Tội sản xuất trái phép chất ma túy theo Điều 248 BLHS 2015

1. Khái quát chung về Tội sản xuất trái phép chất ma túy:

1.1. Tội sản xuất trái phép chất ma túy là gì?

Trong nhiều năm qua, tình hình tội phạm ma túy ở Việt Nam diễn biến ngày càng phức tạp, trong đó có Tội sản xuất trái phép chất ma túy. Các đường dây sản xuất ma túy tổng hợp quy mô lớn bị triệt phá tại nhiều tỉnh/thành phố cho thấy sự gia tăng về cả số lượng lẫn tính chất tinh vi, hiện đại.

Không chỉ dừng ở việc vận chuyển hay buôn bán, nhiều đối tượng đã tìm cách sản xuất ma túy trong nước, sử dụng nguyên liệu, tiền chất hoặc thuê chuyên gia nước ngoài tham gia. Các cơ sở sản xuất thường được ngụy trang tinh vi và gây khó khăn cho công tác phát hiện, đấu tranh. Thực trạng này đặt ra thách thức lớn đối với cơ quan chức năng, đồng thời đe dọa trực tiếp đến trật tự an toàn xã hội và sức khỏe cộng đồng.

Có thể đưa ra khái niệm về Tội sản xuất trái phép chất ma túy:

“Tội sản xuất trái phép chất ma túy được hiểu là hành vi chế biến, điều chế, tinh chế, trộn pha hoặc tạo ra chất ma túy từ các nguyên liệu, tiền chất hoặc các phương thức khác mà không được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép. Hành vi sản xuất có thể diễn ra ở quy mô nhỏ (như tự điều chế trong gia đình) hoặc quy mô công nghiệp (dây chuyền và phòng thí nghiệm hiện đại). Dù dưới hình thức nào, việc sản xuất trái phép ma túy đều bị coi là hành vi đặc biệt nguy hiểm cho xã hội và bị nghiêm cấm tuyệt đối.”

1.2. Ý nghĩa của Tội sản xuất trái phép chất ma túy trong pháp luật hình sự:

• Thứ nhất, bảo vệ sức khỏe cộng đồng: Ma túy gây nghiện, hủy hoại sức khỏe thể chất và tinh thần, từ đó làm suy giảm giống nòi. Việc quy định tội danh này nhằm loại bỏ nguy cơ ma túy được sản xuất và phát tán trong xã hội.
• Thứ hai, bảo đảm trật tự và an toàn xã hội: Sản xuất ma túy là nguồn gốc của nhiều loại tội phạm khác như buôn bán, vận chuyển, tàng trữ hoặc sử dụng trái phép chất ma túy. Xử lý nghiêm hành vi này góp phần ngăn chặn chuỗi tội phạm liên quan đến ma túy.
• Thứ ba, khẳng định tính răn đe của pháp luật: Với khung hình phạt rất nghiêm khắc, thậm chí đến tử hình, Tội sản xuất trái phép chất ma túy thể hiện thái độ cứng rắn của Nhà nước trong đấu tranh phòng chống ma túy và bảo vệ an ninh quốc gia.
• Thứ tư, thực hiện cam kết quốc tế: Việt Nam là thành viên của nhiều công ước quốc tế về phòng chống ma túy. Việc hình sự hóa hành vi sản xuất trái phép chất ma túy thể hiện sự tuân thủ các cam kết quốc tế và góp phần nâng cao uy tín quốc gia trong hợp tác toàn cầu.

1.3. Cơ sở pháp lý của Tội sản xuất trái phép chất ma túy

Tội sản xuất trái phép chất ma túy hiện nay đang được quy định tại Điều 248 Bộ luật Hình sự 2015 như sau:

“1. Người nào sản xuất trái phép chất ma túy dưới bất kỳ hình thức nào, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:

a) Có tổ chức;

b) Phạm tội 02 lần trở lên;

c) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;

d) Lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức;

đ) Nhựa thuốc phiện, nhựa cần sa hoặc cao côca có khối lượng từ 500 gam đến dưới 01 kilôgam;

e) Heroine, Cocaine, Methamphetamine, Amphetamine, MDMA hoặc XLR-11 có khối lượng từ 05 gam đến dưới 30 gam;

g) Các chất ma túy khác ở thể rắn có khối lượng từ 20 gam đến dưới 100 gam;

h) Các chất ma túy khác ở thể lỏng có thể tích từ 100 mililít đến dưới 200 mililít;

i) Tái phạm nguy hiểm;

k) Có 02 chất ma túy trở lên mà tổng khối lượng hoặc thể tích của các chất đó tương đương với khối lượng hoặc thể tích chất ma túy quy định tại một trong các điểm từ điểm đ đến điểm h khoản này.

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 15 năm đến 20 năm:

a) Có tính chất chuyên nghiệp;

b) Nhựa thuốc phiện, nhựa cần sa hoặc cao côca có khối lượng từ 01 kilôgam đến dưới 05 kilôgam;

c) Heroine, Cocaine, Methamphetamine, Amphetamine, MDMA hoặc XLR-11 có khối lượng từ 30 gam đến dưới 100 gam;

d) Các chất ma túy khác ở thể rắn có khối lượng từ 100 gam đến dưới 300 gam;

đ) Các chất ma túy khác ở thể lỏng có thể tích từ 200 mililít đến dưới 750 mililít;

e) Có 02 chất ma túy trở lên mà tổng khối lượng hoặc thể tích của các chất đó tương đương với khối lượng hoặc thể tích chất ma túy quy định tại một trong các điểm từ điểm b đến điểm đ khoản này.

4. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình:

a) Nhựa thuốc phiện, nhựa cần sa hoặc cao côca có khối lượng 05 kilôgam trở lên;

b) Heroine, Cocaine, Methamphetamine, Amphetamine, MDMA hoặc XLR-11 có khối lượng 100 gam trở lên;

c) Các chất ma túy khác ở thể rắn có khối lượng 300 gam trở lên;

d) Các chất ma túy khác ở thể lỏng có thể tích 750 mililít trở lên;

đ) Có 02 chất ma túy trở lên mà tổng khối lượng hoặc thể tích của các chất đó tương đương với khối lượng hoặc thể tích chất ma túy quy định tại một trong các điểm từ điểm a đến điểm d khoản này.

5. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.”

2. Cấu thành tội phạm của Tội sản xuất trái phép chất ma túy:

2.1. Khách thể:

Đối tượng tác động của Tội sản xuất trái phép chất ma túy là: Các chất ma tuý, các nguyên liệu có chứa chất ma tuý và các tiền chất ma tuý khác.

Tội sản xuất trái phép chất ma túy xâm phạm trực tiếp đến: Chế độ quản lý của Nhà nước về việc chế xuất, điều chế, pha chế chất ma tuý.

Ngoài ra, việc sản xuất chất ma tuý dùng vào việc chữa bệnh hoặc mục đích xã hội phải được Nhà nước cho phép. Hiện nay, việc sản xuất một số chất ma tuý chủ yếu trong lĩnh vực y tế nhằm mục đích chữa bệnh dưới dạng thuốc tân dược và được quy định rất chặt chẽ từ khâu sản xuất đến khâu quản lý, mua bán và sử dụng.

2.2. Mặt khách quan:

a. Hành vi:

Hành vi khách quan của Tội sản xuất trái phép chất ma túy là: Hành vi sản xuất trái phép chất ma túy dưới bất kì hình thức nào. Người phạm tội sản xuất trái phép chất ma tuý có thể thực hiện một hoặc một số hành vi để tạo ra chất ma tuý.

Theo Mục 2.1 của Thông tư liên tịch 17/2007/TTLT-BCA-VKSNDTC-TANDTC-BTP: “Sản xuất trái phép chất ma túy” là làm ra chất ma túy (chế biến, điều chế…) bằng thủ công hoặc có áp dụng khoa học công nghệ từ cây có chứa chất ma túy, từ các tiền chất và các hóa chất hoặc làm ra chất ma túy này từ chất ma túy khác mà không được phép của cơ quan có thẩm quyền hoặc không đúng với nội dung đã được cơ quan có thẩm quyền cho phép.

Đối với các hành vi nhằm tạo thuận lợi cho việc sử dụng chất ma túy đã có sẵn như: pha chế thuốc phiện thành dung dịch để tiêm chích, nghiền hêrôin từ bánh thành bột để hít… thì không coi là hành vi sản xuất trái phép chất ma túy.

Như vậy, có thể kể đến 03 hành vi khách quan của Tội sản xuất trái phép chất ma túy như sau:

• Thu hái và chiết xuất;
• Chế biến;
• Điều chế.

Đồng thời, theo Mục 1.1 Thông tư liên tịch 17/2007/TTLT-BCA-VKSNDTC-TANDTC-BTP (sửa đổi bởi Thông tư liên tịch 08/2015/TTLT-BCA-VKSNDTC-TANDTC-BTP):

“Chất ma túy” là các chất gây nghiện, chất hướng thần được quy định trong các danh mục chất ma túy do Chính phủ ban hành. Trong đó, cần phân biệt các trường hợp sau:

• Đối với các chất ma túy ở thể rắn được hòa thành dung dịch hoặc chất ma túy ở thể lỏng đã được pha loãng thì không coi toàn bộ dung dịch hoặc dung dịch pha loãng này là chất ma túy ở thể lỏng mà cần xác định hàm lượng chất ma túy trong dung dịch để tính, trọng lượng chất ma túy đó.

Ví dụ: Thuốc phiện, hêrôin được hòa thành dung dịch thì không coi toàn bộ dung dịch này là chất ma túy ở thể lỏng mà cần xác định hàm lượng moócphin cùng với các thành phần khác của thuốc phiện trong dung dịch để tính trọng lượng của thuốc phiện hoặc xác định hàm lượng moócphin cùng với các thành phần khác của hêrôin để tính trọng lượng hêrôin.

• Đối với xái thuốc phiện thì không coi là nhựa thuốc phiện mà phải xác định hàm lượng moocphin trong xái thuốc phiện để tính trọng lượng của thuốc phiện.

b. Hậu quả:

Hậu quả không phải là dấu hiệu bắt buộc trong cấu thành tội phạm của Tội sản xuất trái phép chất ma túy, mà chỉ có ý nghĩa xem xét khi quyết định hình phạt. Nếu người phạm tội đã thực hiện hành vi chiết xuất, điều chế nhằm sản xuất ra chất ma tuý nhưng chưa tạo ra được chất ma tuý mà mình mong muốn thì coi là phạm tội chưa đạt.

Tội sản xuất trái phép chất ma túy có cấu thành hình thức, tội phạm được coi là hoàn thành khi thực hiện một trong những hành vi khách quan của tội phạm.

2.3. Chủ thể:

Chủ thể của Tội sản xuất trái phép chất ma túy là người từ đủ tuổi trở lên (đủ 16 tuổi theo quy định tại Điều 12 Bộ luật Hình sự 2015) và có đầy đủ năng lực trách nhiệm hình sự.

2.4. Mặt chủ quan:

Tội sản xuất trái phép chất ma túy được thực hiện với lỗi cố ý (lỗi cố ý trực tiếp). Tức là người phạm tội nhận thức rõ hành vi của mình bị pháp luật cấm, thấy trước được tác hại của hành vi sản xuất trái phép chất ma túy nhưng vẫn cố tình vi phạm.

Mục đích của tội sản xuất trái phép chất ma túy có thể là để người phạm tội sử dụng ma túy hoặc để kiếm lợi nhuận từ việc sản xuất trái phép chất ma túy.

3. Khung hình phạt của Tội sản xuất trái phép chất ma túy:

Tội sản xuất trái phép chất ma túy theo Điều 248 Bộ luật Hình sự 2015 quy định khung hình phạt như sau:

• Khung 1: Phạt tù từ 02 năm đến 07 năm.
• Khung 2: Phạt tù từ 07 năm đến 15 năm.
• Khung 3: Phạt tù từ 15 năm đến 20 năm.
• Khung 4: Phạt tù 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình.
• Hình phạt bổ sung: Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

4. Các tình tiết định khung tăng nặng của Tội sản xuất trái phép chất ma túy:

Các tình tiết định khung hình phạt tăng nặng của Tội sản xuất trái phép chất ma túy được quy định tại khoản 2, khoản 3 và khoản 4 Điều 248 Bộ luật Hình sự 2015 như sau:

4.1. Các tình tiết định khung hình phạt tăng nặng theo khoản 2 Điều 248 Bộ luật Hình sự 2015:

• Có tổ chức theo điểm khoản 2 Điều 248 Bộ luật Hình sự 2015:

Phạm tội có tổ chức là trường hợp nhiều người câu kết chặt chẽ với nhau và có sự phân công vai trò cụ thể (gồm người chuẩn bị nguyên liệu, người điều chế, người canh gác, người vận chuyển…) nhằm sản xuất trái phép chất ma túy. Hình thức phạm tội này làm tăng tính nguy hiểm bởi tính chất chuyên nghiệp, quy mô lớn và khả năng gây ra hệ lụy nghiêm trọng cho xã hội. Vì vậy, người phạm tội trong trường hợp có tổ chức sẽ bị áp dụng khung hình phạt nặng hơn của Tội sản xuất trái phép chất ma túy.

• Phạm tội 02 lần trở lên theo điểm b khoản 2 Điều 248 Bộ luật Hình sự 2015:

Tình tiết này áp dụng cho người đã nhiều lần thực hiện hành vi sản xuất trái phép chất ma túy, cho thấy sự cố ý liên tục và mức độ nguy hiểm cao. Việc tái diễn hành vi chứng tỏ người phạm tội không ăn năn và không từ bỏ hoạt động phạm pháp, gây khó khăn trong công tác đấu tranh phòng chống ma túy. Vì vậy cần áp dụng khung hình phạt nặng hơn của Tội sản xuất trái phép chất ma túy.

• Lợi dụng chức vụ, quyền hạn theo điểm c khoản 2 Điều 248 Bộ luật Hình sự 2015:

Khi người phạm tội lợi dụng chức vụ và quyền hạn của mình (như: cán bộ quản lý phòng thí nghiệm, cán bộ y tế có điều kiện tiếp cận tiền chất hoặc nguyên liệu ma túy) để sản xuất trái phép chất ma túy thì tính nguy hiểm của hành vi càng lớn. Họ không chỉ vi phạm pháp luật mà còn làm suy giảm lòng tin vào bộ máy, tổ chức mà mình đại diện. Vì vậy cần áp dụng khung hình phạt nặng hơn của Tội sản xuất trái phép chất ma túy.

• Lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức theo điểm d khoản 2 Điều 248 Bộ luật Hình sự 2015:

Trường hợp này xảy ra khi người phạm tội sử dụng uy tín, tư cách pháp nhân hoặc danh nghĩa của cơ quan, tổ chức để che giấu và hợp pháp hóa hành vi sản xuất ma túy. Điều này làm tăng tính chất nguy hiểm bởi nó tạo sự nhầm lẫn, khó phát hiện và gây ảnh hưởng tiêu cực đến hình ảnh, uy tín của cơ quan, tổ chức liên quan. Vì vậy pháp luật quy định khung hình phạt cao hơn cho trường hợp này.

• Nhựa thuốc phiện, nhựa cần sa hoặc cao côca có khối lượng từ 500 gam đến dưới 01 kilôgam theo điểm đ khoản 2 Điều 248 Bộ luật Hình sự 2015:

Đây là mức khối lượng đáng kể và thể hiện quy mô sản xuất không còn nhỏ lẻ. Việc sản xuất số lượng nhựa ma túy như vậy có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe cộng đồng nếu bị đưa vào tiêu thụ. Do đó, hành vi này được xếp vào tình tiết tăng nặng của Tội sản xuất trái phép chất ma túy theo khoản 2.

• Heroine, Cocaine, Methamphetamine, Amphetamine, MDMA hoặc XLR-11 có khối lượng từ 05 gam đến dưới 30 gam theo điểm e khoản 2 Điều 248 Bộ luật Hình sự 2015:

Mặc dù khối lượng này không quá lớn nhưng do tính chất đặc biệt nguy hiểm của các chất ma túy tổng hợp và ma túy bán tổng hợp, pháp luật đã quy định đây là tình tiết tăng nặng. Chỉ cần từ 05 gam trở lên đã đủ để gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến nhiều người nếu bị sử dụng bất hợp pháp.

• Các chất ma túy khác ở thể rắn có khối lượng từ 20 gam đến dưới 100 gam theo điểm g khoản 2 Điều 248 Bộ luật Hình sự 2015:

Đối với các loại ma túy ở thể rắn khác, nếu khối lượng sản xuất đạt mức này thì được xem là có tính chất nghiêm trọng. Khối lượng trên thể hiện hành vi không chỉ phục vụ mục đích sử dụng cá nhân mà còn hướng đến việc tiêu thụ rộng rãi cũng như gây nguy cơ lan truyền ma túy trong cộng đồng.

• Các chất ma túy khác ở thể lỏng có thể tích từ 100 mililít đến dưới 200 mililít theo điểm h khoản 2 Điều 248 Bộ luật Hình sự 2015:

Ma túy ở thể lỏng thường dễ vận chuyển, cất giấu và khi đạt thể tích từ 100 ml trở lên thì nguy cơ gây hại đã rất lớn. Đây là mức đủ để pha chế hoặc chia nhỏ thành nhiều đơn vị sử dụng, làm gia tăng mức độ nguy hiểm. Vì thế đây được coi là tình tiết tăng nặng hình phạt của Tội sản xuất trái phép chất ma túy.

• Tái phạm nguy hiểm theo điểm i khoản 2 Điều 248 Bộ luật Hình sự 2015:

Những trường hợp sau đây được coi là tái phạm nguy hiểm:

+ Đã bị kết án về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng do cố ý, chưa được xóa án tích mà lại thực hiện hành vi phạm tội về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng do cố ý;

+ Đã tái phạm, chưa được xóa án tích mà lại thực hiện hành vi phạm tội do cố ý.

• Có 02 chất ma túy trở lên mà tổng khối lượng hoặc thể tích của các chất đó tương đương với khối lượng hoặc thể tích chất ma túy quy định tại một trong các điểm từ điểm đ đến điểm h khoản này theo điểm k khoản 2 Điều 248 Bộ luật Hình sự 2015:

Nếu người phạm tội sản xuất đồng thời từ 02 loại chất ma túy trở lên, dù mỗi loại chưa đạt mức định lượng quy định nhưng tổng lại đạt mức của các điểm từ đ đến h Điều 248 Bộ luật Hình sự 2015 thì vẫn cấu thành tình tiết tăng nặng này. Điều này phản ánh sự nguy hiểm lớn hơn bởi hành vi sản xuất đa dạng loại ma túy, có thể gây ảnh hưởng rộng và khó kiểm soát hơn trong xã hội. Do đó cần áp dụng theo khung hình phạt nặng hơn của Tội sản xuất trái phép chất ma túy.

4.2. Các tình tiết định khung hình phạt tăng nặng theo khoản 3 Điều 248 Bộ luật Hình sự 2015:

• Có tính chất chuyên nghiệp theo điểm a khoản 3 Điều 248 Bộ luật Hình sự 2015:

Theo Mục 2.2 của Thông tư liên tịch 17/2007/TTLT-BCA-VKSNDTC-TANDTC-BTP thì đây là trường hợp người phạm tội có đầy đủ các điều kiện sau đây:

+ Thực hiện hành vi sản xuất trái phép chất ma túy từ năm lần trở lên không phân biệt đã bị xét xử hay chưa bị xét xử, nếu chưa hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc chưa được xóa án tích;

+ Người phạm tội lấy hành vi sản xuất trái phép chất ma túy làm nghề sinh sống và lấy kết quả của việc phạm tội sản xuất trái phép chất ma túy làm nguồn sống chính.

• Nhựa thuốc phiện, nhựa cần sa hoặc cao côca có khối lượng từ 01 kilôgam đến dưới 05 kilôgam theoo điểm b khoản 3 Điều 248 Bộ luật Hình sự 2015:

Các dạng nhựa/cao là chế phẩm có hàm lượng hoạt chất cao, dễ tiếp tục tinh luyện thành các sản phẩm ma túy khác. Lượng từ 01 nhỏ hơn hoặc bằng 05 kg phản ánh quy mô sản xuất lớn và có nguy cơ chuyển hóa thành số lượng rất lớn liều sử dụng. Về chứng cứ, cơ quan tố tụng thường căn cứ kết luận giám định về khối lượng, tạp chất để xác định định lượng truy cứu; khi đó hành vi vi phạm không còn là hành vi đơn lẻ mà có khả năng gây hệ quả lan rộng.

• Heroine, Cocaine, Methamphetamine, Amphetamine, MDMA hoặc XLR-11 có khối lượng từ 30 gam đến dưới 100 gam theo điểm c khoản 3 Điều 248 Bộ luật Hình sự 2015:

Dù tính theo gam, các chất này có độc tính cao, liều gây nghiện nhỏ và có thể chia thành rất nhiều “đơn vị” bán lẻ. Ngưỡng 30 nhỏ hơn hoặc bằng 100 g đủ phản ánh sự nguy hiểm vượt trội: Rủi ro y tế cộng đồng, tội phạm kéo theo (bạo lực, rửa tiền), và tổn hại trật tự an toàn xã hội. Mức này thường gắn với cơ sở điều chế tương đối hoàn chỉnh (tiền chất, dung môi hoặc thiết bị); qua đó hợp lý hóa việc áp dụng khung 15 đến 20 năm.

• Các chất ma túy khác ở thể rắn có khối lượng từ 100 gam đến dưới 300 gam theo điểm d khoản 3 Điều 248 Bộ luật Hình sự 2015:

Với khối lượng ma túy khác ở dạng thể rắn từ 100 nhỏ hơn hoặc bằng 300g sẽ thể hiện quy mô gây hại lớn (ví dụ: ketamine, methcathinone…). Tác hại xã hội không chỉ nằm ở số lượng liều có thể phân phối mà còn ở xu hướng lây lan trong giới trẻ và không gian giải trí. Pháp luật đặt ra ngưỡng này để nâng cao ý thức chấp hành pháp luật, xử lý nghiêm minh với các hành vi vi phạm.

• Các chất ma túy khác ở thể lỏng có thể tích từ 200 mililít đến dưới 750 mililít theo điểm đ khoản 3 Điều 248 Bộ luật Hình sự 2015:

Dạng lỏng dễ vận chuyển, cất giấu, pha chế tiếp, thậm chí tẩm hoặc trộn vào đồ uống và thực phẩm. Thể tích 200 nhỏ hơn hoặc bằng 750 ml là lượng đủ lớn để tạo ra nhiều liều sử dụng và gây khó kiểm soát khi lưu hành. Khi xác định định lượng các chất ma túy, cơ quan giám định xác định thể tích và (nếu cần) hàm lượng hoạt chất để quy đổi theo hướng dẫn áp dụng pháp luật hiện hành, bảo đảm đánh giá đúng mức độ nguy hiểm.

• Có 02 chất ma túy trở lên mà tổng khối lượng hoặc thể tích của các chất đó tương đương với khối lượng hoặc thể tích chất ma túy quy định tại một trong các điểm từ điểm b đến điểm đ khoản này theo điểm e khoản 3 Điều 248 Bộ luật Hình sự 2015:

Trường hợp sản xuất đồng thời nhiều loại ma túy cho thấy mức độ tinh vi, đa dạng hóa “sản phẩm” để mở rộng thị trường tiêu thụ. Dù mỗi loại chưa chạm ngưỡng riêng lẻ, tổng cộng đạt ngưỡng tương đương vẫn bị xếp khung 15 năm đến 20 năm, vì rủi ro cộng gộp đối với sức khỏe cộng đồng và trật tự xã hội là rất lớn, đồng thời chứng tỏ bị cáo có năng lực tổ chức và khả năng tiếp cận tiền chất/thiết bị rộng hơn bình thường.

4.3. Các tình tiết định khung hình phạt tăng nặng theo khoản 4 Điều 248 Bộ luật Hình sự 2015:

• Nhựa thuốc phiện, nhựa cần sa hoặc cao côca có khối lượng 05 kilôgam trở lên theo điểm a khoản 4 Điều 248 Bộ luật Hình sự 2015:

Khối lượng ma túy này phản ánh mức độ sản xuất ở quy mô lớn, đóng vai trò là “mắt xích” quan trọng trong chuỗi cung ứng trên thị trường. Với khả năng tập trung hoạt chất cao, 5kg nhựa thuốc phiện, nhựa cần sa hoặc cao côca có thể được chuyển hóa thành 1 khối lượng ma túy lớn để tiêu thụ ra và xã hội. Với mức độ nguy hiểm đó, pháp luật quy định khung hình phạt cao nhất đối với tình tiết tăng nặng này (có thể lên đến tử hình) nhằm xử lý nghiêm minh hành vi vi phạm, triệt tiêu động cơ phạm tội và bảo vệ vững chắc chính sách phòng chống ma túy quốc gia.

• Heroine, Cocaine, Methamphetamine, Amphetamine, MDMA hoặc XLR-11 có khối lượng 100 gam trở lên theo điểm b khoản 4 Điều 248 Bộ luật Hình sự 2015:

với khối lượng các chất ma túy từ 100g đổ lên cho thấy mức độ nguy hiểm của hành vi vi phạm pháp luật, đe dọa trực tiếp đến an ninh quốc phòng và sức khỏe cộng đồng phải trả theo đó là nhiều hệ lụy khác cho xã hội. Với khối lượng ma túy lớn như vậy, hành vi phạm tội thường đi kèm với các dấu hiệu khác như: có tổ chức, có tính chất chuyên nghiệp hoặc phạm tội xuyên biên giới. Do đó pháp luật hiện nay cho phép áp dụng không thì phạt nghiêm khắc nhất của Tội sản xuất trái phép chất ma túy để đảm bảo tính răn đe và phòng ngừa đặc biệt đối với hành vi vi phạm pháp luật này.

• Các chất ma túy khác ở thể rắn có khối lượng 300 gam trở lên theo điểm c khoản 4 Điều 248 Bộ luật Hình sự 2015:

Với các ma túy rắn còn lại, 300g được xem là một định lượng lớn với ý chí phạm tội rất cao. Thực tế xét xử cho thấy các vụ án đạt ngưỡng này thường gắn với mạng lưới cung ứng tiền chất, các trang thiết bị, nơi cất giấu và “đầu ra” rõ ràng. Do đó, áp dụng khung hình phạt tối đa trong trường hợp này là cần thiết để đảm bảo tính răn đe ở mức cao nhất.

• Các chất ma túy khác ở thể lỏng có thể tích 750 mililít trở lên theo điểm d khoản 4 Điều 248 Bộ luật Hình sự 2015:

Thể tích lớn hơn hoặc bằng 750 ml cho thấy quy mô sản xuất vượt ngưỡng cá nhân/nhỏ lẻ và đủ để phân phối rộng. Dạng lỏng còn tiềm ẩn nguy cơ pha trộn, tẩm ướp vào vật thể khác nhằm che giấu, làm tăng chất “khó phát hiện”. Việc xếp vào khung cao nhất giúp xử lý nghiêm các mắt xích đầu nguồn của chuỗi cung ứng ma dạng túy lỏng.

• Có 02 chất ma túy trở lên mà tổng khối lượng hoặc thể tích của các chất đó tương đương với khối lượng hoặc thể tích chất ma túy quy định tại một trong các điểm từ điểm a đến điểm d khoản này theo điểm đ khoản 4 Điều 248 Bộ luật Hình sự 2015:

Sản xuất đa chủng loại đạt mức “đặc biệt lớn” cho thấy mức độ nguy hiểm cộng hưởng: mở rộng tập khách hàng, khó bị triệt xóa toàn bộ và gia tăng tác hại y tế – xã hội. Quy tắc cộng gộp khối lượng/thể tích bảo đảm không “lọt lưới” các trường hợp chia nhỏ từng loại để né định lượng truy cứu trách nhiệm hình sự, qua đó giữ vững sức răn đe của pháp luật đối với Tội sản xuất trái phép chất ma túy.

5. Phân biệt Tội sản xuất trái phép chất ma túy và Tội sản xuất, buôn bán hàng cấm:

6. Bản án điển hình của Tội sản xuất trái phép chất ma túy:

• Tên bản án:

Bản án về tội mua bán trái phép chất ma túy số 06/2024/HS-ST ngày 11/01/2024 quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng.

• Nội dung vụ án:

Lúc 13h45 phút, ngày 28/8/2023, tại phòng trọ thuộc tổ 31, phường Hoà Minh, quận L, Thành phố Đà Nẵng, Đội CSĐTTP về ma túy Công an quận L kết hợp với Công an phường M tiến hành kiểm tra hành chính, phát hiện bắt quả tang Châu Thế H đang tàng trữ 0.044 gam ma túy loại Methaphetamine, mục đích cất giữ để sử dụng và bán lại kiếm lời.

Ngoài ra, bị cáo Châu Thế H còn khai nhận lúc 11h cùng ngày 28/8/2023, bị cáo Châu Thế H đã bán cho Trần Ngọc Tuấn A 01 gói ma tuý loại Methaphetamine với giá 400.000 đồng, tại đường Bàu Năng 1, phường M, quận L.

Hành vi của bị cáo đã đủ yếu tố cấu thành tội “Mua bán trái phép chất ma túy” theo quy định tại Điều 251 Bộ luật Hình sự 2015. Hành vi mua bán trái phép chất ma túy của bị cáo là rất nghiêm trọng và đã trực tiếp xâm phạm đến chính sách độc quyền quản lý của Nhà nước về ma túy, đồng thời làm ảnh hưởng xấu đến trật tự, trị an xã hội, gây ảnh hưởng tới sự phát triển lành mạnh của con người, hủy hoại sức khỏe, giảm khả năng lao động và là một trong những nguyên nhân gây ra các tội phạm khác.

• Quyết định của Tòa án:

+ Tuyên bố bị cáo Châu Thế H phạm tội “Mua bán trái phép chất ma túy”.

+ Xử phạt Bị cáo Châu Thế H 04 (bốn) năm tù, về tội “Mua bán trái phép chất ma túy”. Thời gian chấp hành hình phạt tù tính từ ngày 28/8/2023.

THAM KHẢO THÊM:

• Luật sư bào chữa tội mua bán, vận chuyển, tàng trữ ma tuý
• Tội vận chuyển trái phép chất ma túy theo Điều 250 BLHS
• Có được từ chối khi cơ quan công an test ma túy không?