Xăm hình để trốn nghĩa vụ quân sự có bị xử phạt không?

1. Có hình xăm có phải đi nghĩa vụ quân sự không? 

Trước đây, theo quy định cũ của Thông tư 167/2010/TT-BQP quy định những công dân có hình xăm mang tính kinh dị, kỳ quái, kích động, bạo lực gây phản cảm ở những vị trí lộ diện như mặt, cổ, tay (từ 1/3 dưới cánh tay trở xuống); chân (1/3 dưới đùi trở xuống) sẽ không được gọi nhập ngũ. Tuy nhiên, Thông tư này đã hết hiệu lực và hiện nay, Thông tư số 148/2018/TT-BQP đang có hiệu lực không còn đề cập đến việc không gọi nhập ngũ với những người có hình xăm trên cơ thể. 

Đồng thời, pháp luật cũng quy định về điều kiện tham gia nhập ngũ như sau: 

(1) Tiêu chuẩn về tuổi đời:

– Độ tuổi công dân từ 18 tuổi đến 25 tuổi. 

– Với trường hợp công dân nam sẽ được tuyển chọn và gọi nhập ngũ đến hết 27 tuổi nếu như thuộc diện đào tạo trình độ cao đẳng, đại học đã được tạm hoãn gọi nhập ngũ trong thời gian một khóa đào tạo của một trình độ đào tạo. 

(2) Tiêu chuẩn về chính trị:

– Với trường hợp tuyển chọn công dân vào phục vụ trong Quân đội nhân dân Việt Nam thì tiêu chuẩn chính trị sẽ căn cứ theo quyết định tại Thông tư liên tịch số 50/2016/TTLT-BQP-BCA ngày 15 tháng 4 năm 2016 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng – Bộ trưởng Bộ Công an. 

– Với những vị trí tại các cơ quan, đơn vị, những vị trí trọng yếu cơ mật trong Quân đội; lực lượng Tiêu binh, Nghi lễ hoặc trong đơn vị lực lượng Vệ binh và Kiểm soát quân sự chuyên nghiệp: tiêu chuẩn chính trị sẽ theo quy định của Bộ Quốc phòng.

(3) Tiêu chuẩn về sức khỏe: 

– Về sức khỏe sẽ tuyển chọn những công dân có sức khỏe thuộc loại 1, loại 2, loại 3 (căn cứ trên quy định của Thông tư liên tịch số 16/2016/TTLT-BYT-BQP ngày 30 tháng 6 năm 2016 của Bộ trưởng Bộ Y tế – Bộ trưởng Bộ Quốc phòng quy định việc khám sức khỏe thực hiện nghĩa vụ quân sự). 

– Tiêu chuẩn sức khỏe theo quy định riêng của Bộ Quốc phòng với những vị trí tại các cơ quan, đơn vị, những vị trí trọng yếu cơ mật trong Quân đội; lực lượng Tiêu binh, Nghi lễ hoặc trong đơn vị lực lượng Vệ binh và Kiểm soát quân sự chuyên nghiệp. 

– Không thực hiện tuyển chọn những công dân thuộc các trường hợp sau: 

+ Với những công dân có sức khỏe loại 3 tật khúc xạ về mắt (cận thị 1,5 diop trở lên, viễn thị các mức độ). 

+ Công dân nghiện ma túy. 

+ Công dân bị nhiễm HlV, AIDS.

(4) Tiêu chuẩn về văn hóa: 

– Trình độ văn hóa được tuyển chọn phải từ lớp 8 trở lên. 

Nguyên tắc sẽ lấy từ cao xuống thấp. 

– Trường hợp được tuyển chọn công dân có trình độ văn hóa lớp 7 nếu như những địa phương có khó khăn không đảm bảo đủ chỉ tiêu giao quân thì khi đó sẽ báo cáo cơ quan có thẩm quyền xem xét và quyết định. 

– Với những trường hợp các xã thuộc vùng sâu, vùng xa, những vùng có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn.

Như vậy theo quy định trên, việc công dân không có hình xăm không nằm trong điều kiện, tiêu chuẩn để được gọi nhập ngũ. Do đó, công dân có hình xăm vẫn sẽ phải đi nhập ngũ khi đáp ứng đủ điều kiện. 

2. Xăm hình để trốn nghĩa vụ quân sự có bị xử phạt không?

Căn cứ Thông tư liên tịch số 50/2016/TTLT-BQP-BCA ngày 15/4/2016 của Bộ Quốc phòng và Bộ Công an quy định tiêu chuẩn chính trị tuyển chọn công dân vào phục vụ trong Quân đội nhân dân Việt Nam, theo đó những đối tượng có hình xăm, chữ xăm có nội dung chống đối chế độ, chia rẽ dân tộc, kích động tình dục, bạo lực hay hình xăm phản cảm ở các vị trí dễ lộ diện như mặt, cổ, đầu, từ 1/2 cánh tay trên trở xuống, từ 1/3 dưới đùi trở xuống,… 

Theo quy định trên, hình xăm, chữ xăm trên cơ thể là một trong những nội dung thuộc tiêu chuẩn về chính trị, đạo đức trong công tác tuyển chọn nghĩa vụ quân sự. Trong quá trình tuyển chọn công dân nhập ngũ, trường hợp công dân có hình xăm, chữ xăm với nội dung nêu trên nhập ngũ vào Quân đội, gây phản cảm, ảnh hưởng đến hình ảnh, lễ tiết tác phong của người quân nhân cách mạng, xây dựng môi trường văn hóa trong Quân đội. 

