Thủ tục khởi kiện hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất

1. Thủ tục khởi kiện hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất:

Căn cứ theo quy định hiện nay thì thủ tục khởi kiện hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất được thực hiện như sau:

Bước 1: Chuẩn bị đơn khởi kiện và nộp đơn khởi kiện

– Chuẩn bị đơn khởi kiện

Căn cứ theo quy định tại Điều 118 Luật Tố tụng hành chính 2015, khi khởi kiện vụ án hành chính thì tổ chức, cá nhân phải tiến hành làm đơn khởi kiện theo quy định sau:

+ Người khởi kiện phải chuẩn bị đơn khởi kiện theo Mẫu số 01-HC được ban hành kèm theo Nghị quyết 02/2017/NQ-HĐTP.

+ Kèm theo đơn cần phải có tài liệu, chứng cứ để chứng minh quyền, lợi ích hợp pháp của người khởi kiện đang bị người khác xâm phạm. Đối với trường hợp vì lý do khách quan mà người khởi kiện không thể nộp đầy đủ tài liệu, chứng cứ kèm theo đơn thì họ phải nộp các tài liệu, chứng cứ hiện có để phục vụ cho việc chứng minh quyền, lợi ích hợp pháp mà người khởi kiện bị xâm phạm.

-Xác định thẩm quyền giải quyết vụ án

Tòa có thẩm quyền giải quyết là Tòa án nhân dân cấp tỉnh nơi có đất vì:

+ Căn cứ theo quy định tại khoản 2 Điều 105 Luật Đất đai 2013 thì UBND cấp huyện có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho hộ gia đình, cá nhân. Do đó, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là quyết định hành chính do UBND cấp huyện ban hành.

+ Căn cứ theo quy định tại khoản 4 Điều 32 Luật Tố tụng hành chính 2015 thì Toà án nhân dân cấp tỉnh sẽ có thẩm quyền giải quyết khiếu kiện quyết định hành chính của UBND cấp huyện, Chủ tịch UBND cấp huyện trên cùng phạm vi địa giới hành chính với Tòa án .

– Phương thức nộp đơn khởi kiện

Căn cứ theo quy định tại Điều 119 Luật Tố tụng hành chính 2015 quy định về người khởi kiện gửi đơn khởi kiện và tài liệu, chứng cứ kèm theo đến Tòa án có thẩm quyền bằng một trong các phương thức sau:

+ Người khởi kiện nộp trực tiếp tại Tòa án. Hoặc gửi qua dịch vụ bưu chính, cũng có thể gửi trực tuyến qua Cổng thông tin điện tử của Tòa (nếu có).

Bước 2: Tiếp nhận và thụ lý vụ án hủy Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất khi giải quyết vụ án dân sự

Người khởi kiện sẽ phải nộp tạm ứng án phí và nộp lại biên lai, chứng từ cho Tòa án để Tòa án ghi vào sổ thụ lý, trừ trường hợp được miễn.

Bước 3: Chuẩn bị xét xử

Căn cứ theo khoản 1 và khoản 3 Điều 130 Luật Tố tụng hành chính 2015 quy định Thời hạn để chuẩn bị xét xử là 04 tháng kể từ ngày thụ lý vụ án; nếu trường hợp vụ án phức tạp hoặc có trở ngại khách quan thì Chánh án có thể ra quyết định gia hạn chuẩn bị xét xử 01 lần nhưng không quá 02 tháng .

Bước 4: Xét xử Hủy Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất khi giải quyết vụ án dân sự

Bước 5: Thi hành án

* Hủy Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất khi giải quyết vụ án dân sự

Hồ sơ, thủ tục giải quyết tương tự như vụ án dân sự.

2. Thẩm quyền huỷ Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của Toà án:

Căn cứ theo quy định tại Điều 32 Luật Tố tụng hành chính 2015 quy định về Thẩm quyền của Toà án cấp tỉnh, theo đó Tòa án cấp tỉnh giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những khiếu kiện sau đây:

– Khiếu kiện về quyết định hành chính, hành vi hành chính của bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Văn phòng Quốc hội, Văn phòng Chủ tịch nước, Kiểm toán nhà nước, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao, và các quyết định hành chính, hành vi hành chính của người có thẩm quyền trong cơ quan đó mà người khởi kiện có nơi cư trú, nơi làm việc hoặc trụ sở trên cùng phạm vi địa giới hành chính với Tòa án; đối với trường hợp người khởi kiện không có nơi cư trú, nơi làm việc hoặc trụ sở trên lãnh thổ Việt Nam thì thẩm quyền giải quyết sẽ thuộc Tòa án nơi cơ quan, người có thẩm quyền ra quyết định hành chính và có hành vi hành chính.

– Khiếu kiện đối với quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan thuộc một trong các cơ quan nhà nước sẽ quy định tại khoản 1 Điều này và quyết định hành chính, hành vi hành chính của người có thẩm quyền trong cơ quan đó mà người khởi kiện có nơi cư trú, nơi làm việc hoặc trụ sở trên cùng phạm vi địa giới hành chính với Tòa án; đối với trường hợp người khởi kiện không có nơi cư trú, nơi làm việc hoặc trụ sở trên lãnh thổ Việt Nam thì thẩm quyền giải quyết sẽ thuộc Tòa án nơi cơ quan, người có thẩm quyền ra quyết định hành chính, có hành vi hành chính.

