Tự nhận thức bản thân là một quá trình giúp chúng ta nhìn nhận một cách chính xác về khả năng, năng khiếu, tính cách, sở thích, thói quen, điểm mạnh và điểm yếu của bản thân. Đây là một khả năng quan trọng để chúng ta có thể phát triển và tận dụng tối đa tiềm năng của bản thân.
Mục lục bài viết
1. Tự nhận thức bản thân | SGK Giáo dục công dân 6 Bài 6:
“CON GÀ” ĐẠI BÀNG
Ngày xưa, bên sườn núi có một tổ chim đại bàng, với quả trứng lớn. Bổng xảy ra trận động đất khiến quả trứng đại bàng lăn xuống núi và rơi vào chỗ gà mẹ đang ấp. Gà mẹ ấp luôn cả quả trứng lớn ấy. Ổ trứng gà mẹ ấp ủ đã nở ra một đàn gà và một chú đại bàng đáng yêu. Gà mẹ yêu thương và nuôi dạy đại bàng như con của mình. Đại bàng yêu gia đình và ngôi nhà đang sống, nhưng tâm hồn nó vẫn khao khát một điều gì đó cao xa hơn. Cho đến một ngày, nó nhìn thấy những chú chim có hình dáng giống mình đang sải cánh bay cao trên bầu trời.
Đại bàng kêu lên:
– Ôi! Ước gì tôi có thể bay như những chú chim đó.
Đàn gà cười ầm lên:
– Anh không thể bay với những con chim đó được. Anh là một con gà và gà không biết bay cao.
Đại bàng tiếp tục ngước nhìn gia đình thật sự của nó, mơ ước có thể bay cao cùng họ. Mỗi lần đại bàng nói ra mơ ước của mình, bầy gà lại bảo đó là điều không thể xảy ra. Cuối cùng đại bàng đã tin rằng là thật. Rồi đại bàng không mơ ước nữa và tiếp tục sống như một con gà.
a) Vì sao “con gà” đại bàng không thực hiện được mong ước có thể bay như những chú đại bàng?
b) Qua câu chuyện em rút ra bài học gì cho bản thân?
Gợi ý đáp án
a. Trong câu chuyện “Con gà thành đại bàng”, có một con đại bàng không thể thực hiện được ước mơ bay cao như những chú đại bàng khác. Lý do là con đại bàng này luôn tự nhận mình là một con gà và không nhận ra khả năng bay của mình. Dù đã từng có ước muốn bay cao như đại bàng, nhưng nó luôn tự hạn chế bản thân vì sự nhầm lẫn về danh phận.
b. Từ câu chuyện này, chúng ta có thể rút ra những bài học quý giá cho bản thân:
Đầu tiên, hãy nhận thức rõ điểm mạnh và điểm yếu của bản thân. Con đại bàng không nhận ra khả năng bay của mình vì nó không nhận thức được danh phận thật sự của mình. Tương tự, chúng ta cũng cần tự nhìn nhận mình một cách chân thật để phát huy điểm mạnh và khắc phục điểm yếu.
Thứ hai, nếu chúng ta có những ước mơ tốt đẹp, hãy kiên trì theo đuổi và không bao giờ từ bỏ. Con đại bàng trong câu chuyện đã có ước muốn bay cao như đại bàng, và chúng ta cũng cần có lòng kiên nhẫn và quyết tâm để theo đuổi những ước mơ của mình.
Cuối cùng, hãy luôn cố gắng học hỏi, thay đổi và hoàn thiện bản thân. Con đại bàng không nhận thức được khả năng của mình vì nó không biết rằng nó là một con đại bàng. Chúng ta cần luôn cởi mở với việc học hỏi, chấp nhận thay đổi và không ngừng phát triển để trở thành phiên bản tốt hơn của chính mình.
Câu 2:
Trong cuộc trao đổi và thảo luận về ý nghĩa của tự nhận thức bản thân, các bạn học sinh lớp 6A đã tổng hợp các ý kiến về ý nghĩa của tự nhận thức bản thân như sau:
Khi biết đã tự nhận thức bản thân, bạn sẽ:
– Ý kiến 1: Có cái nhìn trung thực về ưu điểm, nhược điểm của mình.
– Ý kiến 2: Xác định những việc cần làm để hoàn thiện bản thân.
– Ý kiến 3: Dễ đồng cảm chia sẻ với người khác.
– Ý kiến 4: Có những việc làm và cách ứng xử phù hợp với mọi người xung quanh.
Em đồng ý/ không đồng ý với ý kiến nào? Vì sao?
Gợi ý đáp án
Em đồng ý với ý kiến cả 4 ý kiến đó vì:
Có cái nhìn trung thực về ưu điểm, nhược điểm của mình thì chúng ta sẽ nhận ra được điểm mạnh và điểm yếu của bản thân. Điều này rất quan trọng để chúng ta có thể tự nhận biết và phát triển bản thân một cách tốt nhất. Nhìn nhận trung thực về bản thân giúp chúng ta không quá tự mãn khi thành công và không quá buồn bã khi gặp thất bại. Thông qua việc nhận ra điểm yếu của mình, chúng ta có thể tìm cách cải thiện và phát triển để trở nên mạnh mẽ hơn.
Xác định những việc cần làm để hoàn thiện bản thân thì chúng ta sẽ biết rõ mong muốn, những khả năng, khó khăn thử thách để đặt ra mục tiêu, ra quyết định phù hợp… Điều này giúp chúng ta xác định được hướng đi và tiến bộ trong cuộc sống và công việc. Khi nhận ra những việc cần làm để tự hoàn thiện, chúng ta có thể lên kế hoạch và đề ra những mục tiêu cụ thể để đạt được sự thành công và phát triển bản thân.
Dễ đồng cảm chia sẻ với người khác vì khi ta biết mỗi người có điểm mạnh điểm yếu khác nhau nên nếu ai đó dù có gắng hết sức nhưng công việc vẫn không đạt hiệu quả cao thì ta cũng dễ đồng cảm, có cách ứng xử phù hợp… Điều này giúp chúng ta có thể tạo dựng mối quan hệ tốt và hiểu nhau hơn với người khác. Đồng cảm là một khía cạnh quan trọng trong việc xây dựng mối quan hệ tốt với người khác. Khi chúng ta hiểu và đồng cảm với điểm yếu của người khác, chúng ta có thể hỗ trợ và động viên họ, tạo ra một môi trường làm việc và sống chung hòa thuận và đáng sống.
Có những việc làm và cách ứng xử phù hợp với mọi người xung quanh vì biết rõ mong muốn của bản thân, giúp giao tiếp và ứng xử phù hợp với người khác. Điều này giúp chúng ta có thể thích nghi và làm việc hiệu quả trong môi trường làm việc và xã hội. Khi chúng ta nhận ra mong muốn và giá trị cá nhân của mình, chúng ta có thể tìm hiểu và đáp ứng mục tiêu và mong đợi của người khác. Điều này giúp chúng ta xây dựng một môi trường làm việc và sống chung hòa thuận, nơi mà mọi người cảm thấy được tôn trọng và đồng hành.
2. Các phương pháp tự nhận thức bản thân:
Để tự nhận thức đúng về bản thân, chúng ta có thể thực hiện một số phương pháp sau đây:
Đánh giá bản thân thông qua việc quan sát thái độ, hành vi và kết quả trong từng hoạt động, tình huống cụ thể. Bằng cách này, chúng ta có thể nhận biết được những gì mình làm tốt và cần cải thiện. Hãy chú ý đến những hành động và cách ứng xử của mình trong các hoạt động hàng ngày, và lưu ý đến kết quả mà chúng mang lại. Từ đó, chúng ta có thể tự đánh giá xem mình đã làm tốt những gì và cần phát triển khía cạnh nào.
Lắng nghe và chấp nhận nhận xét của người khác về mình. Đôi khi, người khác có thể nhìn nhận và đánh giá chúng ta một cách khách quan hơn. Việc lắng nghe ý kiến của người khác giúp chúng ta nhận ra những khía cạnh mình chưa nhận thức hoặc cần cải thiện. Hãy mở lòng và chấp nhận nhận xét của người khác một cách xây dựng và tích cực. Điều này giúp chúng ta nhìn nhận bản thân từ nhiều góc độ khác nhau và có cơ hội thay đổi và phát triển.
So sánh những nhận xét và đánh giá của người khác với nhận xét và đánh giá của chính mình. Qua việc so sánh này, chúng ta có thể đánh giá mức độ đúng đắn và khách quan của nhận xét về bản thân. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng mỗi người có quan điểm và tiêu chuẩn riêng về bản thân, và không phải tất cả nhận xét đều phản ánh đúng về chúng ta. Hãy xem xét những ý kiến khác nhau một cách cân nhắc và đánh giá xem chúng có phù hợp với nhận thức của mình hay không.
Thân thiện, cởi mở và tích cực tham gia vào các hoạt động rèn luyện và phát triển bản thân. Việc tham gia các hoạt động xã hội, học tập, rèn luyện kỹ năng mới giúp chúng ta tiếp cận với nhiều trải nghiệm và nhận thức về bản thân một cách rõ ràng và toàn diện. Đồng thời, việc giao tiếp và tương tác với người khác cũng giúp chúng ta mở rộng định kiến và nhìn nhận bản thân từ nhiều góc độ khác nhau. Hãy tận dụng mọi cơ hội để tham gia vào các hoạt động mà chúng ta quan tâm và có đam mê, nhằm mở rộng kiến thức và nhận thức về bản thân.
Tự nhận thức bản thân là một quá trình không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ về bản thân mà còn mang lại sự tự tin, phát triển và thành công trong cuộc sống. Hãy dành thời gian và nỗ lực để tự nhận thức bản thân một cách chân thật và toàn diện! Quá trình này có thể mất thời gian và đòi hỏi sự kiên nhẫn, nhưng đáng để chúng ta đầu tư bởi nó mang lại lợi ích lớn cho sự phát triển và hạnh phúc của chúng ta.
3. Vận dụng sách GDCD 6 Kết nối tri thức vào thực tiễn:
1. Mỗi ngày hãy dành 15 phút để suy nghĩ về những trải nghiệm của bản thân, bao gồm những điều mong muốn, những điều làm tốt, những điều chưa làm tốt… và ghi vào nhật kí. Sau mỗi tháng, em hãy xem lại nhật kí để biết bản thân thay đổi như thế nào.
Gợi ý đáp án
Mỗi ngày, hãy dành ít nhất 15 phút để suy nghĩ về những trải nghiệm của bản thân. Ví dụ, vào ngày 18 tháng 8 năm 2021, mình và em được bố mẹ cho đi chơi công viên. Ban đầu, mình có mong muốn được tham gia nhiều trò chơi như vào vườn cổ tích, ném bóng,… Tuy nhiên, bố mẹ chỉ cho mình chơi một trò duy nhất. Lúc đó, mình đã cảm thấy hơi buồn chút ít.
Dù vậy, mình đã làm những điều tốt trong buổi chơi đó. Mình đã cùng em chơi rất vui và khi em ngã, mình đã nhanh chóng đứng dậy và an ủi em cho đến khi em không khóc nữa.
Tuy nhiên, cũng có những điều mình chưa làm tốt trong ngày hôm đó. Mình đã đến muộn khi bố mẹ muốn cả gia đình về nhà để cùng nhau ăn tối. Nhưng mình lại đòi bố mẹ cho mình ăn kem, mặc dù bố mẹ không muốn vì biết rằng mình dễ bị đau họng. Kết quả là cả mình và em đã bị ho sau đó.
Ngoài ra, mình còn quên làm bài cuối tuần và bị cô giáo nhắc nhở và phê bình vào hôm sau.
Sau mỗi tháng, nên xem lại nhật kí của mình để nhận biết những thay đổi trong bản thân. Mình đã trở nên ngoan hơn, biết nghe lời bố mẹ và chăm học hơn. Điều đó đã được thể hiện qua việc mình có nhiều điểm cao hơn trong các môn học. Bố mẹ cũng rất vui mừng và tự hào về những thành tựu đó.
2. Em hãy tham gia các hoạt động tập thể và ghi lại những trải nghiệm, đặc điểm và khả năng mới mà em khám phá được ở bản thân mình.
Gợi ý đáp án
Em đã tham gia vào nhiều hoạt động tập thể trong quá trình học tập và sinh hoạt ở trường như:
Đi cắm trại cùng toàn bộ lớp trong ngày kỉ niệm thành lập Đoàn.
Tham gia vào các buổi văn nghệ của lớp, biểu diễn trên sân khấu và trình diễn tài năng của mình.
Tham gia viết bài cho báo tường, chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm với các bạn cùng lớp.
Tham gia vào các trò chơi và hoạt động nhóm, xây dựng sự đoàn kết và sự tin tưởng với nhau.
Tham gia vào các dự án xã hội và từ thiện, giúp đỡ những người khó khăn và góp phần xây dựng một cộng đồng tốt đẹp hơn.
Khi em tham gia vào những hoạt động tập thể đó, em đã có cơ hội trải nghiệm và khám phá những khả năng mới của mình như:
Em không chỉ thấy vui mừng khi tham gia các hoạt động tập thể, mà em còn nhận ra rằng em có khả năng diễn xuất, nhảy múa và hát hò ngoài sức tưởng tượng. Điều này đã giúp em tự tin hơn trong việc thể hiện bản thân và khám phá tiềm năng sáng tạo của mình.
Bên cạnh đó, em cũng đã học được cách làm việc trong nhóm, trò chuyện và hợp tác với các bạn cùng lớp. Việc hòa nhập và chia sẻ ý kiến trong một môi trường tập thể đã giúp em rèn luyện kỹ năng giao tiếp, lắng nghe và tôn trọng ý kiến của người khác.
Không chỉ trên mặt cá nhân, em còn nhận thấy rằng những hoạt động tập thể đã giúp em phát triển kỹ năng giao tiếp, tự tin và lãnh đạo. Em đã có cơ hội thực hành và rèn luyện khả năng lãnh đạo, đưa ra quyết định và phối hợp công việc với các thành viên trong nhóm.
Em cũng có cơ hội khám phá và hiểu thêm về cộng đồng xung quanh mình thông qua việc tham gia vào các dự án xã hội và từ thiện. Việc giúp đỡ những người khó khăn và tham gia vào các hoạt động từ thiện đã giúp em nhận thức về vai trò xã hội và trách nhiệm của mình đối với cộng đồng.
