Phân tích, đánh giá một truyện kể: chủ đề, những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật là kiểu bài nghị luận văn học dùng lí lẽ và bằng chứng để làm rõ đặc điểm, giá trị nội dung và nghệ thuật của một tác phẩm truyện kể.
Mục lục bài viết
- 1 1. Viết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá một truyện kể – Truyện “Prô-mê-tê và loài người”:
- 2 2. Viết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá một truyện kể – Truyện Thần Trụ Trời:
- 3 3. Viết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá một truyện kể – Truyện Đi san mặt đất:
- 4 4. Viết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá một truyện kể – Truyện Cây khế:
- 5 5. Viết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá một truyện kể – Truyện Truyền thuyết Sơn Tinh, Thủy Tinh:
1. Viết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá một truyện kể – Truyện “Prô-mê-tê và loài người”:
Trong thế giới huyền bí của thần thoại Hy Lạp, truyện “Prô-mê-tê và loài người” không những là một câu chuyện đơn thuần, còn là một tác phẩm nghệ thuật đầy ý nghĩa và triết lý. Qua lối kể tài tình cùng sự tưởng tượng phong phú, câu chuyện không những là một lời giải thích về sự ra đời của con người và muôn vật, còn là một bức tranh về lòng can đảm và lòng trung hiếu, về sự đổi mới và hi vọng.
Truyện kể về việc Prô-mê-tê và Ê-pi-mê-tê, hai vị thần với sức mạnh phi thường, đã tạo ra con người và muôn loài vật trên Trái Đất. Trong quá trình sáng tạo, thần Prô-mê-tê đã truyền cho con người ngọn lửa, biểu trưng của trí tuệ và sự hiểu biết, làm cho cuộc sống của con người trở nên tốt đẹp và tươi sáng. Đồng thời, truyện cũng nói đến sự khiếm khuyết cùng với lỗi lầm của thần Ê-pi-mê-tê, điều này phản ánh sự không hoàn thiện của con người và sự cấp thiết của việc sửa sai để đi xa hơn nữa.
Ngoài ra, “Prô-mê-tê và loài người” cũng chứa đựng thông điệp sâu sắc về sự đổi mới và sức mạnh của tri thức. Bằng việc trao tặng cho con người ngọn lửa, Prô-mê-tê không những làm cho cuộc sống trở nên tốt đẹp hơn và mở rộng thêm cánh cổng cho sự tiến bộ văn hoá, khoa học và nghệ thuật. Ngọn lửa ấy không những là nguồn ánh sáng, còn là nguồn động lực giúp con người khám phá thế giới, hiểu biết chính mình và tạo dựng được các giá trị văn hoá phong phú.
Truyện “Prô-mê-tê và loài người” không những là một phần của kho tàng văn học của Hy Lạp, mà còn là một câu chuyện có giá trị to lớn đối với thế giới ngày nay. Nó nhắc nhở chúng ta về sức mạnh của tri thức, lòng can đảm và lòng trung hiếu, làm cho chúng ta hiểu rõ ý nghĩa của việc học tập và đổi mới, và thúc đẩy con người không ngừng theo đuổi sự đổi mới và sáng tạo trong cuộc sống hàng ngày. Câu chuyện về Prô-mê-tê và ngọn lửa không những là một phần của quá khứ, vừa là nguồn cảm hứng cho tương lai, để con người hiểu biết sâu sắc thêm về bản thân mình và về thế giới chung quanh.
2. Viết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá một truyện kể – Truyện Thần Trụ Trời:
“Thần Trụ Trời” là một tác phẩm dân gian truyền miệng của người Việt cổ, lưu truyền từ thời cổ đại đến ngày nay. Tác phẩm này được nhà sưu tầm văn hoá dân gian Nguyễn Động Chi ghi lại trong “Lược khảo về thần thoại Việt Nam”. Qua truyện thần thoại này, người Việt cổ đã cố gắng giải thích nguyên nhân của những hiện tượng tự nhiên như tại sao có trời, có đất, tại sao trời và đất lại có thể phân chia làm hai phần, tại sao mặt đất không bằng phẳng mà lại có núi non, sông ngòi, biển, đảo.
Câu chuyện “Thần Trụ Trời” thể hiện sự cố gắng của người Việt cổ trong việc biết tất cả những điều diễn ra xung quanh họ. Mặc dù họ không thể hiểu rõ toàn bộ, nhưng họ không hề bó tay. Thay vào đó, họ sáng tạo ra một vị thần rất to lớn để giải thích thế giới thiên nhiên một cách vô cùng dễ thương và đáng yêu. Điều này cho thấy tâm hồn trong sáng cùng khát vọng của người Việt cổ được nâng cao trí tuệ nhằm giải thích thế giới thiên nhiên xung quanh họ.
Hành động đầu tiên khi Thần Trụ Trời xuất hiện là “vươn vai đứng lên, ngửa cao đầu đội trời lên, dang chân đạp đất xuống, . ..” cũng là hành vi và việc làm có tính chất phổ quát của nhiều vị thần sáng tạo thiên lập địa khác trên thế giới. Như ông Bàn Cổ trong thần thoại Trung Quốc cũng đã thực hiện như vậy. Tuy nhiên, điểm khác lại là sau khi xuất hiện giữa hỗn độn hệt như trái trứng của vũ trụ, ông chia trái trứng thành một nửa phía trên trời, nửa phía dưới là đất, và ông lại nâng trời lên cao và đẩy đất xuống thấp bởi quá trình biến đổi, to dần không ngừng nghỉ của chính ông, chứ không phải chính Thần Trụ Trời đã xây cột chống trời.
Như vậy, truyện Thần Trụ Trời và truyền thuyết của ông Bàn Cổ ở Trung Quốc có điểm chung và riêng biệt. Điều này cũng thể hiện điểm tương đồng và điểm khác biệt trong thần thoại của mỗi tộc người. Từ xa xưa, mặc dù có ít tri thức, người Việt cổ cũng như nhiều dân tộc khác trên thế giới đã không ngừng tìm tòi, sáng tạo khiến cho nền văn hoá, nghệ thuật ngày càng phong phú hơn nữa. Chúng ta cũng có thể đánh giá kho tàng thần thoại Việt Nam với nền nghệ thuật Việt Nam như thế nào. Từ nghệ thuật hư cấu, nhân vật thần thoại có sức sống lâu dài, trải qua nhiều thời gian để tồn tại mãi với nhân loại ngày nay. Thần thoại đã tạo nên sự đa dạng và phong phú của nền văn học và nghệ thuật Việt Nam.
3. Viết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá một truyện kể – Truyện Đi san mặt đất:
Trong chuyến hành trình của con người trên trái đất này, việc khám phá về cội nguồn và cách thức để chúng ta gắn kết với thiên nhiên luôn là một chủ đề đầy lòng tò mò và sự hiếu kỳ. Truyện “Đi san mặt đất” của người Lô Lô không những là một câu chuyện cổ tích, mà còn là một tác phẩm nghệ thuật sâu sắc, là cái nhìn sâu sắc mối liên hệ giữa con người và thiên nhiên.
Khi đọc “Đi san mặt đất”, chúng ta được trở về thời tiền sử, vào một thế giới đầy huyền bí và phép màu. Truyện kể về hành trình của người Lô Lô xưa trong việc tái tạo môi trường xung quanh, giúp con người cùng thiên nhiên sinh sống chung hoà thuận. Điều này là một minh chứng về sự vĩ đại và lòng biết ơn của con người với thiên nhiên, nó cũng là một biểu hiện của sự thật lòng và ý thức đồng lòng chung sức của cộng đồng.
Truyện không những mô tả về quá trình cải tạo mặt đất, vừa là câu chuyện về lòng đoàn kết và sự thông minh trong việc khai thác thiên nhiên. Khi đối diện với thử thách của một môi trường hoang sơ và khắc nghiệt, người Lô Lô xưa đã tìm thấy một cách để khai thác sức mạnh của con người và của thiên nhiên xung quanh. Họ không chỉ là những người đi san mặt đất, mà còn là những người thầy dạy dỗ chúng ta về lòng chung hiến và lòng biết ơn với môi trường.
Với sự linh hoạt trong cách biểu đạt cùng việc lựa chọn ngôn từ phù hợp, truyện “Đi san mặt đất” không những là một tác phẩm văn học, mà còn là một bài học sâu sắc về lòng trung hiếu và lòng đoàn kết của con người với thiên nhiên. Đọc truyện này, chúng ta không những bị thu hút bởi câu chuyện lôi cuốn, vừa nhận thấy ý nghĩa của sự đồng lòng góp sức thể hiện lòng biết ơn đối với đời sống hàng ngày.
“Đi san mặt đất” là một hành trình dẫn con người quay trở lại nguyên thể, với các cội nguồn của đời sống cùng lòng đoàn kết của con người với thiên nhiên. Truyện là một minh chứng về sức mạnh của truyền thống và lòng biết ơn, là một lời nhắc nhở về ý nghĩa của việc gìn giữ và tôn trọng môi trường xung quanh. Đọc truyện này, chúng ta không những hiểu rõ tầm quan trọng của việc bảo vệ và trân trọng thiên nhiên, mà còn được giáo dục ý thức trách nhiệm của từng người đối với việc giữ gìn và tôn trọng môi trường nơi chúng ta đang sinh sống.
4. Viết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá một truyện kể – Truyện Cây khế:
Truyện “Cây khế” thực sự là một trong những câu chuyện cổ tích nổi tiếng nhất văn hoá dân gian Việt Nam. Điều đáng nói là câu chuyện này không những bó hẹp trong giới trẻ mà còn có giá trị và ý nghĩa sâu xa với tất cả lứa tuổi trẻ, bởi vì nó mang theo những thông điệp về đạo đức và cuộc đời mà ai cũng có thể học tập.
Truyện “Cây khế” là một biểu tượng của sự phản ánh mâu thuẫn gia đình và xung đột giữa lòng tham và đạo đức. Trong câu truyện trên, chúng ta thấy được sự đối lập của hai người anh em. Người em trai, tuy nghèo, nhưng là người siêng năng, hiền hậu và rất coi trọng tình thân. Ngược lại, người anh trai tham lam và ích kỉ, không quý trọng gia đình và tình cảm anh em.
Chim quý trong câu chuyện đóng vai trò như một thần thánh, bày tỏ sự tôn trọng và đối xử công bằng. Sự đối xử công bằng của chim quý với hai anh em là một phần quan trọng của câu chuyện, đưa ra một bài học rõ ràng cho sự đạo đức và tình cảm gia đình.
Ngoài ra, truyện cũng khắc hoạ nhân vật một cách tinh tế qua lời nói và hành vi của họ. Việc này giúp bạn đọc dễ nhận diện tính cách của các nhân vật và hình dung rõ ràng hơn về cuộc xung đột gia đình.
Tác giả dân gian đã thể hiện xuất sắc trong cách khắc hoạ nhân vật và truyền tải thông điệp của tác phẩm vô cùng độc đáo và hấp dẫn. Câu chuyện không chỉ đơn thuần là một câu truyện cổ tích, mà còn là một bài học về đạo đức và giá trị sống.
Tóm lại, truyện “Cây khế” là một câu chuyện cổ tích xuất sắc với các thông điệp về đạo đức, tình cảm gia đình và sự tham lam. Sự xây dựng nhân vật, tạo tình huống và truyền tải thông điệp trong câu chuyện đều là các thủ pháp nghệ thuật đặc sắc, khiến cho câu chuyện trở nên dễ hiểu và suy ngẫm.
5. Viết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá một truyện kể – Truyện Truyền thuyết Sơn Tinh, Thủy Tinh:
Truyền thuyết Sơn Tinh, Thuỷ Tinh không những là một câu chuyện cổ tích, mà còn là một tác phẩm vĩ đại trong kho tàng văn học dân gian Việt Nam, nhắc lại cho hậu thế về sức mạnh truyền thống và lòng kiên cường của nhân dân đối với thiên nhiên hung bạo. Bắt đầu với bối cảnh thời cổ của Văn Lang, câu chuyện Sơn Tinh, Thuỷ Tinh mở đầu với việc vua Hùng mong muốn tìm một chàng rể thích hợp cho công chúa Mị Nương. Trong bối cảnh này, chúng ta thấy rõ tầm quan trọng của núi non đối với nhân dân, được đặt lên hàng đầu trong lòng vua. Sự lựa chọn của vua Hùng với sính lễ giản dị, mộc mạc như ”voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao ”cho thấy tính linh hoạt của nhà văn trong việc diễn tả những chi tiết văn hoá – xã hội của thời đại đó.
Khi Thuỷ Tinh kêu mưa và gió, khiến nước dâng cao, việc Sơn Tinh đáp lại bằng việc nâng núi non lên cao hơn, tạo nên bức tranh sinh động về sự hùng vĩ của con người và thiên nhiên. Cách mà người dân Văn Lang và Sơn Tinh đồng lòng đoàn kết, không chịu lùi bước trước thiên tai, đã tạo ra một hình ảnh mạnh mẽ về tinh thần đoàn kết và ý chí kiên cường của nhân dân Việt Nam.
Những chi tiết kỳ bí về việc Sơn Tinh dời núi non và Thuỷ Tinh kêu mưa không những tạo nên biểu tượng của một thiên tai nổi giận, mà còn là biểu tượng của lòng dũng cảm của con người. Truyền thuyết Sơn Tinh, Thuỷ Tinh không những là câu chuyện về hai vị thần, mà còn là câu chuyện ca ngợi lòng dũng cảm, lòng kiên cường và lòng đoàn kết của nhân dân trước mọi gian nan và thử thách.
Với sự linh hoạt trong cách diễn tả cùng việc lồng ghép các chi tiết đặc sắc, truyền thuyết Sơn Tinh, Thuỷ Tinh đã trở thành một biểu tượng của lòng kiên trì và lòng đoàn kết của người Việt Nam trước bao thử thách của cuộc đời. Câu chuyện này không những là một phần của lịch sử, vừa là sự khích lệ và niềm cổ vũ đối với thế hệ người Việt hiện nay. Truyền thuyết Sơn Tinh, Thuỷ Tinh là một phần của văn hoá và tâm hồn Việt Nam, một câu chuyện sâu sắc về lòng đoàn kết và lòng kiên cường của nhân dân trước sức mạnh thiên nhiên. Trong văn học dân gian Việt Nam, không chỉ có các nhân vật thần thoại đầy quyền uy, mà còn là những dấu vết của trí tuệ, lòng trung hiếu và lòng kiên trì không ngừng nghỉ của những người xưa.