Giấy chứng nhận đã chấp hành án là căn cứ quan trọng để được xóa án tích theo quy định pháp luật. Tuy nhiên, nếu bị mất hoặc thất lạc giấy này, người đã chấp hành xong hình phạt vẫn có thể làm thủ tục xóa án tích bằng cách xin cấp lại hoặc sử dụng các giấy tờ xác nhận thay thế hợp lệ. Bài viết dưới đây hướng dẫn chi tiết cách xóa án tích khi mất Giấy chứng nhận đã chấp hành án theo quy định của pháp luật hiện hành.
Mục lục bài viết
- 1 1. Thủ tục xóa án tích khi mất giấy chứng nhận đã chấp hành án:
- 2 2. Giấy chứng nhận đã chấp hành án bị mất có xin cấp lại được không?
- 3 3. Trường hợp không xin được cấp lại giấy chứng nhận thì có được xóa án tích không?
- 4 4. Phạm nhân là người nước ngoài có được cấp giấy chứng nhận đã chấp hành án không?
1. Thủ tục xóa án tích khi mất giấy chứng nhận đã chấp hành án:
Giấy chứng nhận đã chấp hành xong án phạt tù là một trong những giấy tờ pháp lý đặc biệt quan trọng đối với người từng bị kết án hình sự. Đây là căn cứ để chứng minh cá nhân đã hoàn thành đầy đủ nghĩa vụ theo bản án của Tòa án, bao gồm: chấp hành hình phạt tù, hình phạt bổ sung (nếu có), nghĩa vụ bồi thường dân sự, án phí và các quyết định khác của cơ quan thi hành án hình sự. Đồng thời, giấy chứng nhận này là thành phần không thể thiếu trong hồ sơ xin xóa án tích đối với trường hợp xóa án tích theo quyết định của Tòa án hoặc khi có yêu cầu xác nhận về tình trạng án tích phục vụ cho thủ tục hành chính, tư pháp.
Trong thực tế, có nhiều trường hợp người đã chấp hành xong án phạt tù nhưng lại bị mất, thất lạc hoặc không còn lưu giữ Giấy chứng nhận đã chấp hành án vì nhiều lý do như chuyển nơi cư trú, thay đổi giấy tờ, thời gian ra tù đã lâu hoặc sơ suất cá nhân. Vấn đề đặt ra là người bị mất giấy chứng nhận có gặp khó khăn khi làm thủ tục xóa án tích hay không và liệu có cách nào để tiếp tục được công nhận quyền xóa án tích theo quy định pháp luật hiện hành?
Khi mất giấy chứng nhận đã chấp hành án, cá nhân cần quay lại nơi đã chấp hành án để xin cấp lại giấy xác nhận chấp hành xong hình phạt hoặc giấy tờ thay thế. Sau đó, cá nhân cần làm hồ sơ xin xóa án tích bao gồm: đơn xin xóa án tích, bản sao CMND/CCCD, giấy xác nhận đã hoàn thành các nghĩa vụ tài chính (án phí, tiền phạt) và giấy chứng nhận không phạm tội mới. Sau đó, nộp hồ sơ này cho Tòa án xét xử trước đây hoặc Cơ quan công an cấp tỉnh/thành phố (nếu đủ điều kiện đương nhiên xóa án tích) để được xem xét.
Các bước xóa án tích khi mất giấy chứng nhận đã chấp hành án được thực hiện như sau:
Bước 1: Xin cấp lại giấy xác nhận chấp hành án:
- Liên hệ với trại giam hoặc cơ quan thi hành án nơi bạn đã chấp hành án để yêu cầu cấp lại Giấy chứng nhận đã chấp hành xong hình phạt tù hoặc giấy tờ có giá trị thay thế;
- Trong trường hợp đặc biệt (ví dụ: án treo) thì cá nhân có thể liên hệ cơ quan có thẩm quyền để xin cấp lại các giấy tờ tương đương (như giấy chứng nhận chấp hành xong thời gian thử thách….).
Bước 2: Chuẩn bị hồ sơ xin xóa án tích. Thành phần hồ sơ bao gồm:
- Đơn xin xóa án tích;
- Giấy chứng nhận đã chấp hành xong hình phạt tù: Bản gốc hoặc giấy tờ thay thế đã được cấp lại ở bước 1;
- Giấy xác nhận hoàn thành nghĩa vụ tài chính: Giấy xác nhận của cơ quan thi hành án dân sự về việc đã nộp án phí, tiền phạt và các nghĩa vụ dân sự khác;
- Bản sao CMND/CCCD của người được xóa án tích.
Bước 3: Nộp hồ sơ và làm thủ tục:
- Đối với trường hợp đương nhiên xóa án tích: Nộp hồ sơ tại Cơ quan công an cấp tỉnh/thành phố nơi thường trú để yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp;
- Đối với trường hợp cần quyết định của Tòa án: Gửi đơn xin xóa án tích đến Tòa án đã xét xử sơ thẩm vụ án (có thể nộp trực tiếp hoặc qua đường bưu điện).
2. Giấy chứng nhận đã chấp hành án bị mất có xin cấp lại được không?
Khoản 2 và khoản 5 Điều 46 Luật Thi hành án hình sự 2019 có quy định như sau:
- Vào ngày cuối cùng của thời hạn chấp hành án phạt tù, trại giam, trại tạm giam, cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh, cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu hoàn chỉnh thủ tục theo quy định của pháp luật để trả tự do cho phạm nhân; cấp giấy chứng nhận chấp hành xong án phạt tù cho người đã chấp hành xong án phạt tù, cấp khoản tiền từ Quỹ hòa nhập cộng đồng, cấp tiền tàu xe, tiền ăn trong thời gian đi đường trở về nơi cư trú hoặc nơi làm việc; trả lại đầy đủ giấy tờ, đồ vật, tiền, tài sản khác mà phạm nhân đã gửi tại nơi chấp hành án phạt tù quản lý.
- Cơ quan đã cấp giấy chứng nhận chấp hành xong án phạt tù có trách nhiệm gửi giấy chứng nhận đó cho Trung tâm lý lịch tư pháp quốc gia, Tòa án đã ra quyết định thi hành án, cơ quan chịu trách nhiệm thi hành các hình phạt bổ sung, cơ quan được thông báo quy định tại khoản 1 Điều này và thông báo bằng văn bản cho cơ quan thi hành phần dân sự trong bản án, quyết định hình sự.
Như vậy, Giấy chứng nhận đã chấp hành xong án phạt tù không chỉ được trao cho người chấp hành án mà còn được lưu trong hồ sơ phạm nhân để phục vụ công tác quản lý, tra cứu và xác minh sau này.
Theo quy định tại Thông tư số 60/2020/TT-BCA ngày 16/6/2020 của Bộ trưởng Bộ Công an về công tác hồ sơ nghiệp vụ trong Công an nhân dân, sau khi phạm nhân chấp hành xong án phạt tù, được đại xá, đặc xá hoặc được miễn chấp hành phần thời gian còn lại của án phạt, toàn bộ hồ sơ phạm nhân phải được nộp lưu về cơ quan hồ sơ có thẩm quyền để quản lý, lưu trữ.
Cụ thể, trong thời hạn không quá 06 tháng kể từ ngày phạm nhân chấp hành xong án, hồ sơ được nộp lưu như sau:
- Đối với phạm nhân chấp hành án tại trại tạm giam thuộc Công an tỉnh/thành phố hoặc nhà tạm giữ, hồ sơ được nộp về Phòng Hồ sơ nghiệp vụ Công an cấp tỉnh;
- Đối với phạm nhân chấp hành án tại trại giam, trại tạm giam thuộc Bộ Công an, hồ sơ được nộp lưu tại Cục Hồ sơ nghiệp vụ (C06) để quản lý và bảo quản lâu dài.
Hiện nay, pháp luật không quy định cơ quan nào có thẩm quyền cấp lại Giấy chứng nhận đã chấp hành xong án phạt tù.
Trong trường hợp có nhu cầu trích sao hoặc xác nhận lại nội dung Giấy chứng nhận, người đã chấp hành xong án phải trực tiếp liên hệ với Cơ quan hồ sơ nơi lưu giữ hồ sơ phạm nhân để được xem xét, tra cứu và giải quyết theo quy định.
3. Trường hợp không xin được cấp lại giấy chứng nhận thì có được xóa án tích không?
Việc mất Giấy chứng nhận đã chấp hành án thường có thể khắc phục được bằng cách làm thủ tục xin cấp lại. Tuy nhiên, trên thực tế, không ít trường hợp người đã chấp hành án nhiều năm trước, cơ quan thi hành án hình sự nơi giam giữ đã giải thể hoặc hồ sơ bị thất lạc, khiến họ không thể xin cấp lại giấy chứng nhận. Câu hỏi đặt ra là: Trong hoàn cảnh này, liệu cá nhân đó có được xem xét xóa án tích hay không?
3.1. Nguyên tắc chung về điều kiện xóa án tích theo quy định của pháp luật:
Theo quy định tại Điều 70 và Điều 71 Bộ luật Hình sự năm 2015, người bị kết án chỉ được coi là đã được xóa án tích khi:
- Đã chấp hành xong hình phạt chính và hình phạt bổ sung (nếu có);
- Đã hết thời hạn thử thách và không phạm tội mới trong thời hạn luật định;
- Có Giấy chứng nhận đã chấp hành án phạt tù hoặc giấy tờ tương đương chứng minh việc đã thi hành xong bản án.
Như vậy, Giấy chứng nhận chấp hành án là tài liệu gốc nhưng không phải duy nhất để chứng minh việc đã thi hành án. Trong trường hợp không còn giấy chứng nhận, người làm thủ tục xóa án tích vẫn có thể được xem xét, nếu chứng minh được bằng các tài liệu và hồ sơ hợp pháp khác.
3.2. Xử lý khi không xin được cấp lại giấy chứng nhận đã chấp hành án:
Khi cơ quan thi hành án không còn lưu trữ hồ sơ hoặc người chấp hành án không thể xin cấp lại, cá nhân có thể xin xác nhận thay thế bằng các loại văn bản sau:
a. Văn bản xác nhận đã chấp hành xong án phạt tù:
- Do Cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh hoặc Bộ Công an (nếu chấp hành án trong trại giam trung ương) cấp.
- Văn bản này có giá trị pháp lý tương đương Giấy chứng nhận đã chấp hành án, được dùng để chứng minh việc thi hành án hoàn tất.
b. Trích lục hồ sơ thi hành án hoặc hồ sơ đặc xá:
- Nếu người bị kết án được đặc xá, có thể sử dụng Quyết định đặc xá hoặc Trích lục hồ sơ đặc xá làm căn cứ xác nhận việc đã chấp hành xong án phạt tù.
- Trường hợp người đó được tha tù trước thời hạn, có thể dùng Quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện kèm theo văn bản xác nhận đã hoàn thành nghĩa vụ giám sát và giáo dục.
c. Xác nhận của chính quyền địa phương hoặc Công an nơi cư trú:
- Trong thực tiễn, nếu không có hồ sơ lưu trữ ở cơ quan thi hành án, Cơ quan công an nơi người đó cư trú có thể cấp Văn bản xác nhận việc chấp hành tốt pháp luật, không phạm tội mới từ sau khi ra tù.
- Văn bản này không thay thế hoàn toàn giấy chứng nhận nhưng là tài liệu bổ trợ khi Tòa án xem xét hồ sơ xóa án tích.
4. Phạm nhân là người nước ngoài có được cấp giấy chứng nhận đã chấp hành án không?
Căn cứ theo quy định tại khoản 4 Điều 46 Luật Thi hành án hình sự 2019: Phạm nhân là người nước ngoài đã chấp hành xong án phạt tù thì được cấp giấy chứng nhận chấp hành xong án phạt tù và lưu trú tại cơ sở lưu trú do cơ quan quản lý thi hành án hình sự chỉ định trong thời gian chờ làm thủ tục xuất cảnh.
Như vậy, đối với phạm nhân là người nước ngoài đã chấp hành xong án phạt tù tại Việt Nam thì họ vẫn được cấp Giấy chứng nhận đã chấp hành xong án phạt tù theo đúng trình tự, thủ tục quy định của pháp luật Việt Nam; tương tự như công dân trong nước.
Đồng thời, theo quy định của Luật Thi hành án hình sự năm 2019 và các văn bản hướng dẫn thi hành, cơ quan đã cấp Giấy chứng nhận chấp hành xong án phạt tù có trách nhiệm gửi bản sao giấy chứng nhận này đến Trung tâm Lý lịch tư pháp quốc gia và Tòa án đã ra quyết định thi hành án để cập nhật thông tin vào hệ thống dữ liệu lý lịch tư pháp.
Quy định này nhằm đảm bảo tính thống nhất, đầy đủ và chính xác của hồ sơ thi hành án hình sự; đồng thời tạo cơ sở pháp lý cho việc xác minh tình trạng pháp lý của người nước ngoài sau khi chấp hành án, phục vụ các thủ tục về xuất cảnh, trục xuất hoặc hồi hương theo quy định của pháp luật Việt Nam và điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.
THAM KHẢO THÊM:
Tư vấn pháp luật qua Zalo
Liên hệ với Luật sư để được hỗ trợ:
Tư vấn pháp luật qua Zalo 
