Quy hoạch xây dựng là gì? Tổ chức quản lý thực hiện quy hoạch xây dựng?

1. Quy hoạch xây dựng là gì? 

Quy hoạch xây dựng là việc tổ chức không gian của đô thị, nông thôn và khu chức năng đặc thù; tổ chức hệ thống công trình hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội; tạo lập môi trường thích hợp cho người dân sống tại các vùng lãnh thổ, bảo đảm kết hợp hài hòa giữa lợi ích quốc gia với lợi ích cộng đồng, đáp ứng mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội, quốc phòng, an ninh, bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu. Quy hoạch xây dựng được thể hiện thông qua đồ án quy hoạch xây dựng gồm sơ đồ, bản vẽ, mô hình và thuyết minh.

2. Các loại quy hoạch xây dựng:

– Quy hoạch xây dựng vùng liên huyện, và quy hoạch xây dựng vùng huyện được hiểu là việc tổ chức hệ thống đô thị, và tổ chức hẹ thống nông thôn, hay các khu chức năng và hệ thống công trình hạ tầng kỹ thuật, và hạ tầng xã hội trong địa giới hành chính của liên huyện, một huyện trong tỉnh phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội trong từng thời kỳ theo quy định

– Quy hoạch xây dựng khu chức năng được hiểu là việc tổ chức không gian kiến trúc cảnh quan, hệ thống công trình hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội trong phạm vi một khu chức năng theo quy định của pháp luật hiện hành. Quy hoạch xây dựng khu chức năng gồm quy hoạch chung xây dựng và quy hoạch phân khu xây dựng và quy hoạch chi tiết xây dựng.

– Quy hoạch nông thôn được hiểu là việc tổ chức không gian, và tổ chức sử dụng đất, với hệ thống công trình hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội của nông thôn. Đối với Quy hoạch nông thôn gồm quy hoạch chung xây dựng xã và quy hoạch chi tiết xây dựng điểm dân cư nông thôn theo quy định của pháp luật

Như vậy, quy hoạch xây dựng gồm 3 loại đó là Quy hoạch xây dựng vùng liên huyện, và quy hoạch xây dựng vùng huyện, Quy hoạch xây dựng khu chức năng, Quy hoạch nông thôn cả 3 loại quy hoạch này đều phải thực hiện theo các quy định về trình tự và thủ tục quy hoạch xây dựng theo quy định

3. Trách nhiệm tổ chức lập quy hoạch xây dựng:

Trách nhiệm đầu tiên đó là Bộ Xây dựng tổ chức lập nhiệm vụ và đồ án quy hoạch chung xây dựng khu chức năng do Thủ tướng Chính phủ giao, và phải bảo đảm nguyên tắc một khu chức năng chỉ lập một quy hoạch theo quy định. và Đối với khu du lịch cấp quốc gia thì việc lập quy hoạch do Thủ tướng Chính phủ phân công của pháp luật đề ra

Ngoài ra Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm tổ chức lập nhiệm vụ và đồ án quy hoạch xây dựng vùng liên huyện thuộc đơn vị hành chính do mình quản lý và tổ chức lập nhiệm vụ, đồ án quy hoạch chung xây dựng khu chức năng và nhiệm vụ, đồ án quy hoạch phân khu xây dựng khu chức năng, trừ các trường hợp quy hoạch thuộc trách nhiệm của Bộ Xây dựng theo quy định của pháp luật

Ủy ban nhân dân cấp huyện có trách nhiệm tổ chức lập nhiệm vụ và đồ án quy hoạch xây dựng vùng huyện; tổ chức lập nhiệm vụ và đồ án quy hoạch chi tiết xây dựng khu vực được giao quản lý và các chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng tổ chức lập quy hoạch chi tiết khu vực được giao đầu tư theo quy định

4. Nguyên tắc quản lý xây dựng theo quy hoạch xây dựng:

Tại Điều 45. Nguyên tắc quản lý xây dựng theo quy hoạch xây dựng Luật xây dựng 2014 quy định:  Đối với Việc quản lý đầu tư xây dựng phải căn cứ vào quy hoạch xây dựng được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt đúng quy định. Ngoài ra Việc đầu tư xây dựng mới, sửa chữa, cải tạo công trình kiến trúc, công trình hạ tầng kỹ thuật, công trình hạ tầng xã hội và nhà ở phải phù hợp với quy hoạch chi tiết xây dựng đã được phê duyệt và theo quy định của pháp luật về xây dựng, theo đó có thể thấy pháp luật đã quy định cụ thể các Nguyên tắc quản lý xây dựng theo quy hoạch xây dựng và các chủ thể thực hiện quy hoạch phai tuân thủ theo.

5. Tổ chức quản lý thực hiện quy hoạch xây dựng:

Khi thực hiện quy hoạch xây dựng thì tổ chức quản lý thực hiện theo quy định của pháp luật.

Theo quy định tại Điều 48 Luật xây dựng sửa đổi năm 2020 quy định về tổ chức quản lý thực hiện quy hoạch xây dựng.

Theo đó, ủy ban nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm chỉ đạo xây dựng chương trình, kế hoạch thực hiện quy hoạch xây dựng phát triển đô thị, nông thôn, khu chức năng đặc thù thuộc địa bàn mình quản lý theo quy hoạch xây dựng đã được phê duyệt.

Bộ Xây dựng có trách nhiệm chỉ đạo, điều phối việc quản lý quy hoạch xây dựng vùng liên tỉnh gồm:

Thứ nhất, xác định danh mục chương trình, kế hoạch thực hiện quy hoạch, dự án ưu tiên đầu tư xây dựng hệ thống công trình hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội cấp vùng.

Thứ hai, thu hút, điều phối nguồn vốn đầu tư phát triển hệ thống công trình hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội cấp vùng.

Thứ ba, rà soát, điều chỉnh và kiểm tra, thanh tra việc thực hiện quy hoạch xây dựng vùng liên tỉnh.

Thứ tư, chủ trì phối hợp với Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có liên quan định kỳ báo cáo Thủ tướng Chính phủ việc thực hiện quy hoạch xây dựng vùng liên tỉnh theo giai đoạn thực hiện quy hoạch.

Kế hoạch thực hiện quy hoạch xây dựng phải xác định thời gian thực hiện quy hoạch đối với từng khu vực cụ thể trên cơ sở phù hợp với mục tiêu quy hoạch xây dựng và nguồn lực thực hiện quy hoạch xây dựng.

6. Có được phép xây nhà trên mảnh đất thuộc diện quy hoạch?

Căn cứ dựa trên Khoản 7,8,9 điều 49. Thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất Luật đất đai 2013, quy định: 

7. Trường hợp quy hoạch sử dụng đất đã được công bố mà chưa có kế hoạch sử dụng đất hằng năm của cấp huyện thì người sử dụng đất được tiếp tục sử dụng và được thực hiện các quyền của người sử dụng đất theo quy định của pháp luật.

Trường hợp đã có kế hoạch sử dụng đất hằng năm của cấp huyện thì người sử dụng đất trong khu vực phải chuyển mục đích sử dụng đất và thu hồi đất theo kế hoạch được tiếp tục thực hiện các quyền của người sử dụng đất nhưng không được xây dựng mới nhà ở, công trình, trồng cây lâu năm; nếu người sử dụng đất có nhu cầu cải tạo, sửa chữa nhà ở, công trình hiện có thì phải được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép theo quy định của pháp luật.

8. Diện tích đất ghi trong kế hoạch sử dụng đất hằng năm của cấp huyện đã được công bố phải thu hồi để thực hiện dự án hoặc phải chuyển mục đích sử dụng đất mà sau 03 năm chưa có quyết định thu hồi đất hoặc chưa được phép chuyển mục đích sử dụng đất thì cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt kế hoạch sử dụng đất phải điều chỉnh, hủy bỏ và phải công bố việc điều chỉnh, hủy bỏ việc thu hồi hoặc chuyển mục đích đối với phần diện tích đất ghi trong kế hoạch sử dụng đất.

Trường hợp cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt kế hoạch sử dụng đất không điều chỉnh, hủy bỏ hoặc có điều chỉnh, hủy bỏ nhưng không công bố việc điều chỉnh, hủy bỏ thì người sử dụng đất không bị hạn chế về quyền theo quy định tại khoản 7 Điều này.

9. Khi kết thúc thời kỳ quy hoạch sử dụng đất mà các chỉ tiêu quy hoạch sử dụng đất chưa thực hiện hết thì vẫn được tiếp tục thực hiện đến khi quy hoạch sử dụng đất thời kỳ tiếp theo được cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định, phê duyệt.

Theo đó, Căn cứ dựa vào quy định trên thì trên các điều kiện thực tế nếu như chưa có kế hoạch sử dụng đất hàng năm cấp huyện nơi có đất thì sẽ có quyền thực hiện các quyền của người sử dụng đất trong đó có quyền xây nhà.

Với các trường hợp đã có quy hoạch sử dụng đất nhưng đã có kế hoạch sử dụng đất cấp huyện nơi có đất thì sẽ không được xây dựng mới nhà ở, và các công trình, trồng cây lâu năm. Ngoài ra các Trường hợp nếu như có nhu cầu cải tạo, hay sửa chữa nhà ở công trình hiện có thì sẽ phải được sự đồng ý của cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định của pháp luật về vấn đề này. Thế nên  nên căn cứ vào tình hình thực tế xem đã có kế hoạch sử dụng đất cấp huyện chưa để có thể biết được câu trả lời chính xác nhất về vấn đề này.

Các văn bản pháp luật có liên quan đến bài viết:

Luật xây dựng năm 2014, sửa đổi, bổ sung năm 2020.