Xác định hoàn cảnh ra đời, mục đích viết Bình Ngô đại cáo

1. Xác định hoàn cảnh ra đời, mục đích viết Bình Ngô đại cáo chuẩn nhất: 

1.1. Hoàn cảnh ra đời:

“Bình Ngô đại cáo” là một tác phẩm nổi tiếng của Nguyễn Trãi, được viết vào năm 1428, sau khi cuộc khởi nghĩa Lam Sơn do Lê Lợi lãnh đạo đã hoàn toàn thắng lợi. Đây là thời điểm mà đất nước Đại Việt thoát khỏi ách đô hộ tàn bạo của nhà Minh, sau gần hai mươi năm chiến tranh gian khổ và đầy hy sinh.

Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, từ những bước đầu khó khăn khi lực lượng nghĩa quân còn nhỏ bé, cho đến những trận chiến quyết định đã đưa quân Minh phải rút khỏi Đại Việt, là một cuộc đấu tranh anh dũng và bền bỉ của cả dân tộc. Sau khi giặc Minh bị đánh đuổi, Lê Lợi lên ngôi hoàng đế, lập nên triều đại mới – triều Lê sơ, đánh dấu sự phục hưng của đất nước sau những năm dài bị giặc ngoại xâm đô hộ.

Trong bối cảnh đó, Lê Lợi đã giao cho Nguyễn Trãi, một trong những người cộng sự gần gũi nhất, soạn thảo bài cáo để tuyên bố chiến thắng, khẳng định độc lập tự chủ của dân tộc, đồng thời tưởng nhớ những công lao và hy sinh của quân dân Đại Việt trong cuộc chiến trường kỳ. “Bình Ngô đại cáo” chính là bản tuyên ngôn hùng hồn, không chỉ để thông báo về thắng lợi to lớn, mà còn mang đậm tính nhân văn, thể hiện lòng yêu nước và tinh thần hòa hiếu của dân tộc.

Tác phẩm được coi là một bản “tuyên ngôn độc lập thứ hai” của dân tộc Việt Nam, sau “Nam quốc sơn hà” của Lý Thường Kiệt, với mục đích khẳng định quyền tự do và quyền sống của người dân Đại Việt, cũng như gửi gắm thông điệp về một nền hòa bình lâu dài sau cuộc chiến đau thương.

1.2. Mục đích viết Bình Ngô đại cáo:

Mục đích sáng tác “Bình Ngô đại cáo” không chỉ dừng lại ở việc tuyên bố thắng lợi của cuộc kháng chiến chống giặc Minh, mà còn mang một ý nghĩa sâu sắc và to lớn hơn. Trước hết, tác phẩm nhằm khẳng định với toàn thể nhân dân về sự thành công vĩ đại của công cuộc đấu tranh giành lại độc lập, tự do cho đất nước sau nhiều năm dưới ách đô hộ tàn bạo của quân Minh. Qua đó, tác phẩm thể hiện sự tự hào về tinh thần yêu nước bất khuất và ý chí kiên cường của nghĩa quân Lam Sơn và toàn dân tộc.

Ngoài việc tôn vinh chiến thắng, “Bình Ngô đại cáo” còn là lời khích lệ mạnh mẽ, kêu gọi toàn thể quân dân hãy tự hào về chiến công này và tiếp tục gìn giữ, bảo vệ nền độc lập mà biết bao máu xương đã phải đổ xuống để giành lại. Tác phẩm không chỉ mang tính chất tuyên truyền, cổ vũ lòng yêu nước, mà còn là bản hùng ca bất diệt, thể hiện sức mạnh đoàn kết của dân tộc và khơi dậy lòng tin vào tương lai tươi sáng của đất nước sau chiến tranh. Đây chính là một thông điệp mạnh mẽ, khẳng định sự trường tồn của dân tộc Việt Nam và quyết tâm bảo vệ nền tự do, hoà bình vừa giành được.

1.3. Dấu hiệu nhận biết:

Dấu hiệu nhận biết “Bình Ngô đại cáo” là một văn bản nghị luận được thể hiện qua nhiều khía cạnh nổi bật, từ thể loại văn bản đến cấu trúc và nội dung lập luận chặt chẽ.

Trước hết, về thể loại, “Bình Ngô đại cáo” thuộc thể cáo – một thể loại văn bản nghị luận cổ điển trong văn học trung đại. Thể cáo thường được dùng để truyền đạt những thông điệp quan trọng từ vua chúa, triều đình tới toàn dân, có mục đích thông báo hoặc tuyên bố về một sự kiện lớn, mang tính chất trọng đại đối với quốc gia. Với tính chất trang trọng và hùng hồn, thể cáo đòi hỏi lối viết ngắn gọn, súc tích nhưng sâu sắc, giàu cảm xúc và có sức thuyết phục lớn, phù hợp với nội dung nghị luận mà Nguyễn Trãi muốn truyền tải trong tác phẩm này.

Về cấu trúc nghị luận, “Bình Ngô đại cáo” được xây dựng với hệ thống luận điểm rõ ràng, được chia thành các đoạn với sự sắp xếp logic, mạch lạc. Mỗi đoạn văn trong tác phẩm đều tập trung làm sáng tỏ một luận điểm cụ thể. Từ việc lên án tội ác tàn bạo của giặc Minh, ca ngợi sức mạnh và lòng yêu nước của nghĩa quân Lam Sơn, đến tuyên bố thắng lợi oanh liệt và khẳng định quyền tự do độc lập của dân tộc, tất cả đều được Nguyễn Trãi trình bày một cách rành mạch, tuần tự.

Điều quan trọng nhất, mỗi luận điểm đều thể hiện bằng những lí lẽ, dẫn chứng thuyết phục. Nguyễn Trãi đã sử dụng hàng loạt dẫn chứng lịch sử, mô tả chi tiết về sự tàn bạo của giặc Minh và sự gian khổ của nhân dân trong suốt thời gian bị đô hộ. Đồng thời, ông cũng làm nổi bật những chiến công hiển hách của nghĩa quân Lam Sơn qua từng trận đánh. Các dẫn chứng này không chỉ giúp làm sáng tỏ luận điểm mà còn tăng tính thuyết phục cho bài cáo, khiến người đọc cảm nhận sâu sắc về sự công bằng, chính nghĩa của cuộc kháng chiến. 

Nhờ sự kết hợp tài tình giữa lý luận sắc bén và dẫn chứng cụ thể, “Bình Ngô đại cáo” không chỉ là một tác phẩm văn học có giá trị nghệ thuật cao mà còn là một văn bản nghị luận xuất sắc, thể hiện khả năng thuyết phục và sức mạnh tư tưởng của Nguyễn Trãi.

2. Xác định hoàn cảnh ra đời, mục đích viết Bình Ngô đại cáo ý nghĩa nhất:

2.1. Hoàn cảnh ra đời:

Hoàn cảnh ra đời của “Bình Ngô đại cáo” gắn liền với sự kiện lịch sử trọng đại của dân tộc Việt Nam. Sau hơn 10 năm kháng chiến gian khổ, nghĩa quân Lam Sơn dưới sự lãnh đạo của Lê Lợi đã đánh bại quân Minh, giành lại độc lập cho đất nước. Vào cuối năm 1427, sau khi quân Minh thua trận và phải rút lui về nước, Lê Lợi chính thức lên ngôi vua, lập ra triều đại Hậu Lê. Để khẳng định chủ quyền và tuyên bố chiến thắng oanh liệt của dân tộc, Nguyễn Trãi – với tài năng và lòng yêu nước sâu sắc – đã thay mặt Lê Lợi soạn thảo “Bình Ngô đại cáo”. Tác phẩm này được xem là bản tuyên ngôn độc lập thứ hai của dân tộc, thể hiện niềm tự hào dân tộc, ý chí bất khuất và khát vọng hoà bình.

2.2. Mục đích viết Bình Ngô đại cáo:

Mục đích của bài “Bình Ngô đại cáo” mang nhiều tầng ý nghĩa sâu sắc, thể hiện tầm vóc của một tác phẩm kinh điển trong văn học và lịch sử dân tộc Việt Nam.

Trước hết, tác phẩm được viết ra với mục đích chính là công bố trước toàn thể nhân dân về chiến thắng vĩ đại của nghĩa quân Lam Sơn trong cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược, một chiến công mang tầm vóc thời đại. Sau hơn một thập kỷ chiến đấu kiên cường và đầy hy sinh, quân dân Việt Nam đã đập tan âm mưu đô hộ của nhà Minh, giải phóng đất nước khỏi ách thống trị tàn bạo. Đây không chỉ là một chiến thắng quân sự mà còn là một cột mốc lịch sử chói lọi trong quá trình dựng nước và giữ nước của dân tộc, khẳng định chủ quyền quốc gia và sự trường tồn của dân tộc Việt Nam.

Không chỉ dừng lại ở việc tuyên bố thắng lợi, “Bình Ngô đại cáo” còn khẳng định chính nghĩa và lòng yêu nước của toàn thể quân dân. Nguyễn Trãi đã nhấn mạnh tính chính đáng của cuộc kháng chiến, thể hiện qua những lý lẽ sắc bén và dẫn chứng về tội ác của giặc Minh, từ đó nêu bật tính nhân đạo và tinh thần đoàn kết của nghĩa quân Lam Sơn. Tác phẩm không chỉ nói về chiến công mà còn làm sáng tỏ sự chính trực, chính nghĩa của dân tộc ta, một dân tộc luôn khao khát hoà bình và công lý.

Hơn nữa, bài cáo còn khích lệ tinh thần dân tộc. Nó không chỉ là lời thông báo về một chiến thắng mà còn là nguồn cảm hứng, khơi dậy lòng tự hào dân tộc và niềm tin vào tương lai tươi sáng. Bằng những lời lẽ hùng hồn, bài cáo khẳng định sức mạnh của sự đoàn kết, tinh thần bất khuất của nhân dân Việt Nam trong việc bảo vệ độc lập, tự do. Đây là lời kêu gọi nhân dân hãy trân trọng và gìn giữ nền hoà bình mà bao người đã ngã xuống để giành lại.

Tóm lại, “Bình Ngô đại cáo” được viết với mục đích “tuyên bố, khẳng định và khích lệ”. Nó vừa là lời tuyên ngôn lịch sử đánh dấu một giai đoạn oai hùng, vừa là bản hùng ca ngợi tình yêu nước, lòng tự hào dân tộc và khát vọng về một đất nước độc lập, tự do. Tác phẩm đã vượt xa khỏi vai trò một văn bản tuyên bố thông thường, trở thành biểu tượng cho tinh thần yêu nước và ý chí kiên cường của dân tộc Việt Nam qua mọi thời đại.

2.3. Dấu hiệu nhận biết:

Dấu hiệu là một khái niệm quan trọng trong văn nghị luận. Trong đó, thể cáo được xem là một thể văn nghị luận cổ, được sử dụng để thông báo hoặc kể lại một sự kiện, tình huống hoặc thông tin. Trong khi đó, luận điểm là một phát biểu rõ ràng, bao gồm các lập luận và bằng chứng để thuyết phục người đọc hoặc người nghe đồng ý với quan điểm được đưa ra. Điều này có thể được đạt được thông qua việc sử dụng các ví dụ cụ thể, phản bác các luận điểm có liên quan hoặc thực hiện các phân tích chi tiết về các chứng cứ và lập luận được đưa ra.

3. Xác định hoàn cảnh ra đời, mục đích viết Bình Ngô đại cáo chính xác nhất:

3.1. Hoàn cảnh ra đời:

Hoàn cảnh ra đời của Bình Ngô đại cáo là kết quả của một thời kỳ lịch sử đầy biến động và đấu tranh khốc liệt. Trước đó, nghĩa quân Lam Sơn đã phải chịu rất nhiều gian khổ và đánh đổi để đánh bại giặc Minh. Tuy nhiên, chiến thắng này không đơn thuần chỉ là sự thể hiện của sức mạnh quân sự. Nó còn là một biểu tượng cho sự đoàn kết và tinh thần chiến đấu cao độ của những người dân Việt Nam. Bình Ngô đại cáo đã kết thúc một thời kỳ đói khát, bạo loạn và bất ổn, đánh dấu sự bắt đầu của một thời đại mới cho đất nước Việt Nam.

3.2. Mục đích viết Bình Ngô đại cáo:

Mục đích sáng tác của “Bình Ngô đại cáo” là để tuyên bố trước toàn thể nhân dân về một sự kiện có ý nghĩa trọng đại và mang tính lịch sử đối với dân tộc: sự thắng lợi vẻ vang của cuộc kháng chiến chống giặc Minh. Sau hơn 10 năm chiến đấu gian khổ, nghĩa quân Lam Sơn, dưới sự lãnh đạo của Lê Lợi và Nguyễn Trãi, đã giành được chiến thắng, đánh đuổi quân xâm lược Minh ra khỏi bờ cõi, chấm dứt ách đô hộ tàn bạo mà nhân dân Việt Nam phải chịu đựng suốt một thời gian dài.

Nguyễn Trãi đã thay mặt Lê Lợi viết bài cáo này không chỉ để khẳng định thắng lợi của nghĩa quân mà còn để truyền đạt rộng rãi tới toàn thể dân tộc về việc giành lại độc lập, tự do cho đất nước. Đây là một thông báo chính thức, đánh dấu thời điểm đất nước bước sang một trang sử mới – thời kỳ tự chủ và độc lập sau khi rũ bỏ được ách đô hộ của phương Bắc. Bằng giọng văn hào sảng, đanh thép, “Bình Ngô đại cáo” như một lời tuyên ngôn, khẳng định quyền sống, quyền làm chủ của nhân dân Việt Nam, đồng thời thể hiện lòng tự hào sâu sắc về truyền thống yêu nước và tinh thần kiên cường của cả dân tộc.

Ngoài ra, bài cáo còn mang ý nghĩa khơi dậy niềm tin và cổ vũ tinh thần của nhân dân, để họ thấy rõ rằng chính sự đoàn kết, lòng yêu nước nồng nàn và tinh thần bất khuất đã giúp dân tộc vượt qua mọi thử thách, giành lại chiến thắng cuối cùng. Đây không chỉ là một bản tuyên bố về chiến thắng quân sự mà còn là lời nhắc nhở, động viên mọi tầng lớp nhân dân cùng đồng lòng gìn giữ và bảo vệ thành quả ấy, không bao giờ để rơi vào tay kẻ thù một lần nữa. Tác phẩm thể hiện khát vọng hoà bình, độc lập của nhân dân Việt Nam, đồng thời là lời cảnh báo mạnh mẽ với các thế lực ngoại xâm về sức mạnh không thể khuất phục của dân tộc.

Với mục đích tuyên bố sự kiện trọng đại này, “Bình Ngô đại cáo” đã trở thành một tác phẩm vĩ đại trong văn học trung đại Việt Nam, là bản tuyên ngôn độc lập mang tầm vóc lịch sử và có sức ảnh hưởng sâu rộng trong lòng nhân dân.

3.3. Dấu hiệu nhận biết:

Dấu hiệu nhận biết Bình Ngô đại cáo là một văn bản nghị luận thể loại cao và thuộc những thể văn nghị luận cổ thời xưa. Văn bản này có hệ thống luận điểm rõ ràng và được chia tách thành các đoạn. Mỗi đoạn đi kèm với những lí lẽ và dẫn chứng thuyết phục để chứng minh và làm sáng rõ luận điểm. Ngoài ra, văn bản còn có những đặc điểm khác như sử dụng ngôn ngữ phong phú và trau chuốt, đầy đủ các yếu tố văn hóa, xã hội của thời đại. Bình Ngô đại cáo được xem là một tài liệu quý giá để tìm hiểu về lịch sử và văn hóa của Việt Nam thời xưa.