Vận chuyển bưu điện là gì? Đặc điểm, vai trò và các dịch vụ?

1. Vận chuyển bưu điện là gì?

Bưu điện là một cơ sở được ủy quyền bởi một hệ thống bưu chính cung cấp vận chuyển gửi, tiếp nhận, phân loại, xử lý, truyền tải hoặc cung cấp các thư từ và bưu phẩm.

Theo Luật Bưu chính, luật số 49/2010/QH12 do Quốc Hội ban hành có định nghĩa rõ: Hoạt động bưu chính gồm các hoạt động đầu tư, kinh doanh, cung ứng, sử dụng vận chuyển bưu điện, vận chuyển bưu điện công ích, tem bưu chính. Vận chuyển bưu điện là một hoạt động dịch vụ chuyên chấp nhận, vận chuyển và phát bưu gửi bằng nhiều các phương thức khác như từ địa điểm của người gửi đến địa điểm của người nhận qua mạng lưới bưu điện. 

Vận chuyển bưu điện bao gồm vận chuyển bưu điện cơ bản và vận chuyển bưu điện cộng thêm. Vận chuyển bưu điện cơ bản là dịch vụ nhận gửi, chuyển và phát bưu phẩm bưu kiện. Vận chuyển bưu điện cộng thêm là dịch vụ được cung cấp thêm vào vận chuyển bưu điện cơ bản để đáp ứng yêu cầu cao hơn về chất lượng của người sử dụng, bao gồm: Dịch vụ ghi số hiệu riêng trên mỗi bưu phẩm, bưu kiện; Dịch vụ khai giá; Dịch vụ báo phát; Dịch vụ phát tận tay; Dịch vụ chuyển phát nhanh; Dịch vụ phát hàng thu tiền. Các doanh nghiệp cung ứng dịch vụ bưu chính là các doanh nghiệp cần phải được cấp giấy phép kinh doanh vận chuyển bưu điện do cơ quan nhà nước có thẩm quyền về bưu chính cấp. 

Như vậy, Vận chuyển bưu điện là việc nhận gửi, chuyển, phát bưu phẩm bưu kiện thông qua mạng bưu chính công cộng. Vận chuyển bưu điện bao gồm vận chuyển vận chuyển cơ bản và vận chuyển vận chuyển cộng thêm. Vận chuyển cơ bản là nhận gửi, chuyển và phát bưu phẩm bưu kiện. 

Theo Luật bưu chính 2010: 

“Bưu gửi là tổng hợp bao gồm các loại thư, gói, kiện hàng hoá được chấp nhận, vận chuyển và phát hợp pháp qua mạng bưu chính”. 

“Mạng bưu chính là một hệ thống bao gồm các cơ sở khai thác bưu gửi, điểm phục vụ bưu chính được kết hợp bằng các tuyến vận chuyển và tuyến phát để cung ứng vận chuyển bưu chính”. 

Như vậy, có thể hiểu: Bưu phẩm bưu kiện sẽ được gói, bọc theo đúng quy định và được doanh nghiệp cung ứng dịch vụ bưu chính chấp nhận, vận chuyển và phát qua mạng bưu điện theo sự thỏa thuận của các bên trong hợp đồng thì sẽ chịu sự điều chỉnh của pháp luật bưu chính và phải đảm bảo những điều kiện về hàng cấm gửi trong bưu chính. 

Theo pháp luật vận tải, Nghị định 110/2006/NĐ–CP về điều kiện kinh doanh vận tải bằng ô tô (Điều 4) có quy định kinh doanh vận tải bằng ô tô là việc sử dụng xe ô tô để vận tải hàng có thu tiền 

Vận chuyển bưu điện phục vụ hoạt động giao nhận bưu điện. Trong quá trình này có nhiều đối tượng tham gia, phổ biến bao gồm: 

– Người gửi hàng: Người gửi hàng, ký hợp đồng vận chuyển với người giao nhận vận chuyển. 

– Người nhận hàng: Người có quyền nhận bưu điện. 

– Người vận chuyển hay người chuyên chở: Vận chuyển hàng từ điểm giao đến điểm nhận theo hợp đồng vận chuyển. 

– Người giao nhận vận chuyển: Người trung gian thu xếp hoạt động vận chuyển nhưng đứng tên người gửi hàng trong hợp đồng với người vận chuyển.

2. Đặc điểm vận chuyển bưu điện:

Hoạt động vận chuyển bưu điện có những đặc thù xuất phát từ chính đặc điểm của bản thân đối tượng lao động trong hệ thống sản xuất và cung ứng dịch vụ, các đặc điểm đó là: Bưu gửi được chuyển dời nguyên kiện bằng hình thức vật lý: Bưu gửi là đối tượng lao động trong hệ thống tạo – giao dịch vụ. 

Các bưu gửi được chấp nhận như thế nào ở người gửi sẽ được khai thác, vận chuyển và phát cho người nhận nguyên trạng, không hề có sự biến đổi nào về hình thức cũng như nội dung. Nói cách khác, các bưu gửi phải được bảo đảm an toàn 100%, không được để bị suy suyển, hư hỏng, không được tiết lộ nội dung, họ tên địa chỉ người gửi, người nhận. Mọi sự biến đổi về hình thức hay nội dung bưu gửi đều làm giảm hoặc làm mất giá trị về mặt lợi ích của dịch vụ mang lại. 

Quá trình cung ứng và tiêu dùng dịch vụ diễn ra đồng thời: Khi doanh nghiệp nhận các bưu gửi của khách hàng cũng là lúc bắt đầu quá trình cung ứng dịch vụ của doanh nghiệp, còn khách hàng thì bắt đầu quá trình tiêu dùng dịch vụ của mình. Khi doanh nghiệp phát bưu gửi cho người nhận cũng là chấm dứt quá trình sử dụng dịch vụ đối với khách hàng. Tải trọng dịch vụ không đồng đều theo thời gian và không gian: Nhu cầu sử dụng vận chuyển Bưu điện không đồng đều giữa các giờ trong ngày, các ngày trong tuần và giữa các vùng miền địa lý khác nhau. Có nhiều đơn vị khác nhau tham gia vào quá trình cung ứng dịch vụ: Tham gia vào quá trình cung ứng dịch vụ có nhiều cá nhân, nhiều tập thể, nhiều đơn vị, thậm chí nhiều quốc gia. Mỗi cá nhân, mỗi đơn vị chỉ làm một bước công việc, một khâu công tác của quá trình cung ứng dịch vụ. Lao động của các cá nhân, đơn vị chỉ là lao động bộ phận. Kết quả của toàn bộ quá trình thể hiện công sức của tất cả các cá nhân và các tập thể cùng tham gia vào quá trình đó. Khách hàng sẽ trả tiền cước dịch vụ cho toàn bộ quá trình cung ứng dịch vụ. Bưu cục gốc, nước gốc chỉ là người đại diện thu cho cả quá trình đó. 

3. Vai trò vận chuyển bưu điện:

Vận chuyển bưu điện có tác dụng tiết kiệm, giảm chi phí trong quá trình lưu thông phân phối (ở đây, chủ yếu là phí vận tải chiếm tỷ lệ lớn, chi phí này cấu thành giá cả bưu điện trên thị trường. Vận chuyển bưu điện càng hoàn thiện và hiện đại sẽ tiết kiệm cho chi phí vận tải và các chi phí khác phát sinh trong quá trình lưu thông. Do đó, giảm thiểu được chi phí này sẽ góp phần làm cho giá cả bưu điện trên thị trường giảm xuống, mang lại nhiều lợi ích cho khách hàng, tăng yếu tố cạnh tranh trong các doanh nghiệp. 

Vận chuyển bưu điện góp phần giảm chi phí, hoàn thiện và tiêu chuẩn hóa chứng từ kinh doanh quốc tế. 

Vận chuyển bưu điện là công cụ phục vụ đắc lực cho sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, các cấp chính quyền trong mọi lĩnh vực kinh tế văn hóa, an ninh quốc phòng. Đóng vai trò quan trọng trong việc truyền đạt đường lối, chủ chương, chính sách của Đảng và nhà nước, phổ cập pháp luật tới nhân dân, phục vụ trực tiếp và rộng rãi đời sống vật chất tinh thần của nhân dân. 

Tham gia trực tiếp vào quá trình tạo ra tổng sản phẩm xã hội và thu nhập quốc dân. Ngành bưu điện thuộc kết cấu hạ tầng của nền kinh tế quốc dân, tạo ra những điều kiện cần thiết chung nhất cho tất cả các lĩnh vực của sản xuất xã hội. 

Phục vụ nhu cầu giao lưu tình cảm của mọi tầng lớp xã hội. Vận chuyển bưu điện có vai trò hết sức quan trọng với mỗi quốc gia trên thế giới, nó phản ánh trực tiếp tình hình phát triển của đất nước cả về con người lẫn trình độ phát triển trí thức tại đất nước đó. Đặc biệt là trong thời kỳ xã hội phát triển mạnh mẽ như ngày nay thì vận chuyển bưu điện có vai trò quan trọng đối với sự phát triển kinh tế của quốc gia.

4. Các dịch vụ vận chuyển Bưu điện:

Theo quy định của Luật Bưu chính 2010 cũng như thực tế tại các Doanh nghiệp Bưu chính hiện nay thì dịch vụ vận chuyển Bưu điện được chia thành hai loại cơ bản: 

* Dịch vụ Bưu chính phổ cập 

– Theo quy định tại khoản 1 Điều 3 luật bưu chính 2010 quy định: “Dịch vụ bưu chính phổ cập là dịch vụ bưu chính được cung ứng thường xuyên đến người dân theo các điều kiện về khối lượng, chất lượng và giá cước do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định.” 

– Đây là một loại hình dịch vụ Bưu chính phổ biến nhất và được cung ứng rộng rãi trong toàn xã hội. 

* Dịch vụ Bưu chính Công ích 

– Theo quy định tại khoản 4 Điều 3 luật Bưu chính 2010 quy định: “Dịch vụ bưu chính công ích là dịch vụ bưu chính được cung ứng theo yêu cầu của Nhà nước, gồm dịch vụ bưu chính phổ cập, dịch vụ bưu chính phục vụ quốc phòng, an ninh và nhiệm vụ đặc thù khác.” 

– Đây là một loại hình dịch vụ bưu chính đặc biệt mà không phải bất cứ các doanh nghiệp Bưu chính nào cũng được nhà nước cho phép do đây là loại hình dịch vụ chuyên thu gom, vận chuyển và phát các giấy tờ, hồ sơ, kết quả 

thủ tục hành chính của cơ quan nhà nước, Ngoài ra còn bao gồm các loại giấy tờ mang mức độ mật. 

– Hiện nay theo quy định của pháp luật thì chỉ duy nhất Tổng Công ty Bưu chính Việt Nam (nay là Tổng Công ty Bưu điện Việt Nam. Viết tắt: VNPost) được cấp phép thực hiện cung cấp dịch vụ Bưu chính công ích.