– Khiếu kiện đối với quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan nhà nước cấp tỉnh trên cùng phạm vi địa giới hành chính với Tòa án và của người có thẩm quyền trong cơ quan nhà nước đó.

– Khiếu kiện đối với quyết định hành chính, hành vi hành chính của Ủy ban nhân dân cấp huyện, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện trên cùng phạm vi địa giới hành chính với Tòa án.

–  Khiếu kiện đối với quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan đại diện của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ở nước ngoài hoặc của người có thẩm quyền trong cơ quan đó mà người khởi kiện có nơi cư trú trên cùng phạm vi địa giới hành chính với Tòa án; đối với trường hợp người khởi kiện không có nơi cư trú tại Việt Nam thì Tòa án có thẩm quyền sẽ là Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội hoặc Tòa án nhân dân thành phố Hồ Chí Minh.

– Khiếu kiện đối với quyết định kỷ luật buộc thôi việc của người đứng đầu cơ quan, tổ chức cấp tỉnh, bộ, ngành trung ương mà người khởi kiện có nơi làm việc khi bị kỷ luật trên cùng phạm vi địa giới hành chính với Tòa án.

– Khiếu kiện đối với quyết định giải quyết khiếu nại về quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh và quyết định giải quyết khiếu nại trong hoạt động kiểm toán nhà nước mà người khởi kiện có nơi cư trú, nơi làm việc hoặc trụ sở trên cùng phạm vi địa giới hành chính với Tòa án.

– Trong trường hợp cần thiết thì Tòa án cấp tỉnh có thể lấy lên giải quyết vụ án hành chính thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án cấp huyện theo quy định tại Điều 31 của Luật này.

Như vậy, căn cứ các quy định trên thì đối với quyết định cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là quyết định hành chính, quyết định cá biệt của Uỷ ban nhân dân cấp huyện, Chủ tịch Uỷ ban nhân dân cấp huyện. Do đó, thẩm quyền thực hiện hủy Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất sẽ thuộc về Toà án nhân dân cấp tỉnh.

3. Khi nào có quyền khởi kiện hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất?

Theo quy định hiện nay thì kiện hủy Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất chủ yếu xảy ra khi thuộc một trong hai trường hợp sau:

Trường hợp 1: Khởi kiện hủy Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo thủ tục vụ án hành chính

Cá nhân, tổ chức có quyền khởi kiện vụ án hành chính đối với yêu cầu hủy quyết định cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất vì hai lý do sau:

-Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất được coi là một loại quyết định hành chính.

Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất được coi là chứng thư pháp lý để cơ quan Nhà nước xác nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở, tài sản khác gắn liền với đất hợp pháp. Đồng thời, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cũng là quyết định cá biệt.

– Quyết định hành chính sẽ là đối tượng bị khởi kiện vụ án hành chính nếu quyết định đó trái pháp luật.

Căn cứ theo quy định tại khoản 2 Điều 3 và Điều 5 Luật Tố tụng hành chính 2015, thì tổ chức, cá nhân có quyền khởi kiện đối với quyết định hành chính của cơ quan nhà nước nếu quyết định đó làm phát sinh, thay đổi, hạn chế, chấm dứt quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân hoặc có nội dung làm phát sinh nghĩa vụ, ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.

Như vậy, tổ chức, cá nhân có quyền khởi kiện đối với vụ án hành chính để yêu cầu hủy quyết định cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nếu có căn cứ cho rằng quyết định cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đó trái pháp luật làm ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân 

Trường hợp 2: Hủy Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo thủ tục khởi kiện vụ án dân sự

Theo quy định hiện nay thì tổ chức, cá nhân có quyền khởi kiện vụ án dân sự theo quy định, trong đó được yêu cầu hủy Giấy chứng nhận đã cấp hoặc trong quá trình giải quyết vụ việc dân sự thì Tòa án ra quyết định hủy quyết định cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trái pháp luật theo quy định cụ thể tại khoản 1 Điều 34 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 như sau:

Khi giải quyết vụ việc dân sự thì Tòa án là cơ quan có thẩm quyền ra quyết định hủy quyết định cá biệt trái pháp luật của cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của đương sự trong vụ việc dân sự mà Tòa án có nhiệm vụ giải quyết.

Như vậy, khi khởi kiện vụ án dân sự thì tổ chức, cá nhân có quyền yêu cầu Tòa án hủy Giấy chứng nhận đã cấp nếu có căn cứ hoặc khi giải quyết vụ việc dân sự, Tòa án xét thấy rằng quyết định cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trái pháp luật thì có quyền hủy ra quyết định quyết định đó.

Các văn bản pháp luật được sử dụng trong bài viết:

– Luật Tố tụng hành chính 2015.