Còn trường hợp công dân trên cơ thể có hình xăm, chữ xăm không thuộc các quy định trên hoặc tẩy xóa được thì vẫn xem xét để gọi nhập ngũ theo quy định. 

Thực tế hiện nay, tình trạng nhiều công dân đã lợi dụng việc xăm hình này để nhằm mục đích trốn nghĩa vụ quân sự trước thời điểm gọi nhập ngũ. Đây là một trong những hành vi vi phạm quy định của pháp luật. Theo đó, công dân có hành vi trên sẽ chịu chế tài xử phạt như sau: 

– Trường hợp đối tượng có hành vi gian dối làm sai lệch kết quả phân loại sức khỏe của mình nhằm trốn tránh nghĩa vụ quân sự: phạt tiền từ 15 triệu đồng đến 20 triệu đồng (căn cứ điểm a khoản 2 Điều 6 Nghị định số 120/2013/NĐ-CP, được sửa đổi bởi Khoản 8 Điều 1 Nghị định 37/2022/NĐ-CP). 

– Trường hợp đối tượng có hành vi gian dối nhằm trốn tránh thực hiện lệnh gọi nhập ngũ sau khi đã có kết quả khám tuyển sức khỏe nghĩa vụ quân sự đủ điều kiện nhập ngũ theo quy định: phạt tiền từ 40 triệu đồng đến 50 triệu đồng (căn cứ Điều 7 Nghị định số 120/2013/NĐ-CP, được sửa đổi, bổ sung bởi khoản 9 Điều 1 Nghị định 37/2022/NĐ-CP). 

3. Vấn đề kiến nghị giải quyết quy định liên quan đến việc xăm hình để trốn nghĩa vụ quân sự: 

Vấn đề này hiện cũng được nêu nhiều ý kiến, quan điểm khác nhau trong các cuộc họp Quốc hội. Theo đó, nhiều cử tri đề nghị Bộ Quốc phòng rà soát, nghiên cứu đề xuất sửa đổi Luật nghĩa vụ quân sự cũng như các văn bản có liên quan để bổ sung quy định chi tiết việc cấm xăm hình tại các vùng hở trên cơ thể, các loại hình xăm đối với thanh niên trong độ tuổi tham gia nghĩa vụ quân sự khi chưa thực hiện khám nghĩa vụ quân sự.

Theo đó, Bộ Quốc phòng cũng trả lời quy định về việc hình xăm, chữ xăm khi xét duyệt tiêu chuẩn tuyển chọn, gọi công dân nhập ngũ vào phục vụ trong quân đội được quy định tại thông tư liên tịch của Bộ Quốc phòng và Bộ Công an.

Thông tư quy định về điều kiện, tiêu chuẩn chính trị tuyển chọn công dân vào phục vụ trong Quân đội nhân dân Việt Nam, với những trường hợp công dân cơ thể có hình xăm, chữ xăm có nội dung chống đối chế độ, chia rẽ dân tộc, mang tính kinh dị, kỳ quái, kích động tình dục, bạo lực. Những hình xăm, chữ xăm gây phản cảm ở vị trí lộ diện, như: mặt, đầu, cổ; từ 1/2 cánh tay trên trở xuống, từ 1/3 dưới đùi trở xuống. Hình xăm, chữ xăm chiếm diện tích từ 1/2 lưng, ngực, bụng trở lên.

Trên cơ sở quy định trên, chỉ những đối tượng trên mới không đủ điều kiện để tham gia nghĩa vụ quân sự. Còn trường hợp công dân có hình xăm không thuộc quy định cấm trên thì vẫn xem xét để tuyển chọn. 

Thực tế hiện nay, pháp luật Việt Nam không có quy định cấm công dân xăm hình trên cơ thể đối với những thanh niên trong độ tuổi tham gia nghĩa vụ quân sự khi chưa thực hiện khám nghĩa vụ quân sự. Do đó, việc để đảm bảo ngăn chặn việc công dân lợi dụng xăm hình, xăm chữ nhằm trốn tránh nghĩa vụ cũng cần được quan tâm sát sao bởi thực tế không phải là không có việc này xảy ra. Từ đó, đảm bảo công bằng xã hội, đồng thời đảm bảo nguồn, chất lượng công dân nhập ngũ, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc.