Hiện nay, Nhà nước ta đang đưa ra những quy định cụ thể về các phương tiện tham gia giao thông. Một trong số đó là xe ưu tiên. Vậy xe ưu tiên là gì? 5 loại xe được ưu tiên? Thứ tự các xe ưu tiên ra sao? Dưới đây là bài phân tích làm rõ vấn đề này.
Mục lục bài viết
1. Thực trạng hoạt động giao thông ở nước ta hiện nay:
– Tham gia giao thông là hoạt động quen thuộc mà hầu hết các cá nhân đều tham gia thực hiện. Hiểu một cách tóm lược, tham gia giao thông thực chất là việc di chuyển của người dân từ địa phương (địa điểm) này sang địa phương (địa điểm) khác, dưới sự điều phối và quản lý của cơ quan Nhà nước.
– Xã hội ngày càng phát triển, cơ sở vật chất, hạ tầng phát triển, khiến hoạt động tham gia giao thông của người dân có những sự phức tạp nhất định. Nếu trước đây, phương tiện giao thông mà người dân thường sử dụng là đi bộ, xe đạp và số lượng hạn chế xe máy; thì ngày nay, loại phương tiện đa dạng hơn với rất nhiều loại hình phương tiện khác nhau: Ô tô, xe máy, các loại xe cơ giới khác…
– Như đã phân tích ở trên, người dân tham gia giao thông với mục đích chính là di chuyển từ địa điểm này sang địa điểm khác. Trong từng hoàn cảnh cụ thể, mục đích giao thông của con người cũng khác nhau. Sự đa dạng của các loại hình phương tiện giao thông, sự hoạt động nhiều trong lĩnh vực này buộc Nhà nước phải đưa ra những quy định, chế tài nhất định để điều chỉnh giao thông sao cho phù hợp, khách quan, và đạt hiệu quả rõ ràng nhất.
– Thực tế, trong cuộc sống, luôn tồn tại những trường hợp, tình huống phát sinh bất ngờ. Điển hình là vấn đề ốm đau, cháy nổ, truy bắt tội phạm,.. Những tình huống này đòi hỏi sự di chuyển nhanh để tránh gây ra những hậu quả về người và sức khỏe.
– Xuất phát từ thực tiễn của những tình huống đặc biệt đó, Nhà nước đã đưa ra những quy định điều chỉnh về các loại xe ưu tiên. Theo đó, các quy định này được đề ra buộc tất cả người dân phải tuân theo thực hiện. Nó trở thành một trong những thành tố của khuôn khổ pháp luật.
2. Khái niệm xe ưu tiên:
– Xe ưu tiên là các loại xe theo quy định của pháp luật được hưởng các quyền ưu tiên khi tham gia giao thông. Cụ thể, khi có tín hiệu của xe được quyền ưu tiên, thì người tham gia giao thông phải nhường đường, không được cản trở xe được quyền ưu tiên.
– Xe ưu tiên là loại xe đặc biệt. Theo đó, Nhà nước cho phép loại xe này được vận hành với phương thức đặc biệt hơn so với các loại xe khác. Chỉ cần bật tín hiệu ưu tiên, loại xe này sẽ mặc nhiên được nhường đường, không cá nhân nào được phép cản trở sự hoạt động của loại xe này.
– Xe ưu tiên có những đặc điểm sau:
+ Đây là loại xe được sử dụng cho những tình huống khẩn cấp, đặc biệt.
+ Xe ưu tiên được Nhà nước cho phép hoạt động, tham gia giao thông khác với các loại phương tiện bình thường khác.
+ Xe ưu tiên được sử dụng với mục đích nhân đạo, tức phục vụ hỗ trợ người dân trong các trường hợp đặc biệt khẩn cấp.
+ Xe ưu tiên thường là phương tiện của các cơ quan, tổ chức.
– Người dân phải có các trách nhiệm sau đây đối với xe ưu tiên:
+ Khi tham gia giao thông, thấy tín hiệu ưu tiên của xe ưu tiên, người dân phải nhường đường, hỗ trợ nhường đường cho xe này.
+ Không được gây ra bất kỳ sự cố, tác động nào làm ảnh hưởng đến việc di chuyển của xe ưu tiên.
Ví dụ: Hiện nay, có rất nhiều trường hợp thấy xe ưu tiên đưa ra tín hiệu ưu tiên nhưng vấn cố tình không nhường đường, lạng lách, gây khó khăn cho việc di chuyển của loại xe này.
+ Các cá nhân, tổ chức hoạt động trong cơ quan quản lý Nhà nước phải nghiêm túc thực hiện nhiệm vụ của mình, đưa ra những biện pháp hỗ trợ kịp thời cho sự di chuyển của phương tiện ưu tiên. Trong những trường hợp đặc biệt phát sinh, đối tượng này cần đưa ra những biện pháp xử lý kịp thời đối với người vi phạm theo quy định của Nhà nước và pháp luật.
3. 5 loại xe được ưu tiên:
– Theo quy định tại Điều 22 Luật giao thông đường bộ 2008, có 5 loại xe được ưu tiên. Cụ thể:
+ Xe chữa cháy đi làm nhiệm vụ;
+ Xe quân sự, xe công an đi làm nhiệm vụ khẩn cấp, đoàn xe có xe cảnh sát dẫn đường;
+ Xe cứu thương đang thực hiện nhiệm vụ cấp cứu;
+ Xe hộ đê, xe đi làm nhiệm vụ khắc phục sự cố thiên tai, dịch bệnh hoặc xe đi làm nhiệm vụ trong tình trạng khẩn cấp theo quy định của pháp luật;
+ Đoàn xe tang.
– Có thể thấy, 5 loại xe ưu tiên mà Nhà nước quy định đều là các loại xe được sử dụng vào những mục đích, trường hợp đặc biệt. Những loại xe này phục vụ cho công tác quản lý, bảo vệ Nhà nước của cơ quan chức năng; cứu chữa, bảo vệ mạng sống của công dân trong những trường hợp đặc biệt. Hay nói cách khác, các loại xe ưu tiên này được sử dụng với mục đích trực tiếp tham gia vào việc cứu chữa sự sống con người, bảo đảm cuộc sống của người dân trước những trường hợp xấu phát sinh.
– Các loại xe ưu tiên này có vai trò, ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với người dân, cũng như cơ quan Nhà nước:
+ Nó là một trong những phương thức quản lý, bảo vệ người dân mà Nhà nước đưa ra.
+ Các loại xe này giúp người dân cảm thấy an toàn và yên tâm hơn. Bởi trong bất kỳ trường hợp phát sinh nào xảy đến, người dân đều biết rằng, cán bộ, tổ chức chịu trách nhiệm sẽ can thiệp, hỗ trợ họ. Các phương tiện ưu tiên giống như sợi dây hi vọng, cứu rỗi con người ra khỏi những tình huống đặc biệt nguy cấp.
+ Trước sự vận hành phức tạp, đa dạng của các phương tiện giao thông, phương tiện ưu tiên giúp các hoạt động cần thiết trong đời sống được di chuyển nhanh, dễ dàng và đạt được hiệu quả tối ưu nhất. Ví dụ: Bà A bị đột quỵ. Người nhà bà A đã gọi xe cấp cứu đến, đưa bà đến bệnh viện. Xe cấp cứu là một trong những loại xe được ưu tiên. Nhờ di chuyển trên xe cấp cứu, có tín hiệu ưu tiên nên người dân đã nhường đường. Thời gian đi đến bệnh viện được thực hiện nhanh chóng. Bà A được cứu.
4. Thứ tự các loại xe ưu tiên:
– Xe ưu tiên là loại xe đặc biệt, phục vụ cho những trường hợp khẩn cấp. Như đã phân tích ở trên, hiện nay, Nhà nước đưa ra 5 loại xe ưu tiên. Mỗi loại xe phục vụ cho hoạt động đặc biệt khác nhau.
– Tuy nhiên, xét theo mức độ, Nhà nước đã đưa ra những quy định về thứ tự xe ưu tiên. Theo quy định tại Khoản 1 Điều 22 Luật Giao thông đường bộ, thứ tự xe ưu tiên được Nhà nước đưa ra như sau:
1. Xe chữa cháy đi làm nhiệm vụ;
2. Xe quân sự, xe công an đi làm nhiệm vụ khẩn cấp, đoàn xe có xe cảnh sát dẫn đường;
3. Xe cứu thương đang thực hiện nhiệm vụ cấp cứu;
4. Xe hộ đê, xe đi làm nhiệm vụ khắc phục sự cố thiên tai, dịch bệnh hoặc xe đi làm nhiệm vụ trong tình trạng khẩn cấp theo quy định của pháp luật;
5. Đoàn xe tang.
Việc quy định thứ tự xe ưu tiên dựa vào tính chất của tình huống phát sinh gắn liền với loại xe đó. Nó giúp hoạt động di chuyển của các loại xe này được khách quan, nhanh chóng và đạt được hiệu quả cao hơn. Đặc biệt, trong trường hợp có nhiều xe ưu tiên di chuyển trên cùng một đoạn đường, thứ tự ưu tiên sẽ giúp việc di chuyển được chuẩn chỉnh, đúng trật tự, bảo đảm tuân thủ quy định của pháp luật về tính khẩn thiết trong từng trường hợp rủi ro phát sinh.
– Bản chất của các loại xe ưu tiên là sử dụng trong những tình huống đặc biệt phát sinh, gây thiệt hại cho sức khỏe, tính mạng của con người. Do đó, người dân cần nghiêm túc tuân thủ và thực hiện nhường đường cho các loại xe ưu tiên này. Việc nhường đường cho xe ưu tiên không chỉ giúp người dân thực hiện tốt các quy định của Nhà nước đưa ra, mà nó còn thể hiện tính nhân đạo, nhân văn của người dân Việt Nam trong việc hỗ trợ bảo vệ cuộc sống của các chủ thể, cá nhân khác.
