Vì sao Xô viết Nghệ – Tĩnh là đỉnh cao của phong trào cách mạng 1930-1931

1. Lý do về bối cảnh phong trào Xô viết Nghệ – Tĩnh:

Ngày 3/2/1930, sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam đã đánh dấu bước ngoặt lịch sử trong phong trào cách mạng Việt Nam. Đảng trở thành lực lượng lãnh đạo, đưa ra đường lối đấu tranh thống nhất chống lại thực dân Pháp và chế độ phong kiến. Sự kiện này đã thổi bùng một làn sóng đấu tranh mạnh mẽ, lan rộng trên khắp 25 tỉnh, thành phố trong cả nước, đặc biệt từ ngày Quốc tế Lao động 1/5/1930. 

Trong bối cảnh đó, vùng Nghệ Tĩnh – trung tâm của miền Trung Việt Nam – nổi lên như một điểm sáng của phong trào đấu tranh. Tại đây, sáng ngày 1/5/1930, hàng loạt cuộc biểu tình bùng nổ với sự tham gia đông đảo của công nhân Khu công nghiệp Vinh – Bến Thủy cùng nông dân các huyện lân cận. Những yêu sách mà người dân đưa ra gồm: tăng lương, giảm giờ làm việc, xóa bỏ sưu thuế, chống khủng bố, đồng thời thể hiện tinh thần đoàn kết ủng hộ công nhân Nhà máy Dệt Nam Định và Liên bang Xô Viết. 

2. Lý do về quy mô phong trào:

Từ tháng 5 đến tháng 8/1930, Nghệ Tĩnh đã chứng kiến 97 cuộc biểu tình và bãi công của công nhân, nông dân. Đặc biệt, ngày 1/8/1930, cuộc tổng bãi công tại Khu công nghiệp Vinh – Bến Thủy đánh dấu giai đoạn mới của phong trào, ngày càng quyết liệt hơn. Các cuộc biểu tình có tổ chức và vũ trang tự vệ diễn ra liên tiếp tại nhiều địa phương như Can Lộc (4/8), Nam Đàn (6/8 và 30/8), Thanh Chương (12/8), Nghi Lộc (29/8), thể hiện sự đồng lòng và khí thế đấu tranh của nhân dân. 

Đỉnh cao của phong trào bắt đầu từ tháng 9/1930. Ngày 1/9, tại Thanh Chương, khoảng 20.000 nông dân biểu tình đòi bỏ thuế và trả tự do cho tù nhân chính trị. Mặc cho sự đàn áp khốc liệt, người dân vẫn kiên cường tiến vào trụ sở huyện, phá hủy nhà giam, giải phóng tù nhân, tiêu hủy hồ sơ và tài liệu của chính quyền thực dân. Quan lại địa phương hoảng sợ bỏ trốn, để lại nhiều vùng rơi vào tình trạng vô chính phủ. Điển hình như tại xã Võ Liệt, nhân dân tự quản lý xã bằng tinh thần đoàn kết và tự nguyện. 

Ngày 5/9, phong trào lan tới huyện Anh Sơn với các yêu sách cụ thể như “bãi bỏ thuế thân,” “chia lại ruộng đất,” và “thả tù chính trị.” Từ 5/9 đến 7/9, nông dân tại các huyện Diễn Châu, Can Lộc đồng loạt đứng lên phá nhà giam, thể hiện quyết tâm đấu tranh. 

Đỉnh điểm của phong trào là cuộc biểu tình ngày 12/9 tại huyện Hưng Nguyên, khi hơn 8.000 nông dân hô vang khẩu hiệu “Đả đảo chủ nghĩa đế quốc! Đả đảo phong kiến!” và diễu hành về thành phố Vinh. Sự kiện này khiến chính quyền thực dân Pháp kinh hoàng. Chúng đã huy động máy bay ném bom thẳng vào đoàn biểu tình, khiến 217 người chết, 125 người bị thương và 177 ngôi nhà bị đốt cháy. Mặc dù bị đàn áp tàn khốc, phong trào không hề suy yếu mà ngày càng sục sôi, làm lung lay bộ máy cai trị của thực dân tại Nghệ Tĩnh. 

3. Lý do về sự ra đời của chính quyền Xô Viết:

Trước sự tan rã của chính quyền thực dân và phong kiến ở nhiều địa phương thuộc Nghệ Tĩnh, các chi bộ Đảng và tổ chức Nông hội đỏ đã thay thế vai trò quản lý, điều hành xã hội. Chính quyền Xô Viết được thành lập, đánh dấu bước phát triển vượt bậc của phong trào cách mạng. Đây là hình thức chính quyền cách mạng đầu tiên ở Việt Nam, do giai cấp công nhân lãnh đạo. 

Chính quyền Xô Viết đã ban hành hàng loạt chính sách tiến bộ trên các lĩnh vực: 

– Chính trị: Người dân được tự do hội họp, tham gia các đoàn thể như Nông hội, Công hội, Đoàn Thanh niên Cộng sản. 

– Kinh tế: Chính quyền tổ chức chia ruộng đất, bãi bỏ sưu thuế nặng nề, giảm tô, xóa nợ cho dân nghèo, cải thiện đời sống nhân dân. 

– Văn hóa: Các lớp học chữ quốc ngữ được mở, phong trào bài trừ hủ tục, xây dựng nếp sống mới được khuyến khích, tạo sự đoàn kết và ý thức cộng đồng. 

Những chính sách này đã tạo ra tiền đề cho sự phát triển của cuộc cách mạng, nâng cao ý chí đấu tranh và niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng. Chính quyền Xô Viết tại Nghệ Tĩnh không chỉ là biểu tượng của tinh thần đoàn kết và khát vọng độc lập, mà còn là minh chứng cho khả năng tổ chức và lãnh đạo của giai cấp công nhân Việt Nam.

4. Lý do về ý nghĩa của Xô viết Nghệ – Tĩnh:

Phong trào Xô viết Nghệ – Tĩnh là một biểu tượng vĩ đại trong lịch sử cách mạng Việt Nam, diễn ra dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam và để lại những dấu ấn không thể phai mờ. Dù chỉ tồn tại trong 7 tháng và ở giai đoạn sơ khai, phong trào đã đạt được những thành tựu đáng kể, khắc họa hình ảnh Nhà nước công – nông đầu tiên, đồng thời thể hiện khát vọng độc lập và tự do cháy bỏng của những con người bị áp bức. 

Thành tựu nổi bật nhất của phong trào cách mạng 1930–1931, đặc biệt là Xô viết Nghệ – Tĩnh, chính là sự khẳng định quyền lãnh đạo và năng lực tổ chức của giai cấp công nhân thông qua Đảng Cộng sản Việt Nam. Sự đoàn kết giữa các tầng lớp nhân dân yêu nước đã tạo nên sức mạnh to lớn, góp phần đánh đổ sự thống trị của thực dân Pháp và tay sai phong kiến. Cuộc cách mạng không chỉ mang lại tự do và hạnh phúc cho nhân dân mà còn làm sáng tỏ khả năng cách mạng của những người lao động Việt Nam. 

Xô viết Nghệ – Tĩnh đã đánh dấu lần đầu tiên sự hợp tác giữa hai giai cấp nòng cốt – công nhân và nông dân – dưới sự lãnh đạo của Đảng. Các chính quyền cách mạng được thành lập tại nhiều vùng nông thôn, thể hiện một kiểu quyền lực mới, đáp ứng nguyện vọng của nhân dân. 

Từ cao trào 1930–1931, đặc biệt là Xô viết Nghệ – Tĩnh, bài học quý giá đã được rút ra về cách lãnh đạo và tập hợp nhân dân. Đảng Cộng sản Việt Nam đã thể hiện năng lực này thông qua các chủ trương đúng đắn, các khẩu hiệu đấu tranh phù hợp với nguyện vọng của dân chúng. Khi cảm nhận rõ rệt lợi ích của mình từ chính sách và hành động của Đảng, nhân dân đã tham gia tích cực và tự nguyện. Những bài học này là tài sản tinh thần quan trọng, làm nền tảng cho các phong trào cách mạng về sau. 

5. Lý do về bài học từ phong trào Xô viết Nghệ – Tĩnh:

Phong trào Xô viết Nghệ – Tĩnh, đặc biệt trong giai đoạn cao trào cách mạng 1930–1931, để lại những bài học quý báu, góp phần định hình đường lối phát triển và xây dựng đất nước. Phong trào trở thành biểu tượng của sức mạnh tập hợp và khả năng lôi cuốn đông đảo các tầng lớp nhân dân. 

Một bài học sâu sắc từ phong trào là tầm quan trọng của việc lôi cuốn và tập hợp quần chúng. Khi nhân dân lao động cảm nhận được giá trị của các chính sách, đường lối và quyết định lãnh đạo, họ sẽ tự giác và tích cực tham gia vào cuộc đấu tranh. Từ Cương lĩnh đến các khẩu hiệu và hành động, Đảng đã khơi dậy khát vọng lớn lao trong nhân dân: giành lại độc lập, thoát khỏi kiếp nô lệ; đòi quyền sở hữu ruộng đất, nhà máy; bảo đảm các quyền dân sinh và dân chủ cơ bản. Đây chính là động lực mạnh mẽ thu hút sự đồng lòng và ủng hộ của nhân dân trong cuộc đấu tranh. 

Ngoài ra, phong trào cũng mang đến bài học về sự đoàn kết toàn dân, với trọng tâm là liên minh công – nông. Sự phối hợp giữa công nhân tại Vinh và nông dân ở Bến Thủy là minh chứng rõ ràng cho sức mạnh của đoàn kết. Chính sự sát cánh này đã làm lung lay hệ thống cai trị của thực dân và phong kiến tại nhiều vùng. Đây là bài học giá trị về việc phát huy tinh thần đoàn kết dân tộc, cùng nhau đối phó với áp lực ngoại bang. 

Phong trào cũng là minh chứng cho sức mạnh không khuất phục trước bạo lực và đàn áp. Mặc dù thực dân Pháp sử dụng các biện pháp tàn bạo như ném bom, đàn áp bằng quân sự, phong trào Xô viết Nghệ – Tĩnh không bị dập tắt hoàn toàn mà ngược lại, càng làm tăng thêm lòng quyết tâm và ý chí cách mạng của nhân dân. Sự hy sinh anh dũng của hàng trăm người trong các cuộc biểu tình đã trở thành động lực tinh thần to lớn, tiếp thêm sức mạnh cho các phong trào cách mạng sau này.