Từ những năm 50 của thế kỷ 20, sau khi kinh tế phục hồi sau chiến tranh thế giới thứ hai, các nước Tây Âu đã có xu hướng đẩy mạnh liên kết khu vực với nhau. Nguyên nhân cụ thể là gì? Biểu hiện của sự liên kết khu vực giữa các nước Tây Âu là gì? Bạn đọc hãy cùng tìm hiểu bài viết sau.
Mục lục bài viết
1. Từ những năm 50 của thế kỷ 20, các nước Tây Âu có xu hướng đẩy mạnh liên kết khu vực gì?
A. Muốn xây dựng mô hình nhà nước chung mà bản sắc của Châu Âu
B. Kinh tế đã phục hồi muốn thoát khỏi sự khống chế ảnh hưởng của Mỹ
C. Bị cạnh tranh quyết liệt bởi Mỹ và Nhật Bản
D. Muốn khẳng định sức mạnh và tiềm lực kinh tế của Tây Âu
Đáp án: B. Kinh tế đã phục hồi muốn thoát khỏi sự khống chế ảnh hưởng của Mỹ
Giải thích:
Sau Thế chiến thứ hai, các quốc gia Tây Âu đã chứng kiến sự phục hồi kinh tế mạnh mẽ, phần lớn nhờ vào Kế hoạch Marshall do Mỹ tài trợ. Kế hoạch Marshall, chính thức được gọi là Chương trình Phục hồi Châu Âu, là một sáng kiến của Hoa Kỳ được thiết kế để tái thiết kinh tế cho 17 quốc gia Tây và Nam Âu sau Thế chiến thứ hai, được thực hiện từ năm 1948 đến năm 1951. Các quốc gia được hưởng lợi từ chương trình này bao gồm Áo, Bỉ, Đan Mạch, Pháp, Hy Lạp, Iceland, Ireland, Ý, Luxembourg, Hà Lan, Na Uy, Bồ Đào Nha, Thụy Điển, Thụy Sĩ, Thổ Nhĩ Kỳ, Anh và Tây Đức. Chương trình này đã cung cấp khoảng 13 tỷ đô la Mỹ, tương đương với khoảng 130 tỷ đô la ngày nay, để giúp các quốc gia này tái thiết sau chiến tranh, loại bỏ rào cản thương mại, hiện đại hóa công nghiệp, cải thiện sự thịnh vượng chung và ngăn chặn sự lan rộng của chủ nghĩa cộng sản.
Tuy nhiên, khi nền kinh tế bắt đầu ổn định, một số quốc gia Tây Âu bắt đầu cảm thấy cần phải giảm bớt sự phụ thuộc vào Mỹ và tăng cường liên kết khu vực để có thể tự chủ hơn trong các quyết định kinh tế và chính trị của mình. Tình hình này dẫn đến việc thành lập các tổ chức như Cộng đồng Than và Thép Châu Âu (ECSC) và sau này là Cộng đồng Kinh tế Châu Âu (EEC), tiền thân của Liên minh Châu Âu (EU) ngày nay. Mục tiêu của việc liên kết này không chỉ là tăng cường sức mạnh kinh tế mà còn nhằm mục đích chính trị là đảm bảo hòa bình lâu dài trong khu vực sau hai cuộc chiến tranh thế giới tàn khốc. Qua đó, các quốc gia Tây Âu đã có thể tạo ra một khối kinh tế lớn, cạnh tranh được với các cường quốc khác như Hoa Kỳ và Nhật Bản, đồng thời khẳng định bản sắc và sức mạnh của mình trên trường quốc tế.
Cho nên, B. Kinh tế đã phục hồi muốn thoát khỏi sự khống chế ảnh hưởng của Mỹ là đáp án đúng.
2. Nguyên nhân các nước Tây Âu có xu hướng đẩy mạnh liên kết khu vực:
Các nước Tây Âu chia sẻ một nền văn minh chung và đã có mối quan hệ kinh tế mật thiết từ lâu. Sự hợp tác kinh tế giữa các nước này được coi là cần thiết để mở rộng thị trường, phát triển kinh tế và ổn định chính trị cho các nước thành viên. Sau Chiến tranh Thế giới thứ hai, nền kinh tế của các nước Tây Âu bắt đầu phục hồi và phát triển nhanh chóng, đặc biệt là từ những năm 1950, khi mà họ muốn giảm bớt sự phụ thuộc vào Mỹ và cần liên kết để cạnh tranh với các quốc gia ngoài khu vực, nhất là Mỹ.
Liên kết khu vực không chỉ giúp các nước Tây Âu tăng cường sức mạnh kinh tế mà còn là một phần của nỗ lực chung để đối phó với những thách thức toàn cầu và tạo ra một khối thống nhất có tiếng nói mạnh mẽ hơn trên trường quốc tế. Điều này cũng phản ánh trong việc thành lập các tổ chức kinh tế khu vực như Liên minh Châu Âu (EU), qua đó các nước thành viên có thể hợp tác chặt chẽ hơn trong nhiều lĩnh vực từ thương mại, đầu tư cho đến chính sách ngoại giao và an ninh. Quá trình liên kết này cũng được thúc đẩy bởi mong muốn tăng cường đoàn kết châu Âu, đặc biệt sau những tổn thất nặng nề của Chiến tranh Thế giới thứ hai, và là một phần của quá trình hòa bình hóa châu Âu, nhằm ngăn chặn sự lặp lại của các xung đột lớn.
Ngoài ra, việc liên kết kinh tế cũng giúp các nước Tây Âu tận dụng tốt hơn các nguồn lực, công nghệ và kiến thức, từ đó nâng cao chất lượng sống cho người dân của mình. Cuối cùng, liên kết khu vực cũng là một phản ứng trước sự bành trướng của Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa, khi mà các nước Tây Âu cảm thấy cần phải đoàn kết để bảo vệ giá trị dân chủ và tự do của mình.
Những lý do này đã tạo nên một xu hướng mạnh mẽ về sự liên kết khu vực ở Tây Âu, một quá trình đã và đang tiếp tục phát triển và thay đổi diện mạo chính trị – kinh tế của khu vực này.
3. Sự liên kết khu vực của các nước Tây Âu:
* Quá trình ra đời của cộng đồng Châu Âu – EC:
– Lịch sử hình thành Cộng đồng Châu Âu, hay còn gọi là EC (European Community), bắt đầu từ những nỗ lực tái thiết sau Thế chiến thứ II, với mục tiêu chính là ngăn chặn sự xung đột và tạo dựng sự hợp tác kinh tế giữa các quốc gia châu Âu.
– EC được tiền thân bởi Cộng đồng Than và Thép Châu Âu (ECSC) và Cộng đồng Năng lượng Nguyên tử Châu Âu (Euratom), cùng với Cộng đồng Kinh tế Châu Âu (EEC), được thành lập qua Hiệp định Paris năm 1951 và các Hiệp định Rome năm 1957.
– Mục tiêu chính của EC là tạo ra một thị trường chung, loại bỏ các rào cản thương mại và thiết lập một chính sách thương mại bên ngoài chung.
– Hiệp ước Maastricht, ký kết vào ngày 7 tháng 2 năm 1992 và có hiệu lực từ ngày 1 tháng 11 năm 1993, đã đánh dấu một bước ngoặt quan trọng khi biến EC thành một trong ba trụ cột của Liên minh châu Âu (EU), cùng với chính sách ngoại giao và an ninh chung, cũng như hợp tác tư pháp và nội vụ. Hiệp ước Lisbon, có hiệu lực từ ngày 1 tháng 12 năm 2009, đã bãi bỏ cơ cấu trụ cột và hợp nhất EC vào EU, tạo nên một thực thể pháp lý duy nhất.
Quá trình hợp nhất này không chỉ đánh dấu sự kết thúc của EC như một tổ chức riêng biệt mà còn mở ra một kỷ nguyên mới trong lịch sử hợp tác khu vực Châu Âu.
– Trong quá trình phát triển, EC đã đóng vai trò quan trọng trong việc thiết lập các chính sách chung về nông nghiệp, ngư nghiệp, thương mại, và môi trường, cũng như trong việc thúc đẩy sự tự do di chuyển của người dân và hàng hóa giữa các quốc gia thành viên. Các hiệp ước như Amsterdam và Nice đã mở rộng quyền lực của Nghị viện châu Âu và tăng cường sự hợp tác giữa các quốc gia thành viên trong nhiều lĩnh vực khác nhau.
→ Cộng đồng này không chỉ là một dấu mốc lịch sử trong việc hình thành Liên minh châu Âu mà còn là một minh chứng cho khả năng hợp tác và đoàn kết của châu Âu trong việc xây dựng một tương lai chung.
* Tháng 12-1991 các nước EC họp Hội nghị cấp cao tại Maxtrích (Hà Lan) thông qua hai quyết định quan trọng:
– Vào tháng 12 năm 1991, một sự kiện quan trọng đã diễn ra tại Maastricht, Hà Lan, khi các nước thành viên của Cộng đồng Châu Âu (EC) tổ chức Hội nghị cấp cao. Tại hội nghị này, hai quyết định lịch sử đã được thông qua, đánh dấu bước ngoặt trong quá trình hội nhập và phát triển của châu Âu.
+ Quyết định đầu tiên là việc xây dựng một thị trường chung châu Âu với liên minh kinh tế và tiền tệ, bao gồm việc áp dụng một đồng tiền chung duy nhất là đồng Euro, điều này đã mở ra một kỷ nguyên mới cho sự hợp tác kinh tế và tài chính giữa các quốc gia thành viên.
+ Quyết định thứ hai là việc xây dựng một liên minh chính trị, mở rộng liên kết về chính sách đối ngoại và an ninh, hướng tới việc tạo dựng một nhà nước chung châu Âu.
→ Những quyết định này không chỉ thể hiện ý chí và tầm nhìn xa của các nhà lãnh đạo châu Âu mà còn tạo tiền đề cho sự ra đời của Liên minh Châu Âu (EU) vào năm 1993, sau khi Hiệp ước Maastricht chính thức có hiệu lực. Đây không chỉ là một sự kiện lịch sử mà còn là một dấu mốc quan trọng trong quá trình hội nhập châu Âu, hướng tới một tương lai chung với nhiều cơ hội và thách thức mới.
* Liên Minh châu Âu – EU:
Liên Minh châu Âu, hay còn gọi là Liên hiệp châu Âu (European Union – EU), là một tổ chức quốc tế đặc biệt với mức độ liên kết chính trị và kinh tế sâu sắc giữa các quốc gia thành viên. EU được thành lập với mục tiêu chính là thúc đẩy hòa bình, ổn định và thịnh vượng chung thông qua việc tăng cường hợp tác và tích hợp giữa các quốc gia châu Âu.
Từ những ngày đầu chỉ với sáu quốc gia sáng lập, EU đã phát triển mạnh mẽ và hiện nay bao gồm 27 quốc gia thành viên. EU có các cơ quan quản lý chính như Hội đồng châu Âu, Hội đồng Bộ trưởng, Nghị viện châu Âu, Ủy ban châu Âu và Tòa án Công lý Liên minh châu Âu, mỗi cơ quan đều đóng vai trò quan trọng trong việc định hình chính sách và quyết định của khối này.
EU không chỉ là một liên minh kinh tế mà còn là một liên minh chính trị với các chính sách đối ngoại và an ninh chung. Một trong những thành tựu quan trọng của EU là việc thiết lập thị trường chung châu Âu, cho phép tự do lưu thông hàng hóa, dịch vụ, vốn và lao động giữa các quốc gia thành viên. Đồng tiền chung Euro cũng được sử dụng bởi 19 trong số 27 quốc gia thành viên, tạo điều kiện thuận lợi cho giao dịch và tăng cường tính ổn định kinh tế của khu vực.
Với khẩu hiệu “Thống nhất trong đa dạng”, EU không chỉ thể hiện sự đoàn kết giữa các quốc gia thành viên mà còn phản ánh cam kết của khối này đối với việc tôn trọng và bảo vệ sự đa dạng văn hóa và ngôn ngữ, được thể hiện qua việc có 24 ngôn ngữ chính thức và nhiều ngôn ngữ khu vực khác được sử dụng trong EU, cũng như qua các chương trình và sáng kiến văn hóa mà EU hỗ trợ và khuyến khích.
Liên Minh châu Âu là một thực thể độc đáo với tầm ảnh hưởng lớn không chỉ ở châu Âu mà còn trên toàn cầu, thông qua việc thúc đẩy hợp tác và đối thoại giữa các quốc gia và vùng lãnh thổ, cũng như qua việc đóng góp vào sự phát triển và hòa bình thế giới.
THAM KHẢO THÊM:
