Trường hợp bị xóa tên khỏi hệ thống đấu thầu quốc gia?

1. Khi nào thì bị xóa tên khỏi hệ thống đấu thầu quốc gia?

1.1. Khái quát chung về hệ thống đấu thầu quốc gia: 

Hiện nay hệ thống đấu thầu quốc gia đã trở thành một nguồn phổ biến cho các chủ thể mời thầu và dự thầu. Căn cứ theo quy định tại khoản 18 của Điều 4 của Luật đấu thầu năm 2023 thì có thể thấy, hệ thống đấu thầu quốc gia là khái niệm để chỉ một hệ thống công nghệ thông tin, hệ thống đấu thầu quốc gia do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quản lý về toàn bộ quá trình, trong đó bao gồm hoạt động đấu thầu xây dựng và hoạt động đấu thầu qua mạng, nhằm mục đích thống nhất quá trình quản lý thông tin về đấu thầu và đấu thầu qua mạng. Ngoài ra căn cứ theo quy định tại Điều 3 của Thông tư số 08/2022/TT-BKHĐT của Bộ Kế hoạch và Đầu tư quy định chi tiết việc cung cấp, đăng tải thông tin về đấu thầu và lựa chọn nhà thầu trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, có ghi nhận về hệ thống đấu thầu quốc gia chính là hệ thống công nghệ thông tin do chủ thể có thẩm quyền đó là Bộ kế hoạch và đầu tư tiến hành hoạt động xây dựng và quản lý theo quy định của pháp luật về đấu thầu. Đồng thời bên cạnh đó thông tin cần phải được đăng tải lên hệ thống đó không quốc gia được quy định cụ thể tại Điều 8 Luật đấu thầu năm 2023 cụ thể bao gồm những thông tin cơ bản sau:

– Kế hoạch lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư;

– Thông báo mời quan tâm, thông báo mời sơ tuyển;

– Thông báo mời chào hàng, thông báo mời thầu;

– Danh sách ngắn;

– Kết quả lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư;

– Kết quả mở thầu đối với đấu thầu qua mạng;

– Thông tin xử lý vi phạm pháp luật về đấu thầu;

– Văn bản quy phạm pháp luật về đấu thầu;

– Danh mục dự án đầu tư theo hình thức đối tác công tư, dự án có sử dụng đất;

– Cơ sở dữ liệu về nhà thầu, nhà đầu tư, cơ sở dữ liệu về chuyên gia đấu thầu, và cơ sở dữ liệu về giảng viên đấu thầu, bao gồm cả cơ sở đào tạo về đấu thầu;

– Thông tin khác có liên quan.

1.2. Các trường hợp bị xóa tên khỏi hệ thống đấu thầu quốc gia: 

Hiện nay căn cứ theo quy định tại Nghị định 25/2020/NĐ-CP hướng dẫn Luật Đấu thầu về lựa chọn nhà đầu tư, có ghi nhận về một số trường hợp sẽ bị xóa tên ra khỏi hệ thống đấu thầu quốc gia, cụ thể như sau:

Các cơ sở đào tạo đáp ứng được các điều kiện theo quy định của pháp luật về đấu thầu sẽ tiến hành hoạt động lập hồ sơ đăng ký cơ sở đào tạo để gửi đến cơ quan nhà nước có thẩm quyền đó là Bộ kế hoạch và đầu tư theo thủ tục luật định. Nhìn chung thì chủ thể có thẩm quyền là Bộ kế hoạch và đầu tư sau đó sẽ tiến hành hoạt động thành lập Hội đồng để thực hiện thủ tục thẩm định hồ sơ đăng ký của các cơ sở đào tạo về đấu thầu sau khi nhận được hồ sơ hợp lệ. Cơ sở đào tạo được Hội đồng thẩm định đánh giá đáp ứng được đầy đấu các quy định của pháp luật về đấu thầu sẽ được công nhận là cơ sở đào tạo về đấu thầu và sau đó sẽ được đăng tải trên hệ thống mạng đấu thầu quốc gia theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên thì có thể thấy, các cơ sở đào tạo về đấu thầu cần phải đáp ứng được những tiêu chuẩn nhất định, cơ sở đào tạo về đấu thầu sẽ bị xóa tên khỏi hệ thống mạng đấu thầu quốc gia khi các cơ sở này vi phạm một trong những quy định sau đây:

– Cơ sở đào tạo về đấu thầu tiến hành hoạt động thay đổi địa chỉ trụ sở giao dịch, tuy nhiên trong thời gian pháp luật quy định đó là 60 ngày được tính kể từ ngày thay đổi địa chỉ của trụ sở giao dịch đó, mà cơ sở đào tạo đấu thầu không tiến hành hoạt động thông báo bằng văn bản kèm theo lý do chính đáng cho chủ thể có thẩm quyền đó là Bộ kế hoạch và đầu tư;

– Cơ sở đào tạo đấu thầu không sử dụng giảng viên về đấu thầu đã có tên trên hệ thống mạng đấu thầu quốc gia được phê duyệt bởi chủ thể có thẩm quyền để giảng dạy trong các lớp đào tạo và bồi dưỡng về đấu thầu theo quy định của pháp luật;

– Cơ sở đào tạo đào tạo không thực hiện hoạt động đào tạo và không thực hiện hoạt động bồi dưỡng trên cơ sở chương trình khung về đào tạo đấu thầu được đăng ký bởi chủ thể có thẩm quyền;

– Cơ sở đào tạo đấu thầu tiến hành hoạt động cấp chứng chỉ cho các chủ thể là cá nhân không tham gia trực tiếp vào lớp đào tạo đấu thầu, hoặc cấp chứng chỉ cho các cá nhân có tham gia tuy nhiên các cá nhân này lại không đáp ứng được đầy đủ các điều kiện theo quy định của pháp luật;

– Cơ sở đào tạo về đấu thầu không thực hiện trách nhiệm lưu trữ hồ sơ của các khóa đào tạo và bồi dưỡng về nghiệp vụ đấu thầu mà mình đã tổ chức theo quy định của pháp luật;

– Cơ sở đào tạo đấu thầu không báo cáo định kỳ hàng năm hoặc tiến hành hoạt động báo cáo đột xuất theo yêu cầu của chủ thể có thẩm quyền đó là Bộ kế hoạch và đầu tư về tình hình hoạt động và quá trình đào tạo bồi dưỡng của mình.

2. Thủ tục thay đổi, bổ sung các thông tin của nhà thầu, nhà đầu tư trong hệ thống mạng đấu thầu quốc gia: 

Nhìn chung thì quá trình thay đổi hoặc bổ sung các thông tin về các nhà thầu hoặc các nhà đầu tư đăng ký tham gia vào hệ thống mạng đấu thầu quốc gia sẽ trải qua một số giai đoạn cơ bản sau:

Bước 1: Chuẩn bị một bộ hồ sơ theo quy định của pháp luật. Nhìn chung thì thành phần hồ sơ sẽ bao gồm những giấy tờ cơ bản sau đây:

– Công văn của nhà thầu hoặc công văn của các nhà đầu tư về việc thay đổi hoặc bổ sung thông tin đăng ký tham gia vào hệ thống mạng đấu thầu quốc gia theo mẫu do pháp luật quy định;

– Các tài liệu hoặc các văn bản có liên quan đến nội dung cần thay đổi, cần bổ sung, hoặc cần xóa bỏ.

Bước 2: Sau khi chuẩn bị bộ hồ sơ hợp lệ thì sẽ gửi đến cơ quan nhà nước có thẩm quyền thông qua nhiều hình thức khác nhau. Cơ quan có thẩm quyền thực hiện trong trường hợp này được xác định là Cục quản lý đấu thầu thuộc Bộ kế hoạch và đầu tư. Có nhiều cách thức để nộp hồ sơ khác nhau, cụ thể như sau:

– Nộp hồ sơ trực tiếp tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền, tức là các chủ thể có thể gửi văn bản đề nghị sửa đổi hoặc bổ sung thông tin đến trực tiếp Cục quản lý đấu thầu thuộc Bộ kế hoạch và đầu tư;

– Nộp hồ sơ trực tuyến, tức là các nhà thầu và các nhà đầu tư sẽ thực hiện quá trình thay đổi và bổ sung thông tin theo hướng dẫn sử dụng trên hệ thống đấu thầu quốc gia;

– Nộp hồ sơ thông qua dịch vụ bưu chính, tức là các chủ thể có thể gửi văn bản đề nghị sửa đổi hoặc bổ sung thông tin đến cơ quan nhà nước có thẩm quyền thông qua đường bưu điện.

Bước 3: Tiến hành hoạt động xem xét và đánh giá hồ sơ. Thời gian giải quyết đó là 02 ngày làm việc được tính kể từ ngày nhận được hồ sơ đầy đủ. Kết quả của quá trình thực hiện thủ tục này là thông tin của các nhà thầu hoặc các nhà đầu tư sẽ được sửa đổi hoặc bổ sung trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia.

3. Một số lưu ý trong công tác quản lý đấu thầu hiện nay: 

Thứ nhất, các chủ đầu tư, bên mời thầu thực hiện đấu thầu “nội bộ” mặc dù chọn hình thức lựa chọn nhà thầu rộng rãi, nhưng thực tế là chỉ định thầu (thực hiện đấu thầu một cách hình thức, giả vờ), đấu thầu thiếu công khai, minh bạch và sự giám sát của cộng đồng. Các gói thầu bị xé nhỏ để phù hợp với Luật nhằm thực hiện hình thức chỉ định thầu. Chủ đầu tư thường đưa ra rất nhiều lý do, những nguyên nhân nghe thực sự hợp lý để lách luật và tránh đấu thầu rộng rãi. Đây là một trong những vấn đề nổi cộm mà các cơ vẫn chưa tìm ra được giải pháp nào xử lý triệt để.

Thứ hai, các nhà thầu liên kết với nhau, ép phe “quân xanh – quân đỏ”, đẩy giá thầu lên cao. Việc “đi đêm” của các nhà thầu bây giờ đã trở nên quá phổ biến, nhưng Chính phủ vẫn chưa có một cơ chế giám sát và kiểm tra hiệu quả để ngăn chặn tình trạng này. Bên cạnh đó, ý thức thực hiện của chủ đầu tư trong nhiều dự án không thật sự nghiêm túc. Việc đăng thông tin mời thầu chi là lấy lệ, gây khó khăn cho những nhà thầu muốn tiếp cận thông tin của, hồ sơ dự thầu, nếu không phải các dự án bị bắt buộc đăng thông tin trên báo đấu thầu, các thông tin đấu thầu thường được đăng trên các tờ báo địa phương ít được chú ý và thời hạn ngắn hồ sơ mời thầu thường bị các chủ đầu tư gây khó dễ khi các nhà thầu muốn mua (ngừng bán không lý do, yêu cầu nộp thêm tiền…).

Thứ ba, lãng phí thất thoát trong xây dựng cơ bản và mua sắm hàng hóa công. Thái độ thờ ơ, vô trách nhiệm của các cơ quan chủ quản và chủ đầu tư đã dẫn đến hàng loạt những sai phạm trong đấu thầu. Hàng hóa kém chất lượng, công trình không đảm bảo yêu cầu khiến hiệu quả sử dụng vốn đầu tư của Việt Nam vào hàng thấp nhất trong các quốc gia đang phát triển.

Thứ tư, sức ép hội nhập kinh tế quốc tế và yêu cầu khách quan nền kinh tế thị trường. Rất nhiều các tổ chức tài chính quốc tế như WB, IMF, JBIC … hoặc các đối tác của Việt Nam đang đòi hỏi những chế tài xử phạt và cơ chế quản lý nghiêm minh hoạt động đấu thầu. Những vụ việc tiêu cực trên thực tế buộc chúng ta phải có phương thức kiểm soát hiệu quả hơn quá trình mua sắm công.

Các văn bản pháp luật được sử dụng trong bài viết: 

– Luật Đấu thầu năm 2023;

– Thông tư số 08/2022/TT-BKHĐT của Bộ Kế hoạch và Đầu tư quy định chi tiết việc cung cấp, đăng tải thông tin về đấu thầu và lựa chọn nhà thầu trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia;

– Nghị định 25/2020/NĐ-CP hướng dẫn Luật Đấu thầu về lựa chọn nhà đầu tư.