Phú Lương là một phủ rộng lớn, bao gồm toàn bộ phần đất của các tỉnh Thái Nguyên, Bắc Kạn và Cao Bằng ngày nay. Thời thuộc Minh (từ năm 1407 đến năm 1427), lập huyện Phú Lương thuộc phủ Thái Nguyên.
Từ thời Lê đến đầu nhà Nguyễn (Gia Long), huyện Phú Lương thuộc phủ Phú Bình.
Năm Minh Mạng thứ 16 (1836), triều Nguyễn điều chỉnh địa giới 2 phủ Phú Bình và Thông Hóa, để thành lập phủ Tòng Hóa trực thuộc tỉnh Thái Nguyên, huyện Phú Lương thuộc phủ Tòng Hóa, huyện lị đặt tại xã Quán Triều. Theo “Đồng Khánh địa chí”, huyện hạt Phú Lương cách phủ lỵ 78 dặm về phía tây Nam. Phía Đông giáp các xã Quang Vinh, Văn Lăng (huyện Đồng Hỷ), phía Tây giáp xã An Trạch (Định Châu) và hai xã Thượng Lương, Hạ Lương (huyện Văn Lãng), phía Nam giáp hai xã Huy Ngạc, Yên Thái (huyện Đại Từ), phía Bắc giáp trang Yên Đĩnh (châu Bạch Thông). Đông – Tây cách nhau 63 dặm, Nam – Bắc cách nhau 135 dặm; gồm 6 tổng với 28 xã, trang, phường:
- Tổng Tức Tranh gồm 4 xã: Tức Tranh, Quảng Cố, Đan Khê, Thanh Trà và 1 trang (An Lạc)
- Tổng Động Đạt gồm 4 xã: Động Đạt, Phủ Lý, Phấn Sức, Phấn Mễ.
- Tổng Cù Vân gồm 3 xã: Cù Vân, Phục Linh, Thọ Linh.
- Tổng Cổ Lũng gồm 4 xã: Cổ Lũng, Bá Sơn, Khúc Lộng, Dựng Tú.
- Tổng Sơn Cẩm gồm 6 xã: Sơn Cẩm, Cao Ngạn, Quán Triều, Hộ Hiểu, Vô Tranh, Phú Đô và 1 phường (Thủy Cơ).
- Tổng Ỷ Na gồm 5 xã: Ỷ Na, Phú Xuân, Bá Vân, Phi Đơn, Cải Đan.
Dưới thời Pháp thuộc, từ tháng 10 năm 1890 đến tháng 9 năm 1892, huyện Phú Lương thuộc Tiểu Quân khu Thái Nguyên (một trong 3 Tiểu Quân khu thuộc Đạo quan binh I Phả Lại).
Từ tháng 10 năm 1892, huyện Phú Lương thuộc phủ Tòng Hóa (tỉnh Thái Nguyên) như dưới thời nhà Nguyễn. Ngày 11 tháng 4 năm 1900, thực dân Pháp tách phủ Thông Hóa khỏi tỉnh Thái Nguyên để thành lập tỉnh Bắc Kạn. Ngày 25 tháng 6 năm 1901, thực dân Pháp tách tổng Yên Đĩnh khỏi huyện Phú Lương, sáp nhập vào châu Bạch Thông, tỉnh Bắc Kạn. Huyện Phú Lương lúc đó có 7 tổng: Quán Triều, Cổ Lũng, Tức Tranh, Động Đạt, Phủ Lý, Yên Đổ, Yên Trạch với 21 làng, bản.
Trước Cách mạng tháng Tám, Phú Lương có 7 tổng, 23 xã: Tổng Yên Thịnh có 3 xã, tổng Ninh Tường có 7 xã; tổng Yên Đổ có 3 xã; tổng Động Đạt có 3 xã; tổng Tức Tranh có 3 xã; tổng Cổ Lũng có 3 xã và tổng Sơn Cẩm có 3 xã.
Sau Cách mạng tháng Tám 1945, huyện Phú Lương được tổ chức lại thành 12 xã: Yên Trạch, Yên Ninh, Tam Hợp, Yên Đổ, Yên Lạc, Động Đạt, Phấn Mễ, Phú Đô, Tức Tranh, Vô Tranh, Cổ Lũng và Sơn Cẩm.
Sau năm 1954, xã Tam Hợp tách thành 3 xã: Hợp Thành, Tân Thành và Phủ Lý. Huyện Phú Lương có 14 xã trực thuộc.
Từ ngày 1 tháng 7 năm 1965, huyện Phú Lương là một trong số 14 đơn vị hành chính cấp huyện thuộc tỉnh Bắc Thái.
Ngày 25 tháng 3 năm 1967, Bộ Nội vụ ra Quyết định số 111-NV chuyển 9 xã: Nông Thịnh, Thanh Bình, Yên Đĩnh, Quảng Chu, Như Cố, Bình Văn, Yên Hân, Yên Cư, Nông Hạ và thị trấn Chợ Mới của huyện Bạch Thông về huyện Phú Lương.
Ngày 7 tháng 4 năm 1974, Bộ Nội vụ ban hành Quyết định số 136-NV đổi tên xã Tân Thành thành xã Ôn Lương.
Ngày 23 tháng 2 năm 1977, Bộ trưởng Phủ thủ tướng ra Quyết định số 616-VP18 thành lập thị trấn Giang Tiên trên cơ sở tách một phần diện tích và dân số của xã Cổ Lũng.
Ngày 3 tháng 6 năm 1993, Chính phủ ra Nghị định số 36-CP thành lập thị trấn Đu (thị trấn huyện lỵ huyện Phú Lương) trên cơ sở một phần diện tích và dân số của xã Động Đạt.
Cuối năm 1996, huyện Phú Lương bao gồm 3 thị trấn: Đu, Chợ Mới, Giang Tiên và 23 xã: Bình Văn, Cổ Lũng, Động Đạt, Hợp Thành, Như Cố, Nông Hạ, Nông Thịnh, Ôn Lương, Phấn Mễ, Phú Đô, Phủ Lý, Quảng Chu, Sơn Cẩm, Thanh Đình, Tức Tranh, Vô Tranh, Yên Cư, Yên Đĩnh, Yên Đổ, Yên Hân, Yên Lạc, Yên Ninh, Yên Trạch.
Ngày 1 tháng 1 năm 1997, tỉnh Thái Nguyên được tái lập từ tỉnh Bắc Thái, huyện Phú Lương thuộc tỉnh Thái Nguyên. Đồng thời, chuyển 9 xã: Nông Thịnh, Thanh Bình, Yên Đĩnh, Quảng Chu, Như Cố, Bình Văn, Yên Hân, Yên Cư, Nông Hạ và thị trấn Chợ Mới về huyện Bạch Thông của tỉnh Bắc Kạn (nay các xã, thị trấn này thuộc huyện Chợ Mới).
Huyện Phú Lương còn lại 2 thị trấn: Đu, Giang Tiên và 14 xã: Cổ Lũng, Động Đạt, Hợp Thành, Ôn Lương, Phấn Mễ, Phú Đô, Phủ Lý, Sơn Cẩm, Tức Tranh, Vô Tranh, Yên Đổ, Yên Lạc, Yên Ninh, Yên Trạch.
Ngày 13 tháng 12 năm 2013, mở rộng thị trấn Đu trên cơ sở điều chỉnh 339,77 ha diện tích tự nhiên và 2.333 người của xã Động Đạt; 388,08 ha diện tích tự nhiên và 1.744 người của xã Phấn Mễ.
Ngày 18 tháng 8 năm 2017, chuyển xã Sơn Cẩm về thành phố Thái Nguyên quản lý.
Huyện Phú Lương còn lại 350,72 km² diện tích tự nhiên và 94.203 người, có 2 thị trấn và 13 xã như hiện nay.
5. Tiềm năng và thế mạnh của huyện Phú Lương (Thái Nguyên):
5.1. Vị trí địa lý thuận lơi cho giao thương:
Với vị trí địa lý nằm ở cửa ngõ phía Bắc tỉnh Thái Nguyên, có trên 60 km tuyến đường Quốc lộ 3 đi qua huyện, hệ thống giao thông nông thôn của huyện đã được nhựa hoá, bê tông hoá đến 100% trung tâm các xã, thị trấn. Các xã, thị trấn nằm trên trục giao thông đường bộ nối thủ đô Hà Nội với các tỉnh miền núi phía Bắc, gần trung tâm thành phố Thái Nguyên, gần khu du lịch Hồ Núi Cốc nên có xu hướng khách du lịch và các công ty lữ hành đang tìm thêm những điểm đến mới, đặc biệt du khách sẽ đến với Đền Đuổm, đến với di sản cấp quốc gia múa Tắc xình và hát Sấng Cọ của người Sán Chay, đến với du lịch cộng đồng ở vùng chè của các xã phía Đông huyện.
5.2. Tài nguyên đất:
Phú Lương có vị trí địa lý thuận lợi, có nguồn tài nguyên đất phong phú là điều kiện tốt để phát triển một nền kinh tế đa dạng nhất là phát triển ngành nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hoá. Diện tích tự nhiên toàn huyện là 35071 ha, đất sản xuất nông nghiệp 11.953ha chiếm 34%; trong đó sản phẩm nông nghiệp chủ yếu của Phú Lương là trồng lúa với loại lúa nếp vải đặc sản ở các xã Ôn Lương, Hợp Thành, Phủ Lý. Đặc biệt cây nông nghiệp có giá trị cao là trồng và chế biến chè. Huyện Phú Lương có diện tích trồng chè hơn 4.300 ha, sản lượng 44.400 tấn/năm, là huyện có số lượng làng nghề nhiều nhất tỉnh Thái Nguyên với 37 làng nghề chè đã được công nhận, nhiều làng nghề chè nổi tiếng, sản phẩm chè Phú Lương đã có mặt trên thị trường trong và ngoài nước.
5.3. Tài nguyên rừng:
Phú Lương có 17.058 ha rừng với độ che phủ 48% diện tích toàn huyện nên rất phù hợp để các loại tre, nứa, keo tái sinh rất nhanh sau khi khai thác. Hiện nay vẫn có một số loại gỗ quý và nhiều loại lâm sản khác. Đây là vùng nguyên liệu lý tưởng đầy triển vọng cho đầu tư công nghiệp chế biến có hiệu quả. Hàng năm rừng sản xuất còn cung cấp khối lượng lớn gỗ để phục vụ công nghiệp chế biến xuất khẩu các sản phẩm gỗ có giá trị kinh tế cao.
THAM KHẢO THÊM:
