Yêu cầu đấu tranh chống tội đánh bạc trong tình hình mới 

Tình trạng đánh lô đề trực tuyến, trò chơi cờ bạc trá hình qua mạng được tổ chức với nhiều hình thức, thủ đoạn khác nhau đã gây bức xúc trong dư luận. Mặc dù lực lượng chức năng đã triệt phá nhiều vụ, có hình thức cảnh báo nhưng vẫn xuất hiện các tổ chức có hoạt động phức tạp và tinh vi hơn, các phương thức, thủ đoạn của tội phạm tổ chức đánh bạc và đánh bạc trực tuyến ngày càng tinh vi, phức tạp. Có trường hợp sử dụng mạng xã hội để tạo tài khoản ảo quảng cáo và giao dịch; dùng các ứng dụng, phần mềm để thay đổi địa chỉ IP kết nối Internet hoặc sử dụng nhiều tài khoản ngân hàng mang tên người khác gây khó khăn cho việc điều tra, truy xét.

Để chủ động phòng ngừa, đấu tranh ngăn chặn tình trạng trên, góp phần thực hiện mục tiêu làm giảm tội phạm Công an các tỉnh cần tăng cường công tác nghiệp vụ, thường xuyên rà soát trên không gian mạng, kịp thời phát hiện, đấu tranh với các đường dây tổ chức đánh bạc và hoạt động đánh bạc, cá độ trực tuyến qua Internet, mạng xã hội, trò chơi điện tử trá hình, trò chơi trực tuyến trái phép. Phối hợp với các ngành chức năng như Ngân hàng, các nhà mạng tăng cường biện pháp quản lý chặt chẽ việc mở tài khoản, kiểm soát hoạt động trung gian thanh toán, thanh toán trực tiếp, trực tuyến, ngăn chặn tội phạm rửa tiền, chuyển tiền, ngoại tệ trái phép ra nước ngoài liên đến hoạt động cờ bạc, cá độ bóng đá. Bên cạnh đó, Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao cần ngăn chặn các trang web cá cược bất hợp pháp xâm nhập vào Việt Nam; xử lý các tổ chức, cá nhân quảng cáo, mời chào, hướng dẫn các hình thức đánh bạc trên không gian mạng; rà soát, khắc phục sơ hở trong công tác quản lý Internet, viễn thông, mạng xã hội và quảng cáo, không để tội phạm cờ bạc, cá độ bóng đá lợi dụng hoạt động. Công an các tỉnh cần triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ, nắm chắc tình hình, quản lý chặt chẽ các đối tượng, địa bàn trọng điểm, tổ chức đấu tranh, triệt xóa các ổ nhóm, đường dây, đối tượng hoạt động cờ bạc.

Tăng cường phối hợp, trao đổi thông tin giữa các địa phương về hoạt động của tội phạm liên quan đến cờ bạc, cá độ bóng đá để phòng ngừa, đấu tranh; tiếp tục đẩy mạnh đấu tranh với các loại tội phạm phát sinh liên quan đến hoạt động cờ bạc như “tín dụng đen”, lừa đảo, cướp giật, trộm cắp tài sản… góp phần thực hiện mục tiêu giảm tội phạm.

Tăng cường công tác tuyên truyền, phòng ngừa tội phạm, vi phạm pháp luật liên quan cờ bạc, cá độ bóng đá đến các tầng lớp Nhân dân; đề nghị người dân nâng cao cảnh giác, quản lý, giáo dục con em trong gia đình không tham gia hoạt động đánh bạc, cá độ bóng đá, nhất là qua mạng Internet. Tăng cường công tác nghiệp vụ quản lý đối tượng, địa bàn, phát hiện, đấu tranh xử lý nghiêm tội phạm, vi phạm pháp luật về cờ bạc, cá độ bóng đá, nhất là liên quan đến cá độ bóng đá trong thời gian diễn ra các giải bóng đá lớn trên thế giới. Tổ chức tốt công tác tiếp nhận giải quyết tin báo, tố giác tội phạm, kiến nghị khởi tố; khẩn trương điều tra, phối hợp với Viện kiểm sát, Tòa án các cấp truy tố, xét xử nghiêm minh theo quy định của pháp luật các đối tượng trong vụ án cờ bạc, cá độ bóng đá để răn đe, phòng ngừa tội phạm. Công an các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương cần tiếp tục triển khai toàn diện các giải pháp phòng ngừa, đấu tranh thực hiện mục tiêu làm giảm tội phạm, trong đó chủ động dự báo và có các phương án phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm, vi phạm pháp luật phát sinh do đối tượng đánh bạc thua lỗ dẫn đến các hành vi phạm tội khác; dự báo những vấn đề phức tạp về tội phạm phát sinh từ đời sống khó khăn của một bộ phận Nhân dân do tác động của đại dịch Covid-19 để chủ động có phương án phòng ngừa.

1. Hoàn thiện các quy định của Bộ luật Hình sự về tội đánh bạc:

Để nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Quốc hội, Chính phủ cùng các bộ, ngành chức năng đã ban hành sửa đổi, bổ sung nhiều văn bản pháp luật và hướng dẫn thi hành. Dù đã có hiệu quả nhất định, nhưng trong thực tiễn vẫn còn những quy định chưa phù hợp, chưa lường hết các hành vi của các đối tượng.

Điều 26 Nghị định 167 năm 2013 của Chính phủ quy định đối với hành vi rủ rê lôi kéo người khác đánh bạc có thể bị xử phạt hành chính từ 5-10 triệu đồng, thậm chí có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Điều 321, 322 Bộ Luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017 quy định về đối tượng đánh bạc tội tổ chức đánh bạc hoặc gá bạc. Tuy đã cụ thể, rõ ràng nhưng hành vi sử dụng công nghệ cao trong hai tội danh này vẫn nằm ở tình tiết định khung chữ chưa quy định thành một tội riêng. Vì vậy, mức độ răn đe chưa cao chưa phù hợp với tính chất, mức độ của tội phạm.

Đánh bạc qua mạng, tổ chức đánh bạc qua mạng với số lượng người tham gia rất lớn, số tiền mà các đối tượng tham gia vào việc đánh bạc lên đến hàng ngàn tỷ đồng. Tính chất mức độ gây thiệt hại cho xã hội quá lớn. Cùng với đó, việc đánh bạc này còn mang tính quốc tế rất cao, dẫn tới tài sản trong nước tự chảy ra nước ngoài rất là nhiều. Do đó, luật cần quy định về tội đánh bạc và tổ chức đánh bạc sử dụng công nghệ cao làm một tội riêng với khung hình phạt, mức hình phạt cao hơn bảo đảm sự răn đe.

Trước mắt cần bổ sung các văn bản hướng dẫn thi hành quy định của BLHS về tội đánh bạc qua mạng, hướng dẫn chi tiết hơn trong việc xác định tội danh.

Bản chất của cờ bạc là thắng thua bằng tiền. Vì vậy, cơ quan chức năng cần phải quản lý chặt chẽ nguồn tiền ra vào trên hệ thống điện tử. Cần quản lý chặt để tránh tình trạng tiền chảy ra nước ngoài. Vì Đồng tiền mà tham gia vào đánh bạc trực tuyến mà không rút ra được thì không ai giám tham gia chơi cờ bạc trực tuyến. Vậy hãy quản lý chặt những đoạn chuyển đổi. Chẳng hạn như các ví điện tử, các cổng trung gian thanh toán hay liên quan đến các mua bán chuyển tiền qua đồng tiền điện tử.Hiện nay, việc quản lý tiền điện tử của ta chưa rành mạch rõ ràng các cổng trung gian thanh toán đang buông lỏng quản lý. Đặc biệt, thời gian vừa qua hiện tượng đi mua thu gom rất nhiều các chứng minh thư trôi nổi trên thị trường để mở tài khoản, chuyển tiền chạy lòng vòng. Do vậy, khi phát triển các tài khoản cá nhân cần sự phối hợp đồng bộ với ngân hàng, an ninh và quản lý về mặt viễn thông.

2. Nâng cao chất lượng xét xử, sự phối hợp giữa các cơ quan tiến hành tố tụng:

Đội ngũ Thẩm phán phải coi trọng và tăng cường công tác giáo dục chính trị tư tưởng, tiếp tục đẩy mạnh phong trào thi đua “Phụng công, thủ pháp, chí công vô tư” gắn với việc “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức phong cách Hồ Chí Minh”. Tổ chức thực hiện nghiêm túc “Quy tắc ứng xử của cán bộ công chức ngành TAND”. Tăng cường đẩy mạnh việc đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ cho Thẩm phán, cán bộ Tòa án về phẩm chất chính trị, pháp luật, nghiệp vụ xét xử. Xây dựng đội ngũ Hội thẩm nhân dân có trình độ, am hiểu về pháp luật.

Thông qua hệ thống truyền hình trực tuyến, để truyền hình trực tuyến các phiên tòa xét xử các vụ án đánh bạc lớn đến rộng rãi các tầng lớp nhân dân để giáo dục ý thức pháp luật, nhằm răn đe các phần tử xấu, giúp nhân dân hiểu rõ bản chất tội phạm đánh bạc. Cần tổ chức phiên tòa xét xử theo tinh thần cải cách tư pháp hoặc tổ chức các buổi tọa đàm theo chuyên đề tội đánh bạc qua mạng để cán bộ làm công tác xét xử học tập rút kinh nghiệm, chia sẻ những kinh nghiệm, kỹ năng trong quá trình thực thi nhiệm vụ.

Tạo cơ chế để Thẩm phán thật sự độc lập trong quá trình xét xử vụ án. Hiện đã có quy định về xử lý trách nhiệm của Thẩm phán, TANDTC đang dự thảo quy tắc đạo đức của Thẩm phán nhưng cần có quy định thêm về bảo hiểm nghề nghiệp đối với Thẩm phán vì thực tế vai trò, trách nhiệm của Thẩm phán chưa tương xứng với quyền lợi mà họ được hưởng nên khi có rủi ro nghề nghiệp xảy ra thì bản thân Thẩm phán không đủ điều kiện để bồi thường.

Thẩm phán và đội ngũ cán bộ, công chức Tòa án khác phải thường xuyên tiếp xúc nhiều với tội phạm, những mặt trái của xã hội, tiềm ẩn rủi ro cao, nhiều nguy hiểm. Nhiều trường hợp, Thẩm phán bị các đương sự tấn công, chống đối, cản trở việc thực thi nhiệm vụ, có trường hợp còn bị đương sự dùng axit tấn công. Tuy nhiên, hiện nay vẫn chưa có cơ chế, biện pháp đảm bảo an toàn cho đội ngũ cán bộ có chức danh tư pháp, nhất là đội ngũ Thẩm phán. Không những vậy, Quyết định số 120/QĐ-TANDTC ngày 19/6/2017 của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao ban hành quy định về xử lý trách nhiệm người giữ chức danh tư pháp trong TAND còn làm tăng thêm áp lực cho đội ngũ cán bộ có chức danh tư pháp, đặc biệt là Thẩm phán. Do đó, cần có những chính sách đãi ngộ phù hợp để họ yên tâm cống hiến, độc lập trong quá trình giải quyết vụ án.

Đặc biệt để hoạt động xét xử, hoạt động tranh tụng của Thẩm phán, Kiểm sát viên có chất lượng và hiệu quả, cần đảm bảo đủ cơ sở vật chất cần thiết về chế độ tiền lương, trụ sở, trang thiết bị làm việc, phương tiện kỹ thuật.

TANDTC cần thực hiện tốt công tác tổng kết thực tiễn để hướng dẫn áp dụng thống nhất pháp luật: Công tác tổng kết thực tiễn xét xử phải được tiến hành kịp thời, giải quyết nhanh chóng những vướng mắc, sai sót trong thực tiễn xét xử, những kinh nghiệm hay phải được quán triệt kịp thời để có sự thống nhất và hiệu quả trong việc xét xử các vụ án đánh bạc nói chung và đánh bạc qua mạng nói riêng.

Tại Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 02/6/2005 của Bộ Chính trị về chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020 đã xác định: “TAND tối cao có nhiệm vụ tổng kết kinh nghiệm xét xử, hướng dẫn áp dụng thống nhất pháp luật, phát triển án lệ và xét xử giám đốc thẩm, tái thẩm”. TAND tối cao đã và đang thực hiện nhiệm vụ này của mình với nhiều hình thức như ban hành các án lệ; tổ chức hội nghị tập huấn trực tuyến hàng tháng để tiếp nhận các vướng mắc trong thực tiễn giải quyết các vụ án và tiến hành giải đáp trực tiếp hoặc ban hành văn bản giải đáp ngay sau đó; xây dựng cổng thông tin điện tử công bố bản án, quyết định của Toà án; xây dựng hệ thống phần mềm trợ lý ảo để hỗ trợ cho thẩm phán và thư ký trong quá trình giải quyết án; hiện nay đang từng bước xây dựng Toà án điện tử. Từ những vướng mắc trong thực tiễn, TAND tối cao cần nghiên cứu để xây dựng, ban hành các án lệ liên quan đến việc giải quyết các vụ án đánh bạc nói chung và về các vụ án đánh bạc qua mạng nói riêng.

Để đảm bảo tính khả thi và hiệu quả của án lệ, TAND tối cao cần tăng cường công tác giám đốc kiểm tra thông qua hoạt động xem xét theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm, để kịp thời phát hiện những sai sót, để chấn chỉnh, rút kinh nghiệm chung trong các cấp Tòa án. Thông qua đó, TAND tối cao có thể tổng kết thực tiễn một cách đầy đủ, chính xác, thuận lợi trong việc đề xuất và xây dựng án lệ.

3. Nâng cao trình độ nhận thức pháp luật:

Vận động, tuyên truyền giáo dục quần chúng nhân dân đặc biệt các vùng dân cư tại biên giới, nông thôn, thanh thiếu niên nắm bắt và hiểu được chủ trương, chính sách pháp luật về công tác đấu tranh phòng chống tội phạm nói chung và tội phạm đánh bạc nói riêng. Các biện pháp tuyên truyền, giáo dục phải thực hiện trực tiếp thông qua các phương tiện thông tin đại chúng như báo, đài, các lớp học phổ biến kiến thức pháp luật định kỳ, đặc biệt thực hiện gián tiếp qua vai trò gương mẫu của các Đảng viên, cán bộ, nêu gương, biểu dương những việc tốt người tốt trong đấu tranh phòng, chống tội đánh bạc.

Trong các dịp lễ Tết, các lễ hội cần nhân dân ký cam kết không chơi cờ bạc dưới mọi hình thức.

Báo, đài cần đưa tin chính xác, đúng đắn đầy đủ những vụ án đánh bạc đặc biệt là các vụ án đánh bạc qua mạng, các hành vi tiếp tay bao cho hoạt động tội phạm này đã được xử lý nghiêm minh, triệt để nhằm tác động mạnh mẽ tới ý thức pháp luật của nhân dân, đồng thời tạo sự tin tưởng, yên tâm vào pháp luật.

Nâng cao đời sống, vật chất, tinh thần của nhân dân, nhất là đồng bào dân tộc ở biên giới, ở nông thôn, đặc biệt là lứa tuổi thanh thiếu niên. Bởi một trong những nguyên nhân của tội đánh bạc là kinh tế khó khăn khiến nhiều người nghe theo sự xúi dục của kẻ xấu, bị lợi dụng, tiếp tay cho tội phạm với mong muốn làm giàu nhanh chóng mà không cần lao động. Chú trọng các biện pháp như mở dự án phát triển kinh tế để tạo việc làm, phát triển những gì sẵn có của địa phương giúp người dân được xóa đói giảm nghèo, nâng cao trình độ dân trí, nhận thức pháp luật.