Mục lục bài viết
1. Trung Quốc thời Đường:
Nhà Đường, hay Đế quốc Đại Đường là một trong những triều đại quan trọng nhất của lịch sử Trung Quốc, kéo dài trong khoảng 300 năm, từ năm 618 đến năm 907. Ngay từ đầu, nhà Đường đã được xây dựng và lãnh đạo bởi gia tộc họ Lý. Họ Lý có nguồn gốc từ miền Bắc Trung Quốc và đã có thời gian trải nghiệm với các quốc gia khác, đặc biệt là những quốc gia nằm về phía Tây, gần với vùng Trung Á. Nhờ những kiến thức và kinh nghiệm này, họ đã thành lập một triều đại với quy mô lớn và đạt được nhiều thành tựu trong các lĩnh vực văn hóa, kinh tế và chính trị.
Nhà Đường được coi là đỉnh cao của nền văn minh Trung Quốc với nhiều đóng góp quan trọng trong văn học, thơ ca, văn chương, triết học và khoa học kỹ thuật. Thời kỳ này cũng là thời kỳ đỉnh cao của Đạo giáo và Phật giáo, với nhiều vị đạo sư, vị thiền sư và vị hoà thượng nổi tiếng.
Một trong những thành tựu quan trọng nhất của nhà Đường là việc mở rộng lãnh thổ. Các nhà cai trị sơ kỳ đã liên tục tiến hành các chiến dịch quân sự để mở rộng lãnh thổ đến những nơi chưa từng được chinh phục trước đây. Chính sách này đã giúp nhà Đường có được một lãnh thổ rộng lớn hơn bất kỳ triều đại nào trước đó. Tuy nhiên, cũng có những thời điểm trong lịch sử của nhà Đường khi triều đại này bị gián đoạn. Năm 690, Võ Tắc Thiên lên ngôi và tuyên bố sáng lập nhà Võ Chu, trở thành nữ hoàng đế duy nhất trong lịch sử Trung Quốc. Tuy nhiên, sau khi bị phế truất, nhà Đường tiếp tục phục hồi và trở thành một trong những triều đại lâu đời nhất và có ảnh hưởng nhất trong lịch sử Trung Quốc.
Nhà Đường cũng là tiền thân cho thời kỳ Ngũ đại Thập quốc (907-979), một thời kỳ đầy biến động và tàn khốc trong lịch sử Trung Quốc. Tuy nhiên, những thành tựu của nhà Đường vẫn được tồn tại và được coi là một trong những đóng góp quan trọng nhất của Trung Quốc vào lịch sử và văn hóa thế giới.
2. Thành tựu của triều đại nhà Đường:
2.1. Giáo dục:
Thời nhà Đường cũng là thời kỳ đánh dấu sự phát triển của giáo dục Trung Quốc. Tại thời điểm này, giáo dục đã trở thành một trong những lĩnh vực quan trọng nhất, với sự phát triển của các trường học, đại học và các viện nghiên cứu. Với sự phát triển của giáo dục, nền tri thức Trung Quốc đã được nâng cao, giúp cho đất nước này trở nên giàu có và mạnh mẽ hơn.
Các trường học và đại học thời Đường có chương trình giảng dạy đa dạng, bao gồm các môn học như triết học, văn học, khoa học, toán học và kinh tế. Ngoài ra, các viện nghiên cứu cũng phát triển mạnh mẽ, với sự xuất hiện của nhiều viện nghiên cứu về khoa học, lịch sử và triết học. Những đóng góp của giáo dục thời Đường không chỉ ảnh hưởng đến Trung Quốc mà còn ảnh hưởng đến cả thế giới.
2.2. Công nghệ:
Ngoài lĩnh vực giáo dục, thời nhà Đường còn là thời kỳ đánh dấu sự phát triển của công nghệ Trung Quốc. Công nghệ đã được áp dụng rộng rãi trong sản xuất và trong cuộc sống hàng ngày của người dân Trung Quốc. Các công nghệ mới như máy móc, đèn điện và đường sắt đã được phát triển, giúp cho nền kinh tế Trung Quốc phát triển mạnh mẽ hơn.
2.3. Văn hoá:
Bên cạnh đó, thời nhà Đường cũng là thời kỳ đánh dấu sự phát triển của văn hoá dân gian Trung Quốc. Văn hoá dân gian phát triển đa dạng, với sự xuất hiện của nhiều tác phẩm văn học, nhạc cụ, múa rối và các trò chơi dân gian. Văn hoá dân gian này không chỉ phản ánh những giá trị văn hóa của người dân Trung Quốc mà còn giúp cho văn hóa Trung Quốc trở nên đa dạng và phong phú hơn.
Tuy nhiên, thời nhà Đường cũng chứng kiến nhiều xung đột và chiến tranh. Trong suốt thời kỳ này, Trung Quốc đã phải đối mặt với nhiều cuộc chiến tranh nội bộ và xung đột với các nước láng giềng. Những xung đột này đã ảnh hưởng đến sự phát triển của Trung Quốc và làm gián đoạn sự phát triển của nền kinh tế và văn hóa Trung Quốc.
Tóm lại, thời nhà Đường là một thời kỳ quan trọng trong lịch sử Trung Quốc, đánh dấu sự phát triển của giáo dục, công nghệ, văn hóa dân gian và kinh tế. Mặc dù có những xung đột và chiến tranh xảy ra, nhưng những đóng góp của thời nhà Đường cho Trung Quốc vẫn luôn được tôn vinh và kính trọng đến ngày nay.
3. Luật pháp và thể chế chính trị của triều đại nhà Đường:
Đường Thái Tông đã thực hiện rất nhiều cải cách để giải quyết các vấn đề nội bộ mà các triều đại trước đã gặp phải. Một trong những cải cách đó là việc tham khảo luật cũ triều Tùy để san định bộ pháp điển mới, gọi là “Đường luật” (唐律), trở thành cơ sở cho hệ thống luật pháp của các triều đại sau này và các nước lân bang như Việt Nam, Nhật Bản và Triều Tiên. Bộ “Đường luật” sớm nhất còn tồn tại đến ngày nay, “Vĩnh Huy luật sớ”, được ban hành vào năm 653 và gồm 12 quyển chia thành 500 điều, quy định các tội danh và hình phạt khác nhau, với thứ tự khung hình phạt từ nhẹ nhất đến nặng nhất là “si hình” (đánh roi), “trượng hình” (đánh trượng), “lưu hình” (đày), “đồ hình” (lao động khổ sai) và “tử hình” (giết).
Mặc dù luật nhà Đường nhìn chung tuy khoan dung hơn luật pháp các triều đại trước, song vẫn phản ánh sự phân biệt đẳng cấp và giai cấp. Ví dụ, nếu tôi tớ giết chủ hoặc cháu giết chú, hình phạt sẽ khác với chủ giết tớ, hoặc chú giết cháu. Tóm lại, nếu một người nằm trong diện “bát nghị” phạm tội, chỉ cần không phạm phải một trong “thập ác”, đều có thể được giảm nhẹ hoặc miễn chịu hình phạt. Luật pháp nhà Đường là cơ sở hình thành và phát triển của hệ thống pháp luật Trung Hoa sau này.
Hình thức và nội dung cơ bản của “Đường luật” tuy phần lớn được giữ nguyên trong pháp điển các triều đại sau này, song một số chỗ đã được sửa chữa và san định, chẳng hạn như những cải thiện về quyền sở hữu tài sản của phụ nữ trong luật lệ nhà Tống. Nhà Đường kế thừa thể chế chính trị nhà Tùy, áp dụng quan chế “Tam tỉnh Lục bộ”. Tam tỉnh là Trung thư tỉnh, Môn hạ tỉnh và Thượng thư tỉnh, có nhiệm vụ biên soạn, xét duyệt và quán triệt chấp hành các chính lệnh, chính sách trung ương. Lục bộ trực thuộc Thượng thư tỉnh, bao gồm Lại bộ, Hộ bộ, Lễ bộ, Binh bộ, Hình bộ và Công bộ, có vai trò thi hành các chính sách, song mỗi bộ đều được giao những nhiệm vụ khác nhau.
Hệ thống Tam tỉnh tuy không duy trì lâu dài sau khi nhà Đường chấm dứt, song hệ thống Lục bộ vẫn tiếp tục tồn tại đến khi chế độ quân chủ Trung Quốc sụp đổ vào năm 1912. Tuy các vị hoàng đế sáng lập nhà Đường luôn muốn tái hiện lại sự vinh quang của nhà Hán (202 TCN–220), song tổ chức hành chính nhà Đường về cơ bản mô phỏng hệ thống cũ thời Nam–Bắc triều.
Về mặt quân sự, nhà Đường duy trì chế độ Phủ binh của nhà Bắc Chu (thế kỷ thứ 6), binh lính khi thì đóng quân ở Trường An hoặc nơi biên ải, khi thì về địa phương canh tác ruộng đất. Nhà Đường kế thừa chế độ Quân điền từ triều Bắc Ngụy (386–534), song có nhiều cải tiến. Về mặt kinh tế, nhà Đường tạo ra một thời kỳ thịnh vượng, phát triển kinh tế và nền văn hóa. Nông nghiệp, thủ công nghiệp và thương mại đều phát triển mạnh mẽ trong thời kỳ này, đặc biệt là thương mại với các nước láng giềng.
Tuy nhiên, nhà Đường cũng gặp phải nhiều khó khăn và thách thức. Trong triều đình, quan lại thường tham nhũng và lạm dụng quyền lực. Những cuộc nổi dậy và cuộc chiến tranh liên miên cũng làm ảnh hưởng đến sự ổn định của đất nước. Tuy nhiên, nhà Đường đã để lại một di sản quan trọng trong lịch sử Trung Hoa, đặc biệt là trong lĩnh vực pháp luật và thể chế chính trị.
4. Kinh tế của triều đại nhà Đường:
Kinh tế thời nhà Đường là một trong những giai đoạn phát triển kinh tế và xã hội quan trọng nhất trong lịch sử Trung Quốc. Thời kỳ này chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của kinh tế, văn hoá và nghệ thuật, tạo ra những đóng góp to lớn cho sự phát triển của Trung Quốc trong tương lai.
Trong thời kỳ nhà Đường, Con đường Tơ lụa và thương mại hàng hải đã đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế của Trung Quốc. Nhờ vào sự tiếp cận các mặt hàng hiếm cũng như công nghệ, tập quán mới lạ từ nước ngoài, người nhà Đường đã tiếp thu được nhiều phong cách thời trang, các loại gốm sứ mới và kỹ thuật đúc bạc cải tiến từ châu Âu, Trung Đông, Trung và Nam Á. Điều đó đã thúc đẩy sự phát triển và đổi mới văn hóa, nghệ thuật của Trung Quốc trong thời kỳ này.
Trong thời kỳ nhà Đường, người Trung Quốc đã bắt đầu làm quen với tập tục sử dụng ghế để ngồi, thay vì dùng mỗi chiếu như trước. Nhiều giai điệu, vũ điệu và nhạc cụ nước ngoài cũng đã được giới thiệu và dần trở nên phổ biến ở Trung Quốc. Các loại nhạc cụ du nhập vào Trung Quốc thời Đường bao gồm các nhạc cụ từ Tây Vực như kèn ô-boa, sáo và một số loại trống sơn mài nhỏ, và các nhạc cụ từ Thiên Trúc như chũm chọe.
Thời kỳ nhà Đường cũng chứng kiến sự tương tác chưa từng có với Thiên Trúc – một trung tâm kiến thức Phật giáo đương thời. Hòa thượng Huyền Trang đã mang về những bản kinh tiếng Phạn có giá trị để biên dịch sang chữ Hán sau chuyến đi dài 17 năm tới Tây Trúc thỉnh kinh. Sự quan hệ gần gũi với Đột Quyết cũng góp phần thúc đẩy sự giao thoa giữa hai nền văn hóa. Nhiều giai điệu dân ca Đột Quyết truyền cảm hứng sáng tác thơ cho nhiều thi sĩ Trung Quốc. Ngoài ra, cuốn từ điển Trung-Đột Quyết dành cho những học giả và nho sinh có hứng thú cũng đã xuất hiện.
Tại nội địa Trung Quốc, thương mại được thúc đẩy mạnh mẽ nhờ Đại Vận Hà. Triều đình cũng duy trì hệ thống dịch trạm dài 32.100 km để chuyển
Ngoài ra, trong thời kỳ này, nhà Đường cũng đặc biệt chú trọng đến việc xây dựng các công trình công cộng, như cầu, đê, đập, nhằm phục vụ cho nhu cầu sản xuất và giao thông. Công trình đập Tam Hiệp, đập Cửu Long hay hệ thống đê Nghệ An – Hà Tĩnh đều là những công trình quan trọng được xây dựng trong thời kỳ này. Đặc biệt, việc xây dựng đập Tam Hiệp và đập Cửu Long đã giúp kiểm soát lũ lụt, bảo đảm an toàn cho sản xuất và đời sống nhân dân.
Ngoài ra, trong thời kỳ nhà Đường, văn hóa và nghệ thuật Trung Quốc đã phát triển nhiều hơn. Nhiều tác phẩm văn học, thơ ca, tranh vẽ, kiến trúc và điêu khắc được sáng tác và sản xuất. Văn học Trung Quốc trong thời kỳ này cũng được phong phú hóa với sự ra đời của nhiều tác phẩm văn học nổi tiếng như “Lão Hạc”, “Đường chính kinh” hay “Đường tam tạng kinh”. Ngoài ra, nghệ thuật điêu khắc cũng được phát triển trong thời kỳ này với nhiều tác phẩm nổi tiếng như “Đại Bảo tháp” ở Thành Đô hay “Đại Bảo Tự” ở Tứ Xuyên.
Thêm vào đó, thời kỳ nhà Đường còn chứng kiến sự trỗi dậy của các nhà học thuật. Các nhà bác học đã tiến hành nghiên cứu và phát triển ngành khoa học, triết học và y học. Trong lĩnh vực khoa học, Dịch Bảo đã viết một bài luận về Cơ học và Điện học, đóng góp vào sự phát triển của khoa học Trung Quốc. Trong lĩnh vực triết học, Trương Linh đã viết một bài luận về “Bản chất và chức năng của triết học”, đóng góp vào sự phát triển của triết học Trung Quốc. Các đại học cũng được thành lập trong thời kỳ này, như Đại học Đại Châu và Đại học Thiên Tân, giúp đào tạo và phát triển nguồn nhân lực cho đất nước.
Ngoài ra, thời kỳ nhà Đường còn chứng kiến sự phát triển của các trường phái nghệ thuật. Trường phái Mã Viện, Trường phái Ngô Đồng và Trường phái Vô Tặc đã xuất hiện và phát triển trong thời kỳ này. Các họa sĩ của các trường phái đã tạo ra nhiều tác phẩm nghệ thuật độc đáo và có sức ảnh hưởng lớn đến nghệ thuật Trung Quốc.
Tóm lại, thời kỳ nhà Đường là một thời kỳ phát triển vượt bậc của Trung Quốc về mặt kinh tế, văn hoá, nghệ thuật và khoa học. Thời kỳ này đã tạo ra nhiều đóng góp quan trọng cho sự phát triển của Trung Quốc trong tương lai và còn là một đề tài nghiên cứu hấp dẫn của các nhà sử học, nhà khoa học xã hội và các nhà nghiên cứu đang làm việc trong lĩnh vực này.
