Di tích lịch sử - văn hóa là tài sản vô giá của dân tộc, cần được bảo tồn và phát huy giá trị. Tuy nhiên, hiện nay vẫn còn tình trạng tự ý tu bổ di tích lịch sử - văn hóa, gây ảnh hưởng đến giá trị của di tích. Vậy hành vi này có bị xử phạt không?
Mục lục bài viết
1. Tu bổ di tích lịch sử – văn hóa là gì?
Tu bổ di tích lịch sử – văn hóa là hoạt động nhằm tu sửa, gia cố, tôn tạo di tích lịch sử – văn hóa, danh lam thắng cảnh. Tu bổ di tích lịch sử – văn hóa nhằm mục đích bảo tồn, phát huy giá trị di tích, đáp ứng nhu cầu tham quan, học tập, nghiên cứu của nhân dân và du khách.
Tu bổ di tích lịch sử – văn hóa bao gồm các công việc sau:
– Khảo sát, lập hồ sơ di tích: là việc thu thập, phân tích, đánh giá thông tin về lịch sử, kiến trúc, nghệ thuật,… của di tích để làm cơ sở cho việc tu bổ di tích.
– Lập dự án tu bổ di tích: là việc xác định các hạng mục công trình cần tu bổ, phương pháp tu bổ, kinh phí tu bổ,…
– Thi công tu bổ di tích: là việc thực hiện các hạng mục công trình theo dự án tu bổ di tích.
– Nghiệm thu, bàn giao di tích: là việc kiểm tra, đánh giá chất lượng công trình tu bổ di tích trước khi bàn giao cho cơ quan quản lý di tích.
Ví dụ về tu bổ di tích lịch sử – văn hóa:
+ Tu bổ chùa Một Cột (Hà Nội): là một trong những di tích lịch sử – văn hóa nổi tiếng của Việt Nam. Năm 2006, chùa Một Cột được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới. Năm 2015, chùa Một Cột được tiến hành tu bổ để phục hồi nguyên trạng di tích.
+ Tu bổ quần thể di tích Huế: là quần thể di tích lịch sử – văn hóa rộng lớn, bao gồm nhiều di tích nổi tiếng như Hoàng thành, Đại Nội, Chùa Thiên Mụ,… Năm 2010, quần thể di tích Huế được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới. Năm 2016, quần thể di tích Huế được tiến hành tu bổ để bảo tồn và phát huy giá trị di tích.
Như vậy, tu bổ di tích lịch sử – văn hóa là một công việc quan trọng, đòi hỏi sự tỉ mỉ, cẩn thận và chuyên môn cao. Việc tu bổ di tích phải đảm bảo nguyên trạng di tích, không làm thay đổi giá trị lịch sử, văn hóa của di tích.
2. Tự ý tu bổ di tích lịch sử văn hóa thì có bị xử phạt không?
Căn cứ theo điểm b khoản 2 Điều 24 Nghị định số 38/2021/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa và quảng cáo, quy định về vi phạm quy định về khai quật khảo cổ, bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích lịch sử – văn hóa, danh lam thắng cảnh như sau:
– Đối với một trong các hành vi sau thì bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng:
+ Có hành vi thăm dò, khai quật khảo cổ không đúng nội dung ghi trong giấy phép.
+ Thực hiện hành vi bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích lịch sử – văn hóa, danh lam thắng cảnh không đúng nội dung quy hoạch, dự án và thiết kế kỹ thuật đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.
– Đối với một trong các hành vi sau thì bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng:
+ Có hành vi thăm dò, khai quật khảo cổ không có giấy phép.
+ Có hành vi bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích lịch sử – văn hóa, danh lam thắng cảnh mà không có văn bản đồng ý của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
– Ngoài ra, đối với các hành vi đào bới, trục vớt trái phép tại các địa điểm khảo cổ thì bị phạt tiền từ 40.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng.
– Đồng thời, ngoài các hình thức xử phạt nêu trên thì văn bản pháp luật còn quy định thêm các hình thức xử phạt bổ sung như là tịch thu các tang vật vi phạm có được khi thực hiện các hành vi vi phạm . Hình thức xử phạt bổ sung là hình thức xử phạt được áp dụng kèm theo hình thức xử phạt chính đối với những hành vi nhất định nhằm tăng cường, củng cố tác dụng của hình thức xử phạt chính. Nếu cá nhân, tổ chức không bị áp dụng hình thức xử phạt chính thì cơ quan nhà nước có thẩm quyền không được áp dụng hình thức xử phạt bổ sung đối với họ.
Tịch thu tang vật vi phạm có được do thực hiện hành vi vi phạm là một trong những hình thức xử phạt bổ sung quy định tại Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2012 và áp dụng cụ thể tại Nghị định 38/2021/NĐ-CP. Theo đó, tịch thu tang vật vi phạm là việc sung vào ngân sách nhà nước vật, tiền, hàng hoá, phương tiện có liên quan trực tiếp đến vi phạm hành chính, được áp dụng đối với vi phạm hành chính nghiêm trọng do lỗi cố ý của cá nhân, tổ chức. Đối với các hành vi vi phạm trong Nghị định 38/2021/NĐ-CP, hình phạt bổ sung này có thể đi kèm với hình thức xử phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền, đảm bảo răn đe cho các tổ chức, cá nhân khi vi phạm.
+ Thăm dò, khai quật khảo cổ không đúng nội dung ghi trong giấy phép.
+ Thăm dò, khai quật khảo cổ không có giấy phép.
Đồng thời, còn buộc phải khôi phục lại tình trạng ban đầu đối với 1 trong các hành vi đào bới trái phép các địa điểm khảo cổ theo quy định của pháp luật. Biện pháp khắc phục hậu quả được hiểu là hình thức cưỡng chế do Nhà nước tiến hành, buộc người có hành vi vi phạm hành chính phải thực hiện những nghĩa vụ pháp lý nhất định nhằm hạn chế hoặc khôi phục lại tình trạng ban đầu do vi phạm hành chính gây ra. Trong đó, buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu đối với hành vi vi phạm là một trong những biện pháp chung quy định trong xử phạt vi phạm hành chính nhằm khắc phục lỗi của chủ thể.
Theo đó, buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu có nghĩa là chủ thể làm thay đổi hiện trạng của đối tượng phải hoàn lại tình trạng cũ như trước khi bị thay đổi do chịu phải tác động từ hành vi của mình. Với những hành vi sau thì phải áp dụng, gồm:
+ Thăm dò, khai quật khảo cổ không đúng nội dung ghi trong giấy phép.
+ Thăm dò, khai quật khảo cổ không có giấy phép.
+ Đối với hành vi đào bới, trục vớt trái phép tại các địa điểm khảo cổ.
Như vậy, theo như quy định trên, người nào tự ý tu bổ di tích lịch sử văn hóa, không có văn bản đồng ý của cơ quan nhà nước có thẩm quyền thì có thể bị xử phạt vi phạm hành chính với mức phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng.
Hậu quả của việc tự ý tu bổ di tích lịch sử – văn hóa:
– Thứ nhất là, làm thay đổi nguyên trạng của di tích, ảnh hưởng đến giá trị lịch sử, văn hóa của di tích.
– Thứ hai là, gây mất an toàn cho di tích, có thể dẫn đến sập đổ, hư hại di tích.
– Thứ ba là, gây ô nhiễm môi trường xung quanh di tích.
Để tránh bị xử phạt vi phạm hành chính, các tổ chức, cá nhân khi có nhu cầu tu bổ di tích lịch sử – văn hóa cần phải xin phép cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
3. Thời hiệu xử phạt người tự ý tu bổ di tích lịch sử văn hóa là bao lâu?
Theo khoản 1 Điều 4 Nghị định 129/2021/NĐ-CP bổ sung cho Điều 3 Nghị định số 38/2021/NĐ-CP quy định về thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính như sau:
– Đối với lĩnh vực văn hóa và quảng cáo thì thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính sẽ là 01 năm.
– Để tính thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa và quảng cáo thì sẽ phải cần dựa vào thời điểm theo quy định của pháp luật, cụ thể như sau:
+ Đối với hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực du lịch đang thực hiện là hành vi có tính chất kéo dài, đã và đang diễn ra tại thời điểm cơ quan, người có thẩm quyền phát hiện, xử lý vi phạm và hành vi đó vẫn đang trực tiếp xâm hại đến trật tự quản lý nhà nước thì thời hiệu được tính từ thời điểm người có thẩm quyền thi hành công vụ phát hiện hành vi vi phạm.
+ Đối với hành vi vi phạm hành chính đã kết thúc là hành vi được thực hiện một lần hoặc nhiều lần và có căn cứ, thông tin chứng minh hành vi đã thực hiện xong trước thời điểm cơ quan, người có thẩm quyền phát hiện, xử lý vi phạm hành chính thì thời hiệu được tính từ thời điểm chấm dứt hành vi vi phạm.
Như vậy, thời hiệu xử phạt người tự ý tu bổ di tích lịch sử văn hóa là 01 năm.
Các văn bản pháp luật được sử dụng trong bài viết:
Nghị định số 38/2021/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa và quảng cáo;
Nghị định số 129/2021/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của các nghị định quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực du lịch; thể thao; quyền tác giả, quyền liên quan; văn hóa và quảng cáo.
