Công văn số 3713 TM/TTTN ngày 03/08/2004 của Bộ Thương mại về việc urê vụ Đông Xuân 2004/2005

Kính gửi: Thủ tướng Chính phủ

Trước tình hình biến động phức tạp của thị trường phân bón thế giới và giá cả phân bón trong nước, ngày 2/8 năm 2004 Tổ Điều hành thị trường trong nước dưới sự chủ trì của Thứ trưởng Phan Thuế Ruệ đã họp bàn với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Bộ Công nghiệp về việc chuẩn bị đủ lực lượng phân bón phục vụ sản xuất vụ Đông Xuân 2004/2005; Bộ Thương mại xin báo cáo Thủ tướng Chính phủ cụ thể như sau:

I. CÂN ĐỐI CUNG - CẦU PHÂN BÓN CHO VỤ ĐÔNG XUÂN 2004/2005

Dự kiến nhu cầu phân bón vô cơ năm 2004 khoảng 7,1 - 7,3 triệu tấn, trong đó sản xuất trong nước khoảng 3,3 triệu tấn, nhập khẩu từ 3,8 - 4 triệu tấn… Sản xuất trong nước bảo đảm 100% nhu cầu NPK và Lân, còn phải nhập khẩu 100% DAP, Kali và 90% Urê. Riêng cân đối Urê 2004 từ đầu năm sản xuất trong nước 76 vạn tấn Urê (nhà máy Hà Bắc 15 vạn, Đạm Phú Mỹ 61 vạn). Đến nay, theo báo cáo của Bộ Công nghiệp, do trục trặc kỹ thuật nhà máy đạm Phú Mỹ mới chỉ sản xuất thử được 8.000 tấn Urê. Khả năng sản xuất của nhà máy đạm Phú Mỹ đến cuối năm chỉ có thể đạt được 5 vạn đến 11 vạn tấn nếu không có trục trặc kỹ thuật. Vì vậy, theo kế hoạch từ đầu năm nguồn cung urê thiếu do thiếu hụt nguồn đạm Phú Mỹ đã ảnh hưởng đến nguồn cung xấp xỉ 50 vạn tấn, nguồn thiếu này chủ yếu tập trung cho vụ Đông Xuân 2004/2005, urê cho vụ Mùa đến nay đã chuẩn bị đủ khoản 56 vạn tấn.

Dự kiến nhu cầu Urê cho vụ Đông Xuân 2004/2005 là 1,16 triệu tấn, trong đó Miền Nam 65 vạn tấn cho tháng 10, 11, 12/2004, Miền Bắc 36 vạn tấn chủ yếu cho tháng 1, 2/2005, Miền Trung 15 vạn tấn cho tháng 1, 2/2005.

II. TÌNH HÌNH THỊ TRƯỜNG PHÂN BÓN CỦA NĂM 2004 VÀ ĐẦU NĂM 2005

Từ cuối tháng 7/2004 đến nay, giá phân bón trên thị trường thế giới đang tăng đột biến, hiện giá chào đã lên đến 235 USD/tấn, dự báo có thể lên trên 250 USD/tấn do giá dầu mỏ đang tăng ở mức cao nên đã đưa mức giá bán Urê trong nước từ 3.000 - 3.200 đ/kg cuối năm 2003 lên 3.400 - 4.000 đ/kg như hiện nay (có nơi lên đến 4.200 - 4.500 đ/kg). Dự báo, từ nay đến cuối năm 2004 và đầu năm 2005, giá phân bón trên thị trường thế giới còn diễn biến bất thường, khả năng còn ở mức cao.

Nếu giá nhập khẩu urê lên 250 USD/tấn thì giá lẻ ĐBKD đến tay nông dân sẽ lên đến 4.600 - 4.800 đ/kg (có thuế VAT), nếu được giảm VAT xuống mức 0% thì giá ĐBKD là 4.560 đ/kg. Tuy tương quan 2 thóc = 1 Urê đến nay không còn hợp lý nhưng theo tính toán thì cũng đã vượt tỉ lệ trên, vì vậy, cần có sự can thiệp để đảm bảo có giá phân bón hợp lý đến tay nông dân (ước tính giá phân bón tăng đã làm giá thành thóc tăng khoảng 50đ/kg- so sánh giá phân bón hiện nay với giá phân bón cuối năm 2003).

III. KIẾN NGHỊ CHÍNH PHỦ

Trước khả năng nguồn thiếu hụt Urê cho vụ Đông Xuân 2004/2005 trong lúc giá Urê thế giới đang tăng, các nhà nhập khẩu hiện đang do dự. Để bảo đảm đủ nguồn phân bón urê cung ứng cho sản xuất vụ Đông Xuân trước việc nguồn sản xuất trong nước không đảm bảo chắc chắn, 3 Bộ: Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Công nghiệp và Bộ Thương mại đề nghị Thủ tướng Chính phủ 3 giải pháp sau:

1. Dự báo giá phân bón biến động thất thường và còn có thể kéo dài đến hết năm 2004 và đầu năm 2005 và sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất vụ Đông Xuân 2004/2005 đặc biệt là giá lúa, trước mắt đề nghị Chính phủ giao các Bộ Công nghiệp, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Thương mại, Tài chính theo dõi sát diễn biến giá cả thế giới, giá bán lẻ trong nước đối với phân bón, giá xuất khẩu gạo, giá mua lúa gạo trong nước, thường xuyên báo cáo Chính phủ để giải quyết kịp thời khi giá phân bón tăng bất hợp lý so với giá phân bón thế giới.

2. Chính phủ giao Bộ Thương mại, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Công nghiệp, Bộ Tài chính thống nhất cơ chế giao cho một số nhà nhập khẩu với số lượng lớn để nhập khẩu theo tiến độ từng tháng: tháng 8 nhập 15 vạn tấn Urê, tháng 9 nhập 20 vạn tấn, tháng 10 nhập 20 vạn tấn để lo đủ nguồn cho vụ Đông Xuân 2004/2005 của ĐBSCL. Trường hợp có biến động bất thường, Chính phủ sẽ can thiệp biện pháp kinh tế, trước mắt đề nghị Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đưa thuế VAT từ 5% xuống 0%.

3. Cho phép nhà máy đạm Phú Mỹ được nhập khẩu Urê thay thế cho lượng Urê thiếu hụt do trục trặc kỹ thuật của nhà máy không sản xuất được.

Ngoài 3 giải pháp trên, 3 Bộ đề nghị Chính phủ ban hành Quy chế Kinh doanh Phân bón, đồng thời yêu cầu các nhà sản xuất, các nhà nhập khẩu phải thiết lập ngay hệ thống phân phối, trước mắt chấn chỉnh hệ thống Tổng Đại lý sau đó là hệ thống Đại lý bán lẻ, công khai giá thành sản xuất, giá nhập khẩu, hoa hồng, giá bán lẻ đến người tiêu dùng. Tăng cường kiểm tra, kiểm soát của các cơ quan chức năng, Uỷ ban nhân dân các cấp đối với hệ thống đại lý bán lẻ ở tại địa phương.

Kính trình Thủ tướng Chính phủ xem xét và chỉ đạo kịp thời.