Ý nghĩa nhan đề bài thơ Khi con tu hú của nhà thơ Tố Hữu

1. Giải thích ý nghĩa nhan đề bài thơ Khi con tu hú của Tố Hữu:

Nhà thơ Tố Hữu là một trong những nhà thơ tiêu biểu của thơ ca cách mạng Việt Nam. Bài thơ “Khi con tu hú” là một trong những tác phẩm có tầm ảnh hưởng và được đánh giá cao. Tác phẩm được nhà thơ sáng tác khi ông đang bị địch giam cầm tại nhà lao Thừa Phủ. Bài thơ là lời diễn tả nỗi khổ đau của người tù cách mạng, có khát khao được chiến đấu, phục vụ cho cách mạng, người chiến sĩ cảm thấy uất ức, bức bối khi bị địch giam cầm trong bốn bức tường đầy ngột ngạt và chứng kiến quãng thời gian dài đằng đẵng đang trôi qua trong khi tinh thần kháng chiến ở bên ngoài đang sôi sùng sục.

Trong một bài thơ, nhan đề là một phần hết sức quan trọng đến sự tiếp nhận của người đọc. Nhan đề bài thơ “Khi con tu hú” của Tố Hữu cũng đã trở thành một cánh cửa thể hiện sự gợi mở tâm tư của nhà thơ. Tác phẩm được sáng tác có sự liên quan mật thiết với tên nhan đề bài thơ. Đó là một ngày mùa hè tháng 7, khi đang trên con đường hoạt động cách mạng cứu nước, người chiến sĩ cách mạng đã bị tay sai của bọn thực dân Pháp bắt giam hãm tại nhà lao ở Huế. Khi ở trong nhà lao, ông nghe thấy tiếng chim tu hú đang vang lên thiết tha bên ô cửa sổ tại nơi phòng giam tăm tối. Tưởng chừng tiếng chim tu hú vang vọng trở nên vô nghĩa nhưng nó lại là một nguồn cảm hứng chủ đạo mạnh mẽ góp phần giúp tác giả nói lên tiếng lòng của bản thân. Giữa khung cảnh mùa hè tháng 7 oi ả, những cánh đồng lúa chín mênh mông trải dài vô tận và trên bầu trời trong xanh không một chút gợn mây có những con sáo diều vi vu, tiếng tu hú kêu náo nức vang vọng khắp không gian như là tín hiệu ngày về, mở đầu cho tiếng ve kêu râm ran ở những bụi cây rậm rạp và mở đầu cho sự ngột ngạt, oi bức trong tâm hồn người tù cách mạng. Tiếng chim tu hú vừa gợi mở ra trong tâm tưởng người tù một bức tranh với khung cảnh ngày hè oi bức sống động vừa khơi dậy nên biết bao khát vọng chân chính của một người chiến sĩ cách mạng. Đó là những khát vọng khao khát hất tung những bực bội của cái nóng bức, muốn đạp tung các song sắt của nhà tù, muốn phá vỡ cái chật hẹp, ngột ngạt của nhà tù thực dân độc ác cướp nước được bốn bức tường tăm tối bao quanh. Tiếng chim tu hú gợi ra sự liên tưởng không gian với khát vọng thoát khỏi nhà lao để được nhìn ngắm thế giới bên ngoài thật trọn vẹn. Khao khát được nghe tiếng chim tu hú đang giục giã mùa hè một cách rõ hơn, mong muốn ngắm nhìn đồng lúa chín mênh mông, con diều vi vu trong bầu trời xanh, nghe tiếng ve kêu và mong muốn nhìn ngắm khoảng trời trong xanh chất chứa biết bao ước mơ và hi vọng. Đặt bài thơ “Khi con tu hú” ở trong bối cảnh thời đại lúc bấy giờ, khi đất nước ta đang lâm vào cảnh bị bọn thực dân độc ác, đơ hèn đô hộ, mất nước, khiến nhân dân ta phải hứng chịu biết bao nỗi đau khổ. Tiếng chim tu hú không chỉ là tiếng thúc giục một cá thể thoát ra khỏi không gian chật hẹp bao quanh bởi bốn bức tường mà nó còn trở thành tiếng thúc giục cho toàn dân tộc với khao khát được tự do, được giương cao ngọn cờ Tổ quốc độc lập và có được cuộc sống hạnh phúc, ấm no.

2. Ý nghĩa nhan đề bài thơ Khi con tu hú ngắn gọn nhất:

Mẫu 1: 

Cụm từ “Khi con tu hú” chính là vế phụ của một câu. Nhan đề bài thơ “Khi con tu hú” đã gợi mở ra mạch cảm xúc của cả bài thơ, tiếng chim tu hú vang lên là sự báo hiệu của mùa hạ rực rỡ đang đến, tưng bừng sức sống của cuộc sống tự do, đồng thời tác động mạnh mẽ đến tâm hồn của người tù cách mạng khao khát cuộc sống tự do cháy bỏng.

Mẫu 2:

Khi chim tu hú gọi bầy chính là thời điểm mùa hè đã đến, người tù cách mạng cảm thấy ngột ngạt ở trong phòng giam chật chội và khao khát có một cuộc sống được tự do cháy bỏng ở bên ngoài. Nhan đề bài thơ “Khi con tu hú” là một cụm từ, tiếng chim tu hú vang lên báo hiệu mùa hè tới. Đây là dạng nhan đề mở, thể hiện ý nghĩa cho sự khơi nguồn và làm tiền đề cho các hình ảnh thiên nhiên sống động, tươi đẹp của mùa hè tháng 7 oi ả. Nhan đề tác phẩm cũng gợi mở ra mạch cảm xúc bức bối đến tột độ và niềm khao khát tự do cháy bỏng của nhà thơ. Khi chim tu hú cất lên là tín hiệu, báo hiệu mùa hè đến, người tù cách mạng càng cảm thấy bức bối, ngột ngạt trong căn phòng tăm tối bao xung quanh là bốn bức tường chật chội, càng khát khao có cuộc sống tự do.

Mẫu 3: 

Nhan đề “Khi con tu hú” của bài thơ là một cụm từ mang ý nghĩa chỉ thời gian nhưng vẫn chưa đầy đủ. Nhan đề bài thơ để bỏ ngỏ, nửa chừng để gợi mở cho độc giả tò mò muốn khám phá tìm hiểu nội dung bài thơ. Bài thơ có nhận đề hết sức ẩn ý, vừa thể hiện sự bừng lên của thiên nhiên vạn vật, vừa gợi nên sự khát khao luôn muốn hoạt động của con người.