Không đồng ý thu hồi đất nông nghiệp để đấu giá, phải làm gì?

1. Quy định chung của pháp luật về việc thu hồi đất đai:

Thu hồi đất được hiểu là hoạt động pháp lý của cơ quan Nhà nước, tại đó, cơ quan chức năng có thẩm quyền ra quyết định thu lại quyền sử dụng đất của người được Nhà nước trao quyền sử dụng đất hoặc thu lại đất của người sử dụng đất vi phạm pháp luật về đất đai.

Theo quy định tại Khoản 1 Điều 16 Luật đất đai 2013, Nhà nước ra quyết định thu hồi đất trong các trường hợp cụ thể sau đây:

+ Trường hợp 1: Nhà nước tiến hành hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng. Tức khi có chủ trương, chính sách phát triển kinh tế, xã hội, quốc phòng an ninh, mà cần đất để thực hiện các hoạt động phát triển này, thì Nhà nước sẽ thực hiện thu hồi đất của người dân.

+ Trường hợp 2: Nhà nước thu hồi đất do người sử dụng đất vi phạm pháp luật về đất đai. Khi sử dụng đất đai, người sử dụng đất phải tuân thủ đúng theo các nguyên tắc, quy định mà phái cơ quan Nhà nước đưa ra. Trong trường hợp người dân vi phạm các quy định của pháp luật về việc sử dụng đất đai, cơ quan Nhà nước hoàn toàn có quyền thu hồi quyền sử dụng đất của đối tượng này. Trường hợp thu hồi này đảm bảo tính chặt chẽ, khách quan trong hoạt động sử dụng đất của người dân. Đồng thời, đây cũng là cơ sở nền tảng, thể hiện sức mạnh của cơ quan Nhà nước trong hoạt động quản lý quyền sử dụng đất của người dân.

+ Trường hợp 3: Thu hồi đất diễn ra do chấm dứt việc sử dụng đất theo pháp luật, tự nguyện trả lại đất, có nguy cơ đe dọa tính mạng con người. Trong trường hợp Nhà nước cho thuê đất, khi hết thời hạn sử dụng, Nhà nước sẽ tiến hành thu hồi đất đai. Hoặc trong trường hợp việc sử dụng đất đai đe dọa tính mạng con người, cơ quan Nhà nước hoàn toàn có quyền đưa ra quyết định thu hồi đất.

Từ những nội dung phân tích ở trên, thu hồi đất là hoạt động pháp lý, thuộc thẩm quyền giải quyết của cơ quan chức năng có thẩm quyền. Có thể thấy, quyết định thu hồi đất này ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động sử dụng đất đai của người dân, cũng như công tác quản lý Nhà nước về đất đai của cơ quan chức năng có thẩm quyền. Vậy nên, chỉ khi thuộc các trường hợp đặc biệt cụ thể theo quy định của pháp luật, cơ quan chức năng có thẩm quyền sẽ ra quyết định thu hồi đất.

2. Thế nào là thu hồi đất nông nghiệp để đấu giá?

Xét về bản chất, thì thu hồi đất nông nghiệp để đấu giá trải qua hai giai đoạn: Thu hồi đất nông nghiệp và đấu giá đất nông nghiệp.

2.1. Thu hồi đất nông nghiệp:

– Thẩm quyền ra quyết định thu hồi đất nông nghiệp do Ủy ban nhân dân cấp huyện hoặc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh/ thành phố đưa ra. 

–  Việc ra quyết định thu hồi đất nông nghiệp phải tuân thủ đúng theo trình tự thu hồi mà Nhà nước đưa ra như sau:

+ Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền thu hồi đất ban hành thông báo thu hồi đất.

+ Sau khi có thông báo thu hồi của cơ quan cấp trên đưa ra, Ủy ban nhân dân cấp xã có trách nhiệm phối hợp với tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng triển khai thực hiện kế hoạch thu hồi đất, điều tra, khảo sát, đo đạc, kiểm đếm;

+ Người sử dụng đất có trách nhiệm phối hợp với tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng thực hiện việc điều tra, khảo sát, đo đạc xác định diện tích đất, thống kê nhà ở, tài sản khác gắn liền với đất để lập phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.

2.2. Đấu giá đất nông nghiệp được thu hồi:

Sau khi hoàn tất việc thu hồi đất nông nghiệp, cơ quan chức năng có thẩm quyền sẽ hướng đến việc đấu giá đất nông nghiệp. 

Thực tế, việc đấu giá quyền sử dụng đất được thực hiện theo một trong hai hình thức: Đấu thầu thực hiện dự án trước khi tiến hành thu hồi đất hoặc đấu giá quyền sử dụng đất sau khi đã tiến hành thu hồi.

Cơ quan Nhà nước sẽ dựa vào nhu cầu và tình hình thực tế để thực hiện đấu giá đất nông nghiệp được thu hồi.

Thực tế, đấu giá là một trong những hình thức sử dụng của Nhà nước đối với đất nông nghiệp được thu hồi. Khi Nhà nước thực hiện hoạt động pháp lý này, là một trong những phương cách quản lý và điều chỉnh hoạt động sử dụng đất đai sao cho phù hợp nhất; giúp đất đai được sử dụng đúng nhu cầu, mục đích. Đây là cơ sở để hạn chế đến mức tối đa những rủi ro, sai phạm có thể xảy ra trong hoạt động quản lý và sử dụng đất đai.

3. Không đồng ý thu hồi đất nông nghiệp để đấu giá, phải làm gì?

Thu hồi đất được thực hiện khi có Quyết định của cơ quan chức năng có thẩm quyền. Khi Nhà nước đưa ra quyết định thu hồi đất đai, nhiệm vụ của người dân là tuân thủ theo quyết định thu hồi đó. Tuy nhiên, Nhà nước luôn hướng đến việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người dân bằng cách để người dân được thể hiện mong muốn, ý chí của mình đối với quyết định thu hồi mà Nhà nước đưa ra.

Thực tế hiện nay, có rất nhiều trường hợp cá nhân, hộ gia đình không đồng ý với quyết định thu hồi đất của cơ quan Nhà nước. Khi họ thấy rằng việc thu hồi đất là không thực sự cần thiết (mục đích thu hồi đất không chính đáng), việc thu hồi ảnh hưởng trực tiếp đến lợi ích kinh tế và các lợi ích khác của họ, thì người sử dụng đất sẽ hướng đến hành động phản ánh, khiếu nại (không đồng tình với quyết định của Nhà nước). 

Xét vào trường hợp người dân không đồng ý với quyết định thu hồi đất nông nghiệp để đấu giá của cơ quan Nhà nước, thì người sử dụng đất có quyền khiếu nghị, phản ánh bằng cách đề bạt ý kiến của mình lên cơ quan chức năng có thẩm quyền.

Theo quy định tại Điều 204 Luật đất đai 2013, người sử dụng đất, người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan đến sử dụng đất có quyền khiếu nại, khởi kiện quyết định hành chính hoặc hành vi hành chính về quản lý đất đai. Theo quy định tại điều luật này,  người sử dụng đất, người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan đến sử dụng đất có quyền khiếu nại, khởi kiện quyết định hành chính hoặc hành vi hành chính về quản lý đất đai. Trong trường hợp không đồng ý với quyết định thu hồi đất nông nghiệp để đấu giá, người sử dụng đất nông nghiệp có thể hướng đến việc thực hiện các thủ tục để thực hiện khiếu nại lên cơ quan chức năng có thẩm quyền.

Như vậy, có thể thấy, nếu  đồng ý thu hồi đất nông nghiệp để đấu giá, người sử dụng đất có thể thực hiện khiếu nại lên cơ quan chức năng có thẩm quyền (Ủy ban nhân dân cấp tỉnh).

4. Thủ tục khiếu nại việc thu hồi đất nông nghiệp để đấu giá:

Theo quy định của Luật đất đai 2013, các cơ quan, tổ chức, cá nhân ( người sử dụng đất), người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan đến sử dụng đất có quyền khiếu nại, khởi kiện quyết định hành chính hoặc hành vi hành chính về quản lý đất đai. Đối với quyết định thu hồi đất nông nghiệp để đấu giá, nếu người dân cho rằng việc thu hồi đất như vậy là không hợp lý, thì họ có quyền khiếu nại tới chủ tịch ủy ban nhân dân cấp quận, huyện hoặc chủ tịch Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh.

Theo quy định của pháp luật, thời hạn chuẩn bị xét xử khi khởi kiện quyết định thu hồi đất trái pháp luật của Uỷ ban nhân dân các cấp trong thời gian chuẩn bị xét xử thông thường theo quy định của pháp luật là 4 tháng kể từ ngày thụ lý vụ án.

Như vậy, khi muốn khiếu nại quyết định thu hồi đất để đấu giá, người sử dụng đất sẽ làm đơn khiếu nại lên Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện hoặc Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh. Sau khi nhận được đơn khiếu nại mà người dân gửi lên, cơ quan chức năng có thẩm quyền sẽ có trách nhiệm thụ lý, xem xét và giải quyết.

Khiếu nại là quyền của công dân trước những hoạt động pháp lý trong thực tiễn. Quyền được khiếu nại giúp người dân bảo vệ được quyền và lợi ích hợp pháp của mình một cách tốt nhất. Đây chính là cơ sở để tạo nên sự bình đẳng về quyền công dân. Đồng thời, nó giúp hoạt động quản lý và sử dụng đất đai diễn ra một cách chuẩn chỉnh, hiệu quả và đầy đủ tính pháp lý nhất (Ý nghĩa lớn nhất là giúp quyền lợi của người sử dụng đất không bị ảnh hưởng).

Văn bản pháp luật sử dụng trong bài viết:

Luật đất đai 2013.