Theo quy định của pháp luật những vụ án dân sự không được hòa giải, không hòa giải được và hòa giải không được có khái niệm pháp lí và bản chất hoàn toàn khác nhau.
Phân biệt vụ án dân sự không được hòa giải, không hòa giải được và hòa giải không được:
Theo quy định của pháp luật những vụ án dân sự không được hòa giải, không hòa giải được và hòa giải không được có khái niệm pháp lí hoàn toàn khác nhau.
-Thứ nhất: những vụ án dân sự không được hòa giải được quy định tại điều 181 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2004 sửa đổi, bổ sung năm 2011:
“Điều 181. Những vụ án dân sự không được hòa giải
1. Yêu cầu đòi bồi thường gây thiệt hại đến tài sản của Nhà nước.
2. Những vụ án dân sự phát sinh từ giao dịch trái pháp luật hoặc trái đạo đức xã hội”.
Củ thể, Nghị quyết 05/2012/NQ-HĐTP hướng dẫn thi hành một số quy định trong Phần thứ hai “Thủ tục giải quyết vụ án tại Tòa án cấp sơ thẩm” của Bộ luật Tố tụng Dân sự hướng dẫn điều 181 Bộ luật tố tụng dân sự như sau:
Điều 15. Những vụ án dân sự không được hòa giải quy định tại Điều 181 của BLTTDS
“1. “Tài sản của Nhà nước” được hiểu là tài sản thuộc hình thức sở hữu nhà nước quy định tại Điều 200 của “Bộ luật dân sự năm 2015” và được điều chỉnh theo các quy định tại mục 1 Chương XIII của “Bộ luật dân sự năm 2015”.
“Yêu cầu đòi bồi thường thiệt hại đến tài sản của Nhà nước” là trường hợp tài sản của Nhà nước bị thiệt hại do hành vi trái pháp luật, do hợp đồng vô hiệu, do vi phạm nghĩa vụ dân sự,… gây ra và người được giao chủ sở hữu đối với tài sản Nhà nước đó có yêu cầu đòi bồi thường.
Khi thi hành quy định tại khoản 1 Điều 181 của BLTTDS cần phân biệt:
a) Trường hợp tài sản của Nhà nước được giao cho cơ quan, tổ chức, đơn vị vũ trang quản lý, sử dụng hoặc đầu tư vào doanh nghiệp nhà nước do Nhà nước thực hiện quyền sở hữu thông qua cơ quan có thẩm quyền, thì khi có yêu cầu đòi bồi thường thiệt hại đến loại tài sản này, Toà án không được hoà giải để các bên đương sự thoả thuận với nhau về việc giải quyết vụ án.
b) Trường hợp tài sản của Nhà nước được Nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp nhà nước, góp vốn trong các doanh nghiệp liên doanh có vốn đầu tư của các chủ sở hữu khác theo quy định của Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư mà doanh nghiệp được quyền tự chủ chiếm hữu, sử dụng hoặc định đoạt tài sản và chịu trách nhiệm trước Nhà nước đối với tài sản đó trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, thì khi có yêu cầu đòi bồi thường thiệt hại đến tài sản đó, Toà án tiến hành hoà giải để các bên đương sự thoả thuận với nhau về việc giải quyết vụ án theo thủ tục chung.
2. Toà án không được hoà giải vụ án dân sự phát sinh từ giao dịch trái pháp luật (giao dịch vi phạm điều cấm của pháp luật) hoặc trái đạo đức xã hội, nếu việc hoà giải nhằm mục đích để các bên tiếp tục thực hiện các giao dịch đó. Trường hợp các bên chỉ có tranh chấp về việc giải quyết hậu quả của giao dịch vô hiệu do trái pháp luật hoặc trái đạo đức xã hội, thì Toà án vẫn phải tiến hành hoà giải để các đương sự thoả thuận với nhau về việc giải quyết hậu quả của giao dịch vô hiệu đó”.
>>> Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài: 1900.6568
– Thứ hai: những vụ án dân sự không hòa giải được là những trường hợp pháp luật quy định phải hòa giải nhưng thực tế có trở ngại khách quan mà không hòa giải được
Theo quy định tại điều 182 về những vụ án dân sự không tiến hành hòa giải được
“1. Bị đơn đã được Tòa án triệu tập hợp lệ đến lần thứ hai mà vẫn cố tình vắng mặt.
2. Đương sự không thể tham gia hòa giải được vì có lý do chính đáng.
3. Đương sự là vợ hoặc chồng trong vụ án ly hôn là người mất năng lực hành vi dân sự”.
-Thứ ba: những vụ án dân sự hòa giải không được, tức hòa giải không thành là trường hợp tòa án đã tiến hành hòa giải nhưng các bên không đưa ra được thỏa thuận chung hoặc thỏa thuận được toàn bộ vụ án nhưng không thỏa thuận được án phí.
Theo đó tòa án lập biên bản hòa giải không thành và ra quyết định đưa vụ án ra xét xử theo quy định tại điều 195 Bộ luật tố tụng dân sự 2004 sửa đổi, bổ sung năm 2011. Việc ra quyết định đưa vụ án ra xét xử có thể được thực hiện ngay trong ngày xảy ra việc hòa giải không thành.
Tuy nhiên trên thưc tế, thẩm phán thường không ra quyết định đưa vụ án ra xét xử ngay mà tiếp tục thu thập hồ sơ và tiến hành hòa giải lần hai , thậm chí lần ba theo thủ tục chung.
