Trong đời sống xã hội, có nhiều hoạt động nghề nghiệp đòi hỏi người thực hiện phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc chuyên môn. Việc không chấp hành đúng các quy tắc này có thể dẫn đến hậu quả gây thương tích cho người khác. Khi đó, hành vi sẽ bị xem xét dưới góc độ trách nhiệm hình sự với tội danh “Vô ý gây thương tích do vi phạm quy tắc nghề nghiệp”.
Mục lục bài viết
- 1 1. Hiểu như thế nào về Tội vô ý gây thương tích do vi phạm quy tắc nghề nghiệp?
- 2 2. Cấu thành Tội vô ý gây thương tích do vi phạm quy tắc nghề nghiệp:
- 3 3. Khung hình phạt của Tội vô ý gây thương tích do vi phạm quy tắc nghề nghiệp:
- 4 4. Mức xử phạt hành chính khi vô ý gây thương tích do vi phạm quy tắc nghề nghiệp:
- 5 5. Vô ý gây thương tích do vi phạm quy tắc nghề nghiệp phải bồi thường như thế nào?
- 6 6. Luật sư bào chữa Tội vô ý gây thương tích do vi phạm quy tắc nghề nghiệp:
1. Hiểu như thế nào về Tội vô ý gây thương tích do vi phạm quy tắc nghề nghiệp?
1.1. Khái niệm Tội vô ý gây thương tích do vi phạm quy tắc nghề nghiệp:
- Pháp luật hiện nay không đưa ra khái niệm cụ thể về Tội vô ý gây thương tích do vi phạm quy tắc nghề nghiệp.
- Tuy nhiên có thể hiểu: Tội vô ý gây thương tích do vi phạm quy tắc nghề nghiệp là hành vi của một người có chuyên môn, nghiệp vụ nhưng do cẩu thả hoặc quá tự tin mà không tuân thủ các quy định, quy trình an toàn trong công việc của mình dẫn đến hậu quả gây thương tích hoặc tổn hại sức khỏe cho người khác.
- Tội vô ý gây thương tích do vi phạm quy tắc nghề nghiệp được quy định cụ thể tại Điều 139 Bộ luật Hình sự 2015.
1.2. Một vài ví dụ về Tội vô ý gây thương tích do vi phạm quy tắc nghề nghiệp:
Tội vô ý gây thương tích do vi phạm quy tắc nghề nghiệp xảy ra ở nhiều lĩnh vực khác nhau. Cụ thể như sau:
a. Lĩnh vực y tế:
- Sai sót trong phẫu thuật: Cắt nhầm bộ phận, để quên dụng cụ y tế trong cơ thể bệnh nhân gây nhiễm trùng…;
- Cấp phát, sử dụng nhầm thuốc: Gây ra các phản ứng thuốc nguy hiểm, sốc phản vệ hoặc không chữa được bệnh;
- Vi phạm quy trình vô khuẩn: Gây nhiễm trùng, nhiễm khuẩn chéo cho bệnh nhân.
b. Lĩnh vực xây dựng:
- Sập giàn giáo, sập công trình do thi công sai kỹ thuật, vật liệu không đảm bảo;
- Tai nạn do không trang bị đầy đủ phương tiện bảo hộ lao động cho công nhân;
- Vận hành các thiết bị máy móc (cần cẩu, máy trộn bê tông) không đúng quy trình gây tai nạn;
- Chạy theo tiến độ, cắt giảm chi phí vật liệu, giám sát an toàn lỏng lẻo và nhiều lao động chưa được đào tạo bài bản về an toàn.
c. Các lĩnh vực khác:
- Giao thông vận tải: Nhân viên kiểm định kỹ thuật xe không làm đúng quy trình hoặc bỏ qua lỗi kỹ thuật dẫn đến xe gây tai nạn;
- Điện lực: Thợ điện chủ quan không tuân thủ quy tắc an toàn khi sửa chữa lưới điện gây ra tai nạn điện giật cho người khác;
- Sản xuất công nghiệp: Vận hành máy móc sai quy trình hoặc không bảo trì thiết bị đúng định kỳ gây ra tai nạn cho công nhân khác.
2. Cấu thành Tội vô ý gây thương tích do vi phạm quy tắc nghề nghiệp:
Vô ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác do vi phạm quy tắc nghề nghiệp hoặc quy tắc hành chính là hành vi của người coi thường quy tắc nghề nghiệp hoặc quy tắc hành chính, thực hiện một cách cẩu thả hoặc tin tưởng là hậu quả không xảy ra nhưng thực tế đã dẫn đến hậu quả gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác. Cấu thành tội phạm của Tội vô ý gây thương tích do vi phạm quy tắc nghề nghiệp như sau:
2.1. Khách thể:
Điều 20 Hiến pháp 2013 quy định: Mọi người có quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về sức khoẻ, danh dự và nhân phẩm; không bị tra tấn, bạo lực, truy bức, nhục hình hay bất kỳ hình thức đối xử nào khác xâm phạm thân thể, sức khỏe, xúc phạm danh dự, nhân phẩm.
Khách thể của Tội vô ý gây thương tích do vi phạm quy tắc nghề nghiệp gồm 03 loại:
- Khách thể chung: Mọi người có quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về sức khoẻ, theo quy định tại Điều 20 Hiến pháp năm 2013;
- Khách thể loại: Tội phạm đã xâm phạm quyền được bảo hộ sức khỏe của con người, đồng thời xâm phạm quy tắc nghề nghiệp và quy tắc hành chính đã ban hành;
- Khách thể trực tiếp: Sức khỏe của đối tượng tác động bị giảm sút từ 31% trở lên do hành vi của chủ thể tác động trực tiếp.
2.2. Mặt khách quan:
Hành vi khách quan của tội phạm thể hiện qua việc vi phạm quy tắc nghề nghiệp hoặc quy tắc hành chính. Cụ thể:
- Vi phạm quy tắc nghề nghiệp: Là vi phạm những quy tắc thuộc phạm vi một ngành, một nghề, một lĩnh vực do Nhà nước, Bộ, ngành quy định, như quy tắc điều trị trong các bệnh viện, quy tắc khai thác gỗ trong rừng, khai thác than dưới hầm mỏ, quy tắc an toàn khi mắc điện…;
- Quy tắc hành chính: Do Luật Hành chính quy định hoặc các cơ quan hành chính ban hành. Những quy tắc này cũng có thể do Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ, các Bộ, các ngành ban hành nhưng cũng có thể do các cơ quan hành chính ở địa phương hoặc một đơn vị sản xuất quy định.
Tội “Vô ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ của người khác do vi phạm quy tắc nghề nghiệp hoặc quy tắc hành chính” là trường hợp tăng nặng của tội vô ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ của người khác nên cần phải làm rõ quy tắc nghề nghiệp hoặc quy tắc hành chính là gì để có cơ sở kết tội.
Người phạm tội thực hiện các hành vi trực tiếp gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe cho người khác. Mức độ thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe cho người khác phải từ 31% trở lên mới phạm tội. Mức độ thương tật từ 30% trở xuống thì không phạm tội mà chỉ bị xử lý hành chính và giải quyết bồi thường dân sự theo quy định tại Bộ luật Dân sự 2015.
2.3. Chủ thể:
Khoản 1 Điều 12 Bộ luật Hình sự 2015 quy định: Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm, trừ những tội phạm mà Bộ luật này có quy định khác.
Chủ thể của Tội vô ý gây thương tích do vi phạm quy tắc nghề nghiệp là:
- Chủ thể đặc biệt (liên quan đến nghề nghiệp, công việc);
- Người từ đủ 16 tuổi trở lên có đủ năng lực trách nhiệm hình sự;
- Phải là người đang thực hiện công tác theo nghề nghiệp, chuyên môn của mình hoặc các hoạt động hành chính.
2.4. Mặt chủ quan:
Tội phạm được thực hiện với lỗi vô ý do cẩu thả hoặc vì quá tự tin. Cụ thể:
- Lỗi vô ý do quá tự tin: Người phạm tội thấy trước hành vi của mình có thể gây ra hậu quả nguy hiểm cho xã hội và người phạm tội cho rằng hậu quả nguy hiểm sẽ không xảy ra hoặc có thể ngăn ngừa được;
- Lỗi vô ý do cẩu thả: Người phạm tội không thấy trước hành vi của mình có thể gây ra hậu quả nguy hiểm cho xã hội, mặc dù phải thấy trước và có thể thấy trước và người phạm tội không nhận thức được hậu quả nguy hiểm có thể xảy ra.
2.5. Một số vấn đề cần lưu ý của Tội vô ý gây thương tích do vi phạm quy tắc nghề nghiệp:
Khi định Tội vô ý gây thương tích do vi phạm quy tắc nghề nghiệp theo Điều 139 Bộ luật Hình sự 2015 cần lưu ý những vấn đề sau:
- Mức độ thương tật phải từ 31% trở lên mới đủ yếu tố truy cứu trách nhiệm hình sự;
- Nếu mức độ thương tật từ 30% trở xuống thì không phạm tội mà chỉ bị xử lý hành chính, giải quyết bồi thường dân sự;
- Đánh giá mức thương tích hoặc tổn hại cho sức khỏe của người khác căn cứ vào Bản giám định pháp y và Bản quy định tiêu chuẩn thương tật;
- Cần phải làm rõ quy tắc nghề nghiệp hoặc quy tắc hành chính để có cơ sở định tội danh đúng nhất.
3. Khung hình phạt của Tội vô ý gây thương tích do vi phạm quy tắc nghề nghiệp:
Điều 139 Bộ luật Hình sự 2015 quy định 03 khung hình phạt chính và 01 hình phạt bổ sung:
Khi có hành vi vô ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác từ 31% trở lên do vi phạm quy tắc nghề nghiệp hoặc quy tắc hành chính thì sẽ bị truy cứu hình sự theo Điều 139 Bộ luật Hình sự 2015 như sau:
Khung hình phạt | Hành vi phạm tội |
| Khung 1: Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm. |
|
| Khung 2: Phạt cải tạo không giam giữ từ 02 năm đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm |
|
| Khung 3: Phạt tù từ 02 năm đến 05 năm |
|
| Hình phạt bổ sung: |
|
4. Mức xử phạt hành chính khi vô ý gây thương tích do vi phạm quy tắc nghề nghiệp:
Vô ý gây thương tích do vi phạm quy tắc nghề nghiệp tùy mức độ vi phạm và hậu quả xảy ra trên thực tế có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự. Trong trường hợp hành vi vô ý gây thương tích do vi phạm quy tắc nghề nghiệp chưa đủ yếu tố để cấu thành tội phạm theo Điều 139 Bộ luật Hình sự 2015 thì sẽ xử phạt hành chính theo Nghị định 144/2021/NĐ-CP.
Điểm d khoản 1 Điều 7 Nghị định 144 quy định phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 300.000 đồng đến 500.000 đồng đối với hành vi:
- Vô ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác nhưng không bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Ngoài ra, điểm đ khoản 14 Điều 7 Nghị định 144/NĐ-CP cũng quy định biện pháp khắc phục hậu quả: Buộc chi trả toàn bộ chi phí khám bệnh, chữa bệnh đối với hành vi vi phạm quy định tại điểm d khoản 1, điểm c khoản 2, điểm b khoản 3 và điểm a khoản 5 Điều này.
5. Vô ý gây thương tích do vi phạm quy tắc nghề nghiệp phải bồi thường như thế nào?
Căn cứ quy định Điều 590 Bộ luật Dân sự 2015 khi có hành vi vô ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác do vi phạm quy tắc nghề nghiệp hoặc quy tắc hành chính, cá nhân thực hiện hành vi vi phạm phải có trách nhiệm bồi thường thiệt hại do sức khỏe bị xâm phạm cho người bị hại, bao gồm:
- Chi phí hợp lý cho việc cứu chữa, bồi dưỡng, phục hồi sức khỏe và chức năng bị mất, bị giảm sút của người bị thiệt hại;
- Thu nhập thực tế bị mất hoặc bị giảm sút của người bị thiệt hại; nếu thu nhập thực tế của người bị thiệt hại không ổn định và không thể xác định được thì áp dụng mức thu nhập trung bình của lao động cùng loại;
- Chi phí hợp lý và phần thu nhập thực tế bị mất của người chăm sóc người bị thiệt hại trong thời gian điều trị. Nếu người bị thiệt hại mất khả năng lao động và cần phải có người thường xuyên chăm sóc thì thiệt hại bao gồm cả chi phí hợp lý cho việc chăm sóc người bị thiệt hại;
- Tiền bù đắp về tinh thần.
Lưu ý: Mức bồi thường bù đắp tổn thất về tinh thần do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì mức tối đa cho một người có sức khỏe bị xâm phạm không quá năm mươi lần mức lương cơ sở do Nhà nước quy định (khoản 2 Điều 590 Bộ luật Dân sự 2015).
6. Luật sư bào chữa Tội vô ý gây thương tích do vi phạm quy tắc nghề nghiệp:
Đối với các vụ án liên quan đến Tội vô ý gây thương tích do vi phạm quy tắc nghề nghiệp, vai trò của Luật sư là hết sức quan trọng nhằm bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của bị can, bị cáo cũng như các bên liên quan. Sự tham gia của Luật sư không chỉ giúp làm rõ bản chất vụ án mà còn góp phần bảo vệ sự công bằng trong xét xử. Cụ thể:
- Nghiên cứu hồ sơ, tổng hợp, xem xét và đánh giá chứng cứ;
- Trao đổi và đề xuất với cơ quan có thẩm quyền làm rõ các tình tiết chưa rõ ràng gây bất lợi cho bị can, bị cáo;
- Kiến nghị Cơ quan điều tra áp dụng, thay đổi hay hủy bỏ biện pháp ngăn chặn;
- Đề nghị Viện kiểm sát ra các quyết định tố tụng cần thiết;
- Liên hệ với Viện kiểm sát để được đọc ghi chép hoặc sao chụp bản cáo trạng;
- Luật sư đại diện cho thân chủ bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị cáo, thay mặt bị cáo biện luận trước Tòa án, tham gia tranh luận với đại diện Viện kiểm sát, với đại diện bị hại nhằm làm sáng tỏ sự thật khách quan;
- Hỗ trợ thực hiện thủ tục kháng cáo (nếu có).
THAM KHẢO THÊM:
