Trình tự thủ tục giải quyết tranh chấp hợp đồng cho thuê xe

1. Quy định chung về hợp đồng cho thuê xe:

1.1.  Hợp đồng thuê xe là gì?

Theo pháp luật hiện hành chưa có quy định cụ thể về hợp đồng thuê xe. Tuy nhiên, dựa trên định nghĩa về hợp đồng thuê tài sản theo Điều 472 Bộ luật Dân sự 2015 thì hợp đồng thuê xe chính là sự thể hiện thỏa thuận giữa các bên, những nội dung được ghi nhận trong hợp đồng này sẽ ràng buộc về quyền và nghĩa vụ của các bên với nhau. Như vậy, bên cho thuê sẽ giao xe cho bên thuê để sử dụng trong một thời hạn nhất định và bên thuê sẽ phải trả tiền thuê xe trong suốt quãng thời gian mình sử dụng.

Hiện nay có những loại hợp đồng thuê xe phổ biến như sau:

– Căn cứ vào thời gian thuê có thể chia thành hợp đồng thuê xe dài hạn, trung hạn, ngắn hạn; 

– Dựa vào mục đích sử dụng có thể phân chia hợp đồng thuê xe thành:  thuê xe du lịch, hợp đồng cho thuê xe cưới hỏi, hợp đồng cho thuê xe vận chuyển hàng,…

1.2. Các phương phương thức giải quyết tranh chấp hợp đồng thuê xe:

Trong bất kỳ những vụ tranh chấp nào giải quyết về dân sự, nhà nước luôn khuyến khích các bên tự thương lượng với nhau hoặc tiến hành hòa giải.

Phương thức này có thể diễn ra thông qua hoà giải viên hoặc các bên tự đàm phán với nhau. Chỉ khi tranh chấp không thể giải quyết bằng hình thức trên thì mới tiến hành khởi kiện ra Tòa án và yêu cầu giải quyết tranh chấp. Hiện nay có những phương thức giải quyết tranh chấp như sau :

 – Thứ nhất, sử dụng phương thức thương lượng, hòa giải:

+ Thương lượng, hòa giải là phương thức tối ưu, hạn chế  khoản chi phí phát sinh giải quyết tranh chấp. Các bên có thể tự do thỏa thuận vấn đề của mình và đưa ra phương hướng giải quyết chung đảm bảo quyền lợi của các bên. Thông thường, thương lượng và hòa giải chỉ xảy ra trong nội bộ và không có sự tham gia của một bên thứ ba. Chính vì vậy, không cần quá lo lắng vấn đề bảo mật thông tin hoặc bí mật của cá nhân, doanh nghiệp. Đặc biệt lựa chọn hòa giải, thương lượng để giải quyết tranh chấp còn tiết kiệm được nhiều chi phí giải quyết.

+ Nhược điểm của hình thức này đó là không mang tính bắt buộc. Sau khi hai bên đã thống nhất ý chí với nhau nếu một trong các bên không có tính tự nguyện thực hiện giống như thỏa thuận ban đầu thì đương nhiên sẽ không giải quyết được bằng phương thức này;

– Thứ hai phương thức giải quyết thông qua tòa án:

Một trong các bên không có thiện chí để hòa giải, thương lượng về tranh chấp thì bắt buộc phải đưa ra Tòa án- cơ quan xét xử độc lập để phân định. Khi bản án giải quyết được ban hành thì các bên bắt buộc có nghĩa vụ thực hiện.

2. Giải quyết tranh chấp liên quan đến hợp đồng thuê xe:

2.1. Những loại tranh chấp liên quan đến hợp đồng thuê xe phổ biến:

– Hiện nay, hợp đồng thuê xe được sử dụng rất rộng rãi. Chính vì vậy, cũng kéo theo rất nhiều những tranh chấp yêu cầu liên quan đến hợp đồng này. Tranh chấp phổ biến nhất đó là việc đòi bồi thường thiệt hại khi xe bị hư hỏng hoặc xe bị mất cắp;

+ Tranh chấp liên quan đến việc trả lại xe trong trường hợp đã hết đến hạn trả tài sản nhưng bên thuê không chịu trả;

+ Số trường hợp bên thuê xe không trả tiền thuê theo đúng thỏa thuận ban đầu đến tranh chấp;…

 2.2. Thủ tục giải quyết tranh chấp:

Để đưa một vụ việc tranh chấp hợp đồng ra Tòa án giải quyết thì các cá nhân và tổ chức phải tiến hành các bước như sau:

Bước 1: Xác định thẩm quyền xử lý của Tòa án

Trước khi chuẩn bị đơn khởi kiện thì người khởi kiện phải xác định rõ thẩm quyền của Tòa án nào sẽ xử lý vụ việc của mình.

Theo Bộ Luật tố tụng dân sự 2015 thẩm quyền của Tòa án bao gồm thẩm quyền theo vụ việc, thẩm quyền theo cấp và thẩm quyền theo lãnh thổ:

+ Thẩm quyền giải quyết theo vụ việc của Tòa án: Căn cứ theo Khoản 3, Khoản 6 Điều 26 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 những tranh chấp này sẽ thuộc thẩm quyền giải quyết của tòa án theo vụ việc;

+ Thẩm quyền theo cấp của Tòa án: Dựa vào Điểm a Khoản 1 Điều 37, Điểm a Khoản 1 Điều 35 Bộ luật tố tụng dân sự 2015 Tòa án có thẩm quyền giải quyết tranh chấp hợp đồng thuê xe là Tòa án nhân dân cấp huyện;

+ Thẩm quyền theo lãnh thổ: Khi xảy ra tranh chấp thì theo quy định tại Điều 39 Bộ Luật tố tụng dân sự 2015 thì Tòa án có thẩm quyền giải quyết Tòa án nơi bị đơn cư trú hoặc làm việc hay Tòa án phát sinh ra những tranh chấp này;

Bước 2: Tiến hành soạn đơn khởi kiện

Sau khi đã xác định được thẩm quyền của Tòa án giải quyết vụ việc của mình thì nguyên đơn soạn đơn khởi kiện để nộp tại Tòa yêu cầu giải quyết.

Theo Điều 186 Bộ Luật tố tụng dân sự 2015 quy định người khởi kiện có thể tự mình hoặc thông qua người đại diện hợp pháp phải kiện vụ án này.

+ Khởi kiện cần có những nội dung như ngày, tháng năm và địa điểm làm đơn khởi kiện;

+ Tên Tòa án nhận đơn khởi kiện; tên, nơi cư trú, nơi làm việc của người khởi kiện là cá nhân. Nếu bên khởi kiện là tổ chức thì phải ghi rõ địa chỉ, trụ sở, số điện thoại và địa chỉ thư điện tử (nếu có);

+ Ngoài ra, cũng cần cung cấp đầy đủ tên, nơi cư trú, làm việc của người có quyền và lợi ích được bảo vệ là cá nhân. Đối với tổ chức thì ghi rõ địa chỉ, trụ sở, số điện thoại, thư điện tử (nếu có);

+ Trong vụ tranh chấp này nếu có người có quyền và nghĩa vụ liên quan tham gia thì cũng phải cung cấp thông tin tương tự như trên;

+ Trong đơn này cũng cần thể hiện rõ quyền và lợi ích hợp pháp của người khởi kiện đang bị xâm phạm và những vấn đề cụ thể muốn tòa án giải quyết đối với người bị kiện;

+ Trong trường hợp tranh chấp này nếu có người làm chứng thì ghi rõ họ tên địa chỉ của người làm chứng cùng với đó kèm theo các danh mục tài liệu chứng cứ kèm theo đơn khởi kiện.

Bước 3: Tiếp nhận và xử lý được khởi kiện

Khi Tòa án đã nhận được đơn khởi kiện cùng các tài liệu, chứng cứ liên quan thì phải tiến hành lập biên nhận tài liệu. Theo Điều 191 Bộ luật tố tụng dân sự 2015 thì trong thời hạn 3 ngày làm việc kể từ ngày nhận được lương khởi kiện phù hợp thì Chánh án Tòa án phải phân công một Thẩm phán xem xét đơn. Trong thời hạn 5 ngày làm việc kể từ ngày được phân công, Thẩm phán sẽ xem xét đơn khởi kiện và đưa ra một trong những quyết định:

+ Nếu hồ sơ không hợp lệ thì yêu cầu sửa đổi, bổ sung đơn thực hiện;

+ Nếu hồ sơ đã thực hiện theo đúng quy định của pháp luật phải thông báo cho người khởi kiện nộp tiền tạm ứng án phí để tiến hành thụ lý vụ án theo thủ tục thông thường hoặc theo thủ tục rút gọn nếu vụ án có đủ điều kiện để giải quyết theo thủ tục rút gọn tại Điều 317 Bộ luật này;

Trong trường hợp xem xét nếu thấy đơn khởi kiện không thuộc thẩm quyền giải quyết thì phải thông báo cho người khởi kiện, tiến hành trả lại đơn khởi kiện cho người khởi kiện.

Bước 4: Đưa vụ án đã xét xử sơ thẩm

Căn cứ vào hồ sơ đưa khởi kiện cùng với những tài liệu, chứng cứ mà các bên cung cấp Tòa án sẽ căn cứ vào đó để đưa ra xét xử đảm bảo quyền lợi của các bên. Bản án có tính hiệu lực pháp lý ngay khi được ban hành và các bên bắt buộc phải thực hiện nếu không có kháng cáo kháng nghị.

3. Cần làm gì để hạn chế tranh chấp hợp đồng thuê xe:

Để hạn chế những tranh chấp hợp đồng thì nội dung cơ bản trong hợp đồng phải được ghi nhận chặt chẽ. Từ lúc các bên thỏa thuận với nhau và ghi nhận thành hợp đồng thì trong nội dung cơ bản của hợp đồng thuê xe phải ghi rõ các thông tin liên quan, đặc biệt ràng buộc quyền và nghĩa vụ các bên cụ thể như sau:

– Nội dung liên quan đến đối tượng của hợp đồng:

+ Các bên phải quy định rõ về số lượng chất lượng giá và phương thức thanh toán khi ký kết hợp đồng cho thuê;

+ Thời hạn, địa điểm phương thức thực hiện hợp đồng;

+ Quan trọng nhất liên quan đến quyền và nghĩa vụ của các bên trách nhiệm khi một trong hai bên vi phạm hợp đồng;

+ Về phương thức giải quyết tranh chấp để đảm bảo sự công bằng và đảm bảo quyền lợi giữa các bên;

– Ngay trong nội dung ghi nhận thì cũng cần phải quyết định rõ về giá thuê của hợp đồng này: Về giá thuê thì sẽ do các bên thỏa thuận với nhau hoặc do người thứ ba xác định theo yêu cầu của các bên trừ trường hợp có quy định khác. Trường hợp các bên không có thỏa thuận hoặc thỏa thuận không rõ ràng thì giá thuê sẽ được xác định theo giá thị trường tại địa điểm hoặc thời điểm giao kết hợp đồng thuê này;

– Về thời hạn cho thuê: Thời hạn cho thuê được các bên thỏa thuận nếu không thỏa thuận được thì xác định theo mục đích thuê. Đối với trường hợp các bên không thỏa thuận về thời hạn và thời hạn này không xác định được theo mục đích thuê thì mỗi bên có quyền chấm dứt đơn phương bất cứ lúc nào nhưng phải tiến hành thông báo cho bên kia trước một thời gian hợp lý;

– Quy định về việc cho thuê lại: Các bên có quyền cho thuê lại tài sản của mình đã thuê tuy nhiên phải có sự thông báo và sự đồng ý từ bên cho thuê…;

– Trong nội dung của hợp đồng cho thuê xe thì ghi nhận rõ về nghĩa vụ cơ bản của các bên:

+ Các cá nhân, tổ chức cần quy định một số nghĩa vụ cơ bản của bên thuê tài sản đối với tài sản thuê bao gồm nghĩa vụ bảo đảm giá trị sử dụng của tài sản, nghĩa vụ thực hiện bảo quản tài sản , nghĩa vụ sử dụng tài sản thuê đúng công dụng mục đích ban đầu;…

+ Và cũng quy định rõ về nghĩa vụ khi mà bên thuê không bảo quản xe tốt để xảy ra những tình trạng như hư hỏng gây tai nạn hoặc là làm mất thì phải bồi thường cho bên thuê;

Như vậy, việc quy định về nội dung hợp đồng cho thuê xe càng chặt chẽ đến đâu thì càng hạn chế những rủi ro hoặc là tranh chấp về hợp đồng cho thuê. Ngoài ra, thực hiện giao kết hợp đồng thuê cần thực hiện với một người, tổ chức có độ uy tín cao.

Các văn bản pháp luật được sử dụng:

–   Bộ Luật Dân sự năm 2015;

–   Bộ Luật Tố tụng dân sự năm 2015.