Vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi qua bài Bảo kính cảnh giới

1. Viết đoạn văn cảm nhận của em về vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi ngắn gọn: 

Nguyễn Trãi nhà thơ lớn, nhà văn hoá kiệt xuất của dân tộc Việt Nam. Ông để lại sự nghiệp văn chương đa dạng, phong phú. Qua hệ thống tác phẩm đồ sộ người đọc đã phần nào cảm nhận được vẻ đẹp trong tâm hồn nhân cách của Nguyễn Trãi. Vẻ đẹp tâm hồn ấy được bộc lộ trong từng khổ thơ, và ta không thể không kể đến bài Cảnh ngày hè. Tác phẩm đã cho ta tình yêu thiên nhiên, yêu con người tha thiết và hơn cả là tấm lòng lo lắng cho dân, cho đất nước ngay cả những khi nhàn rỗi cũng không nguôi rạo rực. Nguyễn Trãi là nhà thơ có lòng yêu thiên nhiên tha thiết, vẻ đẹp tâm hồn ấy ẩn hiện sau bức tranh thiên nhiên mùa hè rực rỡ sắc màu và tràn đầy sức sống. Tình yêu thiên nhiên, yêu đời của ông đã gắn bó chặt chẽ với lòng yêu đất nước, tha thiết với nhân dân. Đọc thơ Nguyễn Trãi, cũng như đọc chính cuộc đời ông, ta ít khi thấy ông không có những giây phút an nhàn, thảnh thơi. Đúng như một nhà nghiên cứu đã nhận xét: “Ở đây, Ức Trai tự dành cho mình quyền” để hóng mát thuở ngày trường “thoả lòng mong ước, bởi mục tiêu lớn lao nhất của cuộc đời ông đã được hiện thực hoá: dân no ấm, thanh bình“.

2. Viết cảm nhận của em về vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi xúc tích: 

Bài thơ Bảo kính phong cảnh như một bức tranh thiên nhiên sống động mà Nguyễn Trãi miêu tả bằng ngôn ngữ, với đủ mùi thơm, màu sắc, tiếng động. Nhưng ẩn trong mỗi bức tranh lại là tâm hồn cao đẹp của người nghệ sĩ với đời sống thôn quê giản dị. Tình yêu thiên nhiên của Nguyễn Trãi thể hiện ở ngay đầu bài thơ với tâm trạng của nhân vật trữ tình qua hình ảnh: “Ngồi hóng mát thuở ngày trường”. Vốn là một người yêu thiên nhiên tha thiết, hồn thơ thì phóng khoáng cùng xúc cảm sâu sắc, Nguyễn Trãi đã phác nên trước mắt người đọc một bức tranh mùa hạ tuyệt đẹp với đầy đủ sắc màu:

“Hòe lục đùn đùn tán rợp giương

Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,

Hồng liên trì đã tiễn mùi hương”

Và bức tranh ấy, còn thi vị hơn nữa, càng say đắm hơn nữa khi không chỉ có sắc, có hương mà còn có sự hoà hợp của âm thanh cuộc sống thôn quê bình dị. ó thể thấy, Nguyễn Trãi miêu tả bức tranh thiên nhiên với cả thị giác, khứu giác và thính giác. Vì vậy, cảnh ngày hè trong câu thơ hiện lên rất sinh động và căng tràn sức sống. Có lẽ bởi tính yêu thiên nhiên tha thiết, sự tinh tế trong cảm thụ đã giúp người thi sĩ cảm nhận, miêu tả và thưởng thức thiên nhiên ngày hè một cách tinh tế và sâu sắc như vậy. Suốt cuộc đời, mọi việc ông làm luôn hướng về một khát vọng, khi có giặc phải diệt giặc, thắng giặc để đem no ấm, hạnh phúc cho dân. Tình yêu nước, thương dân sâu sắc của ông đã vang danh ngàn đời và vẫn vang danh ngàn đời. Điều này cũng là khí phách, tư tưởng nhân văn cao đẹp của ông.

