Nhật Bản là quốc gia có nền nông nghiệp tiên tiến và sản xuất ra nhiều sản phẩm chất lượng, điển hình là lúa gạo. Ý nào sau đây không đúng với sản xuất lúa gạo ở Nhật Bản? Văn hóa trồng lúa gạo tại Nhật như thế nào? Hiện nay diện tích canh tác lúa nước của Nhật giảm do đâu? Sau đây hãy cùng chúng tôi tìm hiểu nhé!
Mục lục bài viết
1. Ý nào sau đây không đúng với sản xuất lúa gạo ở Nhật Bản?
A. Là cây trồng chính của nông nghiệp Nhật Bản.
B. Chiếm 50% diện tích đất canh tác.
C. Một số diện tích trồng lúa chuyển sang trồng các cây khác.
D. Sản lượng lúa đứng hàng đầu thế giới.
Đáp Án: D
Giải thích:
Gạo là thành phẩm đã xay xát từ hạt lúa của cây lúa nước. Vào năm 2021, Trung Quốc sản xuất khoảng 213 triệu tấn lúa, là nước sản xuất lúa đứng đầu thế giới, dù không có diện tích gieo trồng lớn nhất. Thay vào đó, nước có diện tích trồng lúa lớn nhất cùng năm là Ấn Độ với 45 triệu ha, so với 30,8 triệu ha của Trung Quốc. Trung Quốc và Ấn Độ chiếm khoảng 50% tổng sản lượng gạo thế giới. Vì vậy Nhật bản không phải là nước có sản lượng lúa đứng đầu thế giới.
2. Đặc điểm văn hóa lúa gạo của người Nhật:
Những giống gạo nổi tiếng như Gạo Japonica, Koshihikari, và nhiều loại khác là những biểu tượng đặc trưng của nền nông nghiệp Nhật Bản. Tuy nhiên, ít ai biết rằng văn hóa lúa gạo đã tồn tại và phát triển từ cách đây hơn 3000 năm trong lịch sử của đất nước này.
Ban đầu, nền văn hóa lúa gạo xuất phát từ Đông Nam Á và sau đó lan rộng ra phía Nam của Nhật Bản. Với điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu phù hợp, hạt gạo đã trở thành một loại lương thực không thể thiếu trong bữa ăn hàng ngày của mỗi gia đình Nhật Bản.
Hàng năm, người dân Nhật Bản thường tổ chức các lễ hội cảm tạ, cầu nguyện cho một mùa màng bội thu vào dịp cuối năm và tiếp tục các nghi lễ truyền thống như ăn bánh dày vào đầu năm mới, thể hiện sự kính trọng và biết ơn đối với nguồn gốc và giá trị của lúa gạo trong cuộc sống hàng ngày của họ.
Chất lượng gạo Nhật được biết đến trên toàn thế giới với hương vị tuyệt vời nhưng không nhiều người biết rằng cách canh tác và chăm sóc đồng ruộng của người Nhật cũng có những điểm đặc biệt và thú vị. Đúng nhờ vào phương pháp này mà hạt gạo Nhật mới có được sự ngon và thơm đặc trưng như vậy.
Với người Nhật, đồng ruộng không chỉ là nơi làm việc mà còn là máu thịt, là cuộc sống của họ. Họ luôn coi trọng vệ sinh đồng ruộng và chăm sóc nó một cách cẩn thận. Không bao giờ họ để rác thải trên ruộng, mà ngay khi phát hiện, họ sẽ dọn dẹp ngay lập tức. Điều này giúp cho ruộng của họ luôn sạch sẽ, không có cỏ rác hay rác thải.
Ngoài việc sử dụng đồng ruộng để trồng lúa, người Nhật còn biến chúng thành những tác phẩm nghệ thuật thiên nhiên. Từ trên cao, bạn sẽ ngạc nhiên khi nhìn thấy những tuyệt phẩm độc đáo này.
Ngoài ra, hiện nay người Nhật cũng đang thực hiện canh tác lúa theo hình thức “Satoyama” – một mô hình nơi con người và thiên nhiên tồn tại trong một mối quan hệ tương hỗ, hỗ trợ lẫn nhau. Việc duy trì hình thức này không chỉ giúp bảo tồn hệ sinh thái mà còn tạo ra những phong cảnh tuyệt đẹp.
Ruộng đồng cũng là một phần không thể thiếu trong mô hình Satoyama. Nhờ vào nguồn nước sạch không bị ô nhiễm hóa học từ cánh đồng, nhiều loài sinh vật như nghêu, sò, ếch nhái, và nhiều loại khác có thể sinh trưởng và phát triển. Những loài này cũng đóng vai trò quan trọng trong chuỗi thức ăn khác nhau, giúp duy trì sự cân bằng của hệ sinh thái, trong đó con người và thiên nhiên cùng tồn tại và phát triển. Mô hình này có thể được coi là tương tự với ruộng bậc thang tại Tây Bắc Việt Nam, đó là nơi ruộng lúa không chỉ mang lại vẻ đẹp lãng mạn mà còn cung cấp nguồn lương thựcg và bảo vệ sự cân bằng của hệ sinh thái.
3. Đặc tính độc đáo của gạo Nhật Bản:
Ở Nhật Bản, hầu hết mọi bữa ăn đều có cơm. Gạo là một phần quan trọng của văn hóa ẩm thực, từ “gohan” trong tiếng Nhật mang đồng thời cả hai ý nghĩa thực phẩm và cơm.
Cơm thường được coi là món chính ăn kèm với các món phụ như thịt, rau, canh. Gạo cũng được sử dụng để chế biến nhiều đặc sản truyền thống khác của Nhật như sushi, rượu sake, bánh mochi.
Hằng ngày, người Nhật ăn loại gạo có tên gọi là Japonica có độ dính cao, hạt ngắn, vẫn ngon khi để nguội. Nhờ đó, gạo Japonica lý tưởng để chế biến sushi và các món ăn khác cần có kết cấu dính.
Theo Statista, gần 94% người Nhật Bản ăn cơm ít nhất một bữa mỗi ngày (khảo sát tháng 11/2022). Gạo cũng là loại cây trồng được sản xuất nhiều nhất. Nước này chỉ nhập khẩu một phần nhỏ từ thị trường nước ngoài.
3.1. Cách trồng và xay xát khác:
Gạo Nhật Bản được xay xát bằng quy trình gọi là “đánh bóng”, loại bỏ cám và mầm từ gạo, chỉ để lại nội nhũ tinh bột. Điều này dẫn đến hạt gạo ngắn hơn, tròn hơn và có màu trắng đặc trưng.
Gạo được thu hoạch từ phương thức canh tác lúa nước, thời vụ ngắn hơn so với các loại gạo khác. Điều này dẫn đến hàm lượng tinh bột Amylose cao, góp phần tạo nên kết cấu dẻo, hương vị ngọt ngào. Lúa Nhật thường được trồng ở những nơi có khí hậu mát mẻ.
3.2. Giá trị dinh dưỡng:
Nhật Bản tự hào là một trong những quốc gia có tuổi thọ trung bình cao nhất thế giới. Mặc dù người Nhật thường xuyên ăn cơm chứa nhiều carbohydrates nhưng lại rất ít chất béo trong mỗi bữa ăn. Cơm chỉ được nấu bằng nước, tránh các nguyên liệu nhiều dầu mỡ.
Một lý do khác khiến gạo Nhật Bản có thể tốt cho sức khỏe hơn các loại gạo khác là thường được ăn với súp miso chứa nhiều lợi khuẩn tốt cho sức khỏe. Ngoài ra, hạt gạo ngắn có chỉ số đường huyết thấp hơn do đó ít có khả năng làm tăng đột biến lượng đường trong máu.
Về hàm lượng dinh dưỡng, gạo trắng Nhật Bản tương đối tốt cho sức khỏe, là nguồn cung cấp sắt và protein chất lượng, chứa nhiều vitamin, khoáng chất. Gạo Nhật thường được trồng bằng các phương pháp canh tác truyền thống, tránh sử dụng các hóa chất và thuốc trừ sâu độc hại.
Gạo Nhật có lượng calo thấp hơn và có hàm lượng chất xơ cao hơn đồng thời chứa nhiều vitamin và khoáng chất hơn các loại gạo khác.
3.3. Giá đắt hơn:
Gạo Nhật đắt hơn các loại gạo khác (khoảng 20%) vì nhiều lý do. Nông dân Nhật sử dụng các phương pháp canh tác truyền thống tốn nhiều lao động. Ngoài ra, Chính phủ Nhật Bản áp đặt các tiêu chuẩn kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt, làm tăng thêm chi phí sản xuất.
Dù vậy, nhiều người tin rằng mức giá xứng đáng vì gạo có hương vị và chất lượng vượt trội.
4. Tại sao diện tích lúa gạo tại Nhật giảm:
Có một số nguyên nhân khiến diện tích trồng lúa gạo của Nhật Bản giảm. Dưới đây là một số giải thích chi tiết về vấn đề này:
Điều kiện tự nhiên: Nhật Bản có diện tích hẹp và phần lớn là núi non. Do đó, có ít diện tích phù hợp để trồng lúa gạo. Điều này đã dẫn đến việc giảm diện tích trồng lúa gạo tại đất liền và ưu tiên sử dụng không gian cho các mục tiêu khác như xây dựng nhà ở, công trình công cộng và các khu vực đô thị.
Sự chuyển đổi sang nghề nuôi trồng: Một phần diện tích trồng lúa gạo đã được chuyển sang nuôi trồng động vật như chăn nuôi gia súc và gia cầm. Điều này có nguyên nhân từ sự thay đổi cơ cấu nền kinh tế và yêu cầu của thị trường. Việc chuyển đổi này đã giảm diện tích trồng lúa gạo mà không ảnh hưởng đến nhu cầu sản xuất thực phẩm.
Sự giảm cung cấp lao động nông nghiệp: Nhật Bản đang gặp phải vấn đề về sự thiếu hụt lao động trong lĩnh vực nông nghiệp. Đa số người trẻ muốn tìm kiếm cơ hội công việc trong các ngành công nghiệp và dịch vụ. Việc này đã dẫn đến sự giảm diện tích trồng lúa gạo do thiếu nguồn lao động.
Chính sách hỗ trợ từ chính phủ: Chính phủ Nhật Bản đã áp dụng các chính sách hỗ trợ nhằm khuyến khích việc sử dụng đất và tài nguyên trong lĩnh vực nông nghiệp một cách hiệu quả hơn. Điều này bao gồm việc thúc đẩy năng suất lúa gạo, đa dạng hoá nông nghiệp và đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm. Những chính sách này cũng ảnh hưởng đến diện tích trồng lúa gạo của Nhật Bản.
Tổng hợp lại, diện tích trồng lúa gạo của Nhật Bản giảm chủ yếu do sự hạn chế về diện tích đất và động lực từ chính phủ nhằm đẩy mạnh phát triển các ngành khác trong nền kinh tế. Các yếu tố khác bao gồm chuyển đổi nghề nghiệp và hạn chế về lao động cũng đóng góp vào sự giảm diện tích trồng lúa gạo này.
THAM KHẢO THÊM:
