Viết văn bản thuyết minh giải thích hiện tượng sa mạc hóa

1. Thuyết minh giải thích hiện tượng sa mạc hóa hay:

Hiện tượng sa mạc hóa là quá trình mà đất trở nên khô cằn, mất khả năng cung cấp nước và dinh dưỡng cho thực vật, dẫn đến sự suy giảm hoặc mất mát của sinh vật và thảm thực vật. Sa mạc hóa có thể xuất phát từ các nguyên nhân tự nhiên như biến đổi khí hậu, nhưng cũng bị ảnh hưởng rất nhiều bởi hoạt động của con người như quá mức khai thác đất, chặt phá rừng và quá trình đô thị hóa.

Sa mạc hóa là một vấn đề môi trường toàn cầu đáng báo động, vì nó ảnh hưởng đến sự sống của hàng triệu người và gây ra những hậu quả kinh tế, xã hội và an ninh. Theo Công ước Liên hợp quốc về chống sa mạc hóa (UNCCD), khoảng 40% lãnh thổ trên thế giới có nguy cơ bị sa mạc hóa và khoảng 12 triệu ha đất bị thoái hóa mỗi năm.

Ở Việt Nam, sa mạc hóa cũng là một hiện tượng nghiêm trọng, đặc biệt ở các khu vực khô hạn và bán khô hạn như miền Nam Trung Bộ và Tây Nguyên. Nhiều khu vực ở Ninh Thuận, Bình Thuận, Khánh Hòa, Đắk Lắk,… đã bị biến thành những vùng đất cằn cỗi, không có cây xanh và nước ngầm. Nguyên nhân chính là do biến đổi khí hậu, lượng mưa ngày càng trở nên khan hiếm, các hành vi khai thác nước không kiểm soát và phá rừng trắng trợn của con người.

Để có thể ngăn chặn hiện tượng sa mạc hóa càng sớm càng tốt, cần thiết những giải pháp để ngăn chặn có hiệu quả. Có thể kể đến những phương pháp như sau: Thứ nhất là quản lý đất đai bền vững: áp dụng các phương pháp canh tác tiết kiệm nước, chống xói mòn, duy trì hoặc tăng cường độ phì nhiêu của đất. Thứ hai, khôi phục rừng và trồng rừng bằng việc tái sinh các loài cây gỗ và cây bụi bản địa, trồng cây xanh để che phủ đất, tạo ra các khu vực bảo tồn sinh quyển. Thứ ba, bảo tồn và phục hồi đất: sử dụng các biện pháp cơ học hoặc sinh học để ngăn chặn hoặc giảm thiểu sự thoát nước và bay hơi từ bề mặt đất. Thứ tư, quản lý nước thông qua việc tái sử dụng nước đã qua xử lý, lưu trữ nước mưa, khử mặn và tiết kiệm. Tất cả những hành động này có thể giúp tiết kiệm nước và tồn tại tốt hơn trong thời gian dài hạn hạn hán.

Để đối phó và ngăn chặn sa mạc hóa, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa chính phủ, cộng đồng và mỗi cá nhân. Việc bảo vệ môi trường và sử dụng hợp lý các nguồn lực là trách nhiệm của tất cả chúng ta.

2. Thuyết minh giải thích hiện tượng sa mạc hóa ấn tượng:

Sa mạc hóa là hiện tượng suy thoái đất do các yếu tố tự nhiên và nhân tạo, dẫn đến mất đi khả năng sinh sản của đất và sự biến mất của các loài thực vật và động vật. Sa mạc hóa là một vấn đề toàn cầu, ảnh hưởng đến an ninh sinh thái, xóa đói giảm nghèo, ổn định kinh tế – xã hội và phát triển bền vững của nhiều quốc gia trên thế giới.

Một trong những nguyên nhân chính của sa mạc hóa chính là phá rừng để mở rộng vùng đất canh tác, quá trình quá khai thác nước dẫn đến sự khô hạn và nghèo nước, và sự biến đổi khí hậu do tác động của con người. Phá rừng không chỉ làm giảm diện tích rừng, làm mất đi các chức năng bảo vệ đất, chống xói mòn, duy trì chu trình nước và khí hậu, mà còn làm giảm sự đa dạng sinh học, làm mất đi các loài cây gỗ và cây bụi có khả năng chịu hạn. Phá rừng khiến cho đất trở nên khô cằn, nứt nẻ, không thể canh tác được. Khôn lường hơn nữa, phá rừng cũng chính là hành vi gây ra sự gia tăng khí nhà kính, làm nóng lên toàn cầu và biến đổi khí hậu.

Sa mạc hóa có thể dẫn đến mất môi trường sống, sự suy giảm sản xuất nông nghiệp, và thậm chí là di cư của cộng đồng dân cư.

Để ngăn chặn hiện tượng sa mạc hóa do việc phá rừng, chúng ta cần phải nhanh chóng áp dụng các giải pháp sau, như: Cấm hoặc hạn chế các hoạt động phá rừng trái phép, khai thác quá mức các tài nguyên rừng; Khôi phục rừng và trồng rừng bằng cách tái sinh các loài cây gỗ và cây bụi bản địa, trồng cây xanh để che phủ đất, tạo ra các khu vực bảo tồn sinh quyển; Tăng cường giáo dục và nhận thức cho người dân về tầm quan trọng của rừng đối với sự sống và sự phát triển của con người; và cuối cùng là Thúc đẩy sự tham gia của cộng đồng trong việc quản lý và bảo vệ rừng, tạo ra các nguồn thu nhập từ các hoạt động liên quan đến rừng.

Nhiều chương trình, chính sách ngăn chặn sa mạc hóa đang được đẩy mạnh hơn nhằm giúp dành lại đất đai cho con người sinh sống.

3. Thuyết minh giải thích hiện tượng sa mạc hóa đạt điểm cao: 

Sa mạc hóa là hiện tượng một vùng đất vốn có quần xã sinh vật đa dạng bị biến đổi thành quần xã sinh vật sa mạc. Điều này có nghĩa là sự mất mát của nguồn nước, cây cỏ và các loài thực vật, động vật sống ở đó. Sa mạc hóa là một quá trình suy thoái đất đai và hệ sinh thái địa phương, gây ra những hậu quả tiêu cực cho cuộc sống con người.

Nguyên nhân của hiện tượng sa mạc hóa có thể được chia thành hai loại: nguyên nhân do con người và nguyên nhân do thiên nhiên. Nguyên nhân do con người bao gồm các hoạt động sau. Thứ nhất, hoạt động chăn nuôi du mục: Khi nuôi quá nhiều gia súc có móng guốc tại một khu vực, chúng sẽ ăn hết cây cỏ, làm cạn kiệt nguồn nước và dẫm nát mặt đất, khiến cho đất không còn khả năng tái tạo. Thứ hai là hoạt động khai thác tài nguyên: Tài nguyên thiên nhiên bị khai thác vượt quá khả năng phục hồi của đất, sẽ gây ra sự cạn kiệt nguồn nước và động thực vật, làm giảm khả năng chống chịu của đất trước các yếu tố khí hậu. Thứ ba là hoạt động phát triển kinh tế: Khi xây dựng các công trình như đường, cầu, nhà máy, khu công nghiệp… trên những vùng đất có sinh khí thấp thì gây ra sự phá hủy thảm thực vật và làm gián đoạn chu trình nước. Bên cạnh đó, có thể kể đến các nguyên nhân do thiên nhiên bao gồm: Thứ nhất là Biến đổi khí hậu: Nhiệt độ trung bình của Trái Đất tăng lên, gây ra sự thay đổi của các mùa, làm cho các vùng khô cằn trở nên khô hạn hơn, các vùng ẩm ướt trở nên lũ lụt hơn. Thứ hai là các hiện tượng thiên tai tự nhiên có sức tàn phá lớn như bão, lũ, hạn, núi lửa phun trào… phá hủy toàn diện của một vùng đất, khiến cho không có sinh vật nào sống sót.

Hiện tượng sa mạc hóa đã và đang diễn ra ở nhiều khu vực trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Theo báo cáo của Bộ Tài nguyên và Môi trường, Việt Nam có khoảng 9 triệu ha đất bị sa mạc hóa hoặc có nguy cơ sa mạc hóa cao. Các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên là những khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Hiện tượng này đã gây ra những thiệt hại lớn cho sản xuất nông nghiệp, an ninh lương thực và sinh kế của người dân.

Việt Nam đã tham gia và ký kết Công ước chống sa mạc hóa của Liên hợp quốc (UNCCD) từ năm 1998 với tư cách là thành viên thứ 134 của công ước. Với mục đích hực hiện nghĩa vụ thành viên và yêu cầu của Công ước chống sa mạc hóa của Liên hợp quốc, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông đã trình Thủ tướng Chính phủ Kế hoạch hành động quốc gia về phòng chống sa mạc hóa giai đoạn 2006 – 2010 và định hướng đến năm 2020. Nội dung của chương trình đã được triển khai thành công như sau: hoàn thiện cơ sở pháp lý về tài nguyên đất, tài nguyên rừng và bảo vệ nguồn nước, các giải pháp phòng chống sa mạc hóa; nâng cao nhận thức, đào tạo nguồn nhân lực và tăng cường trang thiết bị kỹ thuật, cơ sở nghiên cứu giúp ngăn ngừa và kiểm soát sa mạc hóa; nghiên cứu, đánh giá hiện trạng sa mạc hóa và nghiên cứu xác định nguyên nhân chính gây ra sa mạc hóa, đề xuất các giải pháp phòng, chống sa mạc hóa ở Việt Nam… Ngoài ra, Cục Lâm nghiệp đang xây dựng kế hoạch khô hạn quốc gia và điều chỉnh, cập nhật tình hình về Chương trình hành động phòng chống sa mạc hóa giai đoạn 2021-2025, tầm nhìn 2030 và Đề án xác định mục tiêu tự nguyện nhằm cân bằng suy thoái đất quốc gia giai đoạn 2017 – 2020, tầm nhìn 2030. Trong công tác chống sa mạc hóa, Việt Nam đã từng bước đạt được “kết quả kép”. Vừa chống suy thoái đất, vừa mang lại lợi ích kinh tế cho người sản xuất.