3. Viết cảm nhận của em về vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi chi tiết: 

Nguyễn Trãi – một nhà quân sự kiệt xuất của dân tộc. Không chỉ thế, ông cũng là một nhà văn, thi sĩ lớn đối với nền văn học Việt Nam. “Bảo kính cảnh giới” là một trong những bài thơ đã thể hiện rõ ràng nhất nét đẹp trong nhân cách của ông.

Bài thơ “Bảo kính cảnh giới” của Nguyễn Trãi là bài số 43 trong chùm thơ “Bảo kính cảnh giới” trong “Quốc âm thi tập”, là một bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp thể hiện tấm lòng trọng quốc thương dân của nhà thơ.

Vẻ đẹp đầu tiên trong tâm hồn của Nguyễn Trãi có lẽ là tình yêu thiên nhiên thiết tha, mặn nồng. Điều ấy được biểu hiện thông qua bức tranh thiên nhiên Bảo kính cảnh giới được miêu tả hết sức sống động:

“Rồi hóng mát thuở ngày trường,
Hoè lục đùn đùn tán rợp giương
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương”

Mở đầu bài thơ, ta đã cảm nhận rõ tâm trạng an nhàn, thảnh thơi của Nguyễn Trãi: “Rồi hóng mát thuở ngày trường”. Chữ “rồi” ở đây có nghĩa là thảnh thơi, nhàn nhã. Nhà thơ rảnh rỗi trong suốt “ngày trường” – suốt một ngày dài, nền ngồi “hóng mát” – một hoạt động an nhàn, thảnh thơi, thư giãn. Một con người đã từng một đời bận rộn nhân dân, vì Tổ quốc. Chính lúc này khi cáo quan về ở ẩn, ông mới có thời gian nhàn rỗi quý giá. Từ đó ông có thêm cơ hội tiếp xúc với thiên nhiên rộng lớn.

Yêu thiên nhiên, ông say đắm trước vẻ đẹp của thiên nhiên nơi đây vào mùa hè. Những hình ảnh đặc trưng của ngày hè được nhà thơ miêu tả với một vài đường nét chấm phá. Cây hoè có sức sống mãnh liệt giờ tán là xanh tươi bao phủ cả khoảng không gian. Cũng như sắc đỏ của hoa phượng tô thắm hơn cả khung cảnh. Hoa sen hồng toả mùi thơm thoang thoảng theo làn gió. Tác giả đã sử dụng những động từ mạnh “phun”, đùn đùn “nhằm miêu tả về cảm xúc, sức sống mãnh liệt của thiên nhiên. Có thể thấy rằng bức tranh thiên nhiên cuối mùa hạ nhưng không tàn phai, héo úa mà trái lại rất tươi tắn, sinh động, tràn đầy sức sống.

Không chỉ thế, đó còn là một tâm hồn thiết tha với cảnh vật làng quê. Bức tranh thiên nhiên hiện lên vô cùng sinh động, tươi đẹp:

“Lao xao chợ cá làng ngư phủ,
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương”

Cuộc sống hiện lên rất sinh động với những khung cảnh như chợ cá, làng chài, lầu thuyền rồng. Cuộc sống của con người không những được cảm nhận bởi thị giác mà còn được cảm thụ bởi thính giác. Đó là âm thanh từ làng chợ chài, của tiếng ve râm ran mỗi độ hè sang. Những âm thanh sôi động của ngày hè nơi làng quê khiến ngày hè trở nên sôi động, náo nhiệt. Việc dùng từ tượng hình “lao xao”, “dắng dỏi” cùng với phép đảo trật tự cú pháp đã nhấn mạnh âm thanh vui tươi của cuộc sống. Tác giả đã thật tinh tế khi dùng những động từ: “xao, đùn, tiễn” để cho người đọc có được cảm nhận sự trỗi dậy của cảnh vật mùa hè.

Cuối cùng đó là một tâm hồn nặng lòng với dân với nước. Dù nhà thơ đã cáo quan về vườn ở ẩn, sống một đời nhàn nhã yên bình, nhưng mà luôn lo nghĩ cho dân, cho nước nhà:

“Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng,
Dân giàu đủ khắp đòi phương”

Nhà thơ đã mượn thành ngữ quen thuộc của Trung Hoa nói đến thời đại Nghiêu Thuấn – những ông vua đã mang tới sự thái bình, ấm no cho dân chúng. Hằng ngày vua Nghiêu Thuấn đều đem đàn ra tấu khúc nam phú ca ngợi sự thanh bình trên đất nước này. Ông mong muốn cuộc sống của nhân dân trên đất nước mình cũng sẽ trở nên sung túc, no đủ.

Như vậy, thông qua đoạn trích trên, người đọc có cảm nhận về một tâm hồn yêu con người, yêu thiên nhiên, đất nước của Nguyễn Trãi. Dù trong hoàn cảnh như thế nào, ông cũng vẫn nặng lòng với quê hương, đất nước.

4. Viết cảm nhận của em về vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi ấn tượng: 

Nguyễn Trãi là một trong những nhà thơ tiêu biểu của dân tộc Việt Nam. Một trong những tác phẩm nổi bật là “Quốc âm thi tập”. Nổi bật trong tập thơ này là chùm thơ “Bảo kính cảnh giới” với bài thơ số 43 – Bảo kính cảnh giới đã bộc lộ rõ nét đẹp nhân cách của nhà thơ.

Trước hết, Nguyễn Trãi là một nhà thơ có tình yêu thương thiên nhiên thiết tha. Bức tranh thiên nhiên Bảo kính cảnh giới được ông miêu tả rất sống động. Câu thơ tiếp theo đọc lên nghe rất êm ả như một cuộc sống yên bình, thanh thản: “Ngồi hóng mát thuở ngày trường”. Từ “rồi” ở đây có ý nghĩa là thảnh thơi, nhàn nhã. Rảnh rỗi trong khoảng “ngày trường” có nghĩa là ngày nghỉ, được ngồi “hóng mát” – một hoạt động an nhàn, thảnh thơi, thư giãn. Từ đó ta thấy rõ tâm trạng nhàn nhã, ung dung của nhà thơ. Nguyễn Trãi đã một đời bận rộn, hết lòng phụng sự Tổ quốc, và lúc này là những phút giây thảnh thơi hiếm hoi của cuộc đời.

Nhờ có thế, ông càng gắn bó với thiên nhiên hơn nữa. Bức tranh Bảo kính cảnh giới nổi lên với bức tranh thiên nhiên ngày hè rực rỡ:

“Hoè lục đùn đùn tán rợp giương
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương”

Nguyễn Trãi cảm thấy ngỡ ngàng, thú vị trước vẻ đẹp của thiên nhiên ngày hè. Cây hoè có sức sống mãnh liệt giờ tán là xanh tươi bao phủ toàn bộ khoảng không gian. Cùng với màu đỏ của hoa càng tô đậm nét hơn cho cảnh vật. Ao sen toả hương ngát thơm theo cơn gió. Cảnh thiên nhiên của mùa hè hiện lên thật tươi đẹp, tràn ngập sức sống, tâm hồn trong sáng, nhạy cảm, yêu thương thiên nhiên của của Nguyễn Trãi. Phải là người có tấm lòng yêu thương thiên nhiên sâu nặng thì Nguyễn Trãi mới có những cảm nhận sâu sắc, tinh tế đến thế.

Không chỉ có bức tranh thiên nhiên, nhà thơ cũng miêu tả vẻ đẹp của bức tranh đời sống con người:

“Lao xao chợ cá làng ngư phủ,
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương”

Việc dùng nhiều từ Hán Việt như “ngư phủ, cầm ve, tịch dương” kết hợp khéo léo với các từ thuần Việt như “lao xao”, dắng dỏi “tạo nên nét đẹp vừa dân dã, giản dị, lại trang trọng tao nhã. Cuộc sống của con người không những được cảm nhận bởi thị giác mà còn được cảm thụ bởi thính giác. Đó là thanh âm từ làng chợ cá, của tiếng ve râm ran mỗi độ hè sang. Những âm thanh quen thuộc của ngày hè nơi làng quê khiến ngày hè trở nên vui tươi, rộn rã. Tác giả đã vô cùng tinh tế khi dùng những động từ: “rợp, đùn, tiễn đưa” để cho người đọc có được cảm nhận sự trỗi dậy của cảnh vật mùa hè. Thế mới thấy được một tâm hồn vô cùng thiết tha với cuộc sống làng quê của Nguyễn Trãi.

Như vậy, cả thiên nhiên và con người đều hiện lên đầy sức sống, tâm hồn thanh cao, trong sáng, tha thiết, nhạy cảm, yêu thương quê hương, thiết tha với cuộc sống quê nhà của Nguyễn Trãi. Nhưng không dừng lại ở đấy, vẻ đẹp trong tâm hồn của Nguyễn Trãi còn được bộc lộ ở tấm lòng thuỷ chung với quê hương, tổ quốc. Hai câu thơ cuối cùng bộc lộ lòng yêu nước thương dân của Nguyễn Trãi. Tuy cáo quan về vườn ở ẩn như thế, nhưng mà tấm lòng của Nguyễn Trãi không bao giờ nguôi lo nghĩ về nhân dân, đất nước:

“Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng,
Dân giàu đủ khắp đòi phương”

Nhà thơ đã mượn hình ảnh “Ngu cầm” là chiếc đàn của vua Nghiêu vua Thuấn. Đó là một điển cố quen thuộc của Trung Hoa nói đến thời đại Nghiêu Thuấn – những ông vua đã mang tới cuộc sống no ấm, thái bình cho dân chúng. Hằng ngày vua Nghiêu Thuấn đều đem đàn ra tấu khúc nam phú ca ngợi sự thái bình trên đất nước Trung Hoa. Qua tác phẩm, nhà thơ bộc lộ ước mơ có được chiếc đàn để hoà nhập với cuộc sống của người dân, đồng thời ngợi ca cảnh sắc thiên nhiên đẹp đẽ cùng cuộc sống thanh bình trên quê hương ông, sự sung sướng, hạnh phúc của tác giả khi được sống hoà mình với thiên nhiên. Bài thơ kết lại với mơ ước nhìn thấy cuộc sống hạnh phúc, no ấm trên quê hương của Nguyễn Trãi.

Tóm lại, bài thơ “Bảo kính cảnh giới” thật sự đã cho người đọc thấy được một tâm hồn thanh cao của Nguyễn Trãi.

5. Viết cảm nhận của em về vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi sâu sắc: 

Nguyễn Trãi là một nhà thơ kiệt xuất của dân tộc, danh nhân văn hoá thế giới. Ông để lại cho người đời sau biết bao kiệt tác có giá trị lớn. Nếu như “Bình Ngô đại cáo” của ông mang đầy hào khí, niềm kiêu hãnh dân tộc thì bài thơ “Bảo kính cảnh giới” là một bức tranh thể hiện nét đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi.

Mở đầu bài thơ “Bảo kính cảnh giới” là sáu câu thơ miêu tả Bảo kính cảnh giới:

“Rồi hóng mát thuở ngày trường
Hòe lục đùn đùn tán rợp giương
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương
Lao xao chợ cá làng Ngư phủ
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương”

Tác giả đã đón nhận Bảo kính cảnh giới trong tâm thế an nhiên, thoải mái khi ở ẩn, lúc nhà vua không còn sủng ái ông nữa. Bức tranh Bảo kính cảnh giới được tác giả hoạ lên vô cùng rực rỡ và tươi sáng với vô vàn màu sắc. Đó là màu xanh tươi của cây hoè, màu đỏ của cây lựu, màu hồng của hoa sen, màu vàng rực rỡ của tia nắng chiều tà. Tất cả hoà quyện lại với nhau. Tạo thành cảnh sắc đặc trưng của mùa hè. Không chỉ cảm nhận bằng mắt, tác giả cũng nhận biết cảnh sắc thông qua thính giác và khứu giác. Ông thấy mùi thơm của hoa sen, nghe tiếng “lao xao” của dân làng chài, “dắng dỏi” của lũ ve sầu. Bức tranh Bảo kính cảnh đã trở nên sống động hơn, chân thực hơn với âm thanh và mùi vị. Mặc dù khung cảnh được tác giả mô tả là cuối ngày, khi mặt trời mọc nhưng mọi vật đều đầy màu sắc với các động từ “đùn đùn”, “giương”, “phun”, “tiễn”, “lao xao”, “dắng dỏi”. Những từ ngữ ấy cũng góp phần bộc lộ những mong ước trong thâm tâm tác giả – mong ước muốn dâng hiến cho nhân dân, cho Tổ quốc. Nhiệt huyết ấy dường như muốn tuôn ra, trải rộng và toả đi khắp nơi. Trong sáu câu thơ trên, tác giả đã thay đổi, không còn theo tính chất quy phạm của văn chương phong kiến xưa. Ông miêu tả Bảo kính cảnh giới với các vật hết sức gần gũi với đời sống mỗi ngày.

Hai câu cuối của bài thơ đã được tác giả gửi gắm trọn vẹn tâm tư và suy nghĩ :

“Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng
Dân giàu đủ khắp đòi phương”

Tuy tác giả đón nhận Bảo kính cảnh giới với tâm thế thảnh thơi trong một ngày nhàn rỗi nhưng ông vẫn luôn băn khoăn, lo nghĩ về nhân dân, cho tổ quốc. Cảm nhận Bảo kính cảnh giới nhưng tác giả luôn để tâm về đời sống của nhân dân. Thế nên ông nghe được tiếng náo nhiệt, ồn ào của dân làng chài. Ông quan tâm tới nhân dân, chăm lo cho dân cho nước. Chính vì thế, ông ước mong mình có chiếc đàn của vua Ngu Thuấn. Với chiếc đàn ấy, Nguyễn Trãi có thể mang lại cuộc sống no ấm, hạnh phúc cho nhân dân và Tổ quốc.

Bài thơ “Bảo kính cảnh giới” được sáng tác theo thể thơ lục bát Đường luật có xen hai câu thơ lục ngôn. Tuy vậy, nhà thơ đã không tuân theo trình tự: đề – thực – luận – kết của thể thơ Đường luật. Chính vì vậy, bài thơ mang những đặc trưng riêng biệt của một nhà thơ kiệt xuất của dân tộc Việt Nam. Không chỉ vậy, bài thơ còn có hình tượng hoa lựu gợi ta liên tưởng tới hai câu thơ của Nguyễn Du:

“Đầu tường hoa lựu lập lòe đơm bông”

Câu thơ của Nguyễn Du mang đậm tính tự sự những câu thơ của Nguyễn Trãi đã bộc lộ rõ cá tính về tuổi trẻ của mình. Điều đó cho thấy rõ hơn nữa tình yêu của Nguyễn Trãi đối với văn chương.

Bài thơ “Bảo kính cảnh giới” đặc sắc về mặt tư tưởng và thẩm mỹ. Qua tác phẩm, ta thấy rõ nét đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi. Ông là người yêu thiên nhiên, yêu quê hương đất nước. Nhưng trên hết, ông là một người vừa có tài, vừa có đức vì ông luôn lo cho dân, cho đất nước. Ông muốn hiến dâng tuổi trẻ của mình vì nhân dân thanh bình, no ấm, đất nước phồn vinh. Tư tưởng của Nguyễn Trãi như một bài học sâu sắc đối với lớp trẻ về tinh thần yêu nước, khát vọng cống hiến vì đất nước.

THAM KHẢO THÊM:

• cong-an-phuong-quoc-tu